آرَغچی: تبدیل «بهشت گمشده» مکران به هاب اقتصادی آینده ایران!
وزیر امور خارجه ایران، عباس عراقچی، اظهار کرده است که “بهشت گمشده” مکران باید به مرکز اقتصادی آینده ایران و منطقه تبدیل شود. این سخنان در کنفرانس هشتم اقیانوس هند که در مسقط، عمان در حال برگزاری است، بیان شد.
عباس عراقچی در این کنفرانس گفت: “جمهوری اسلامی ایران سیاست «مراکز دریایی» را در راس توسعه استراتژیک خود قرار داده است.” وی ادامه داد: “کشوری که بیش از ۵۸۰۰ کیلومتر خط ساحلی دارد – که ۴۹۰۰ کیلومتر آن در سواحل جنوبی این اقیانوس وسیع واقع شده – نمی‌تواند به آینده خود بی‌تفاوت باشد.”
عراقچی همچنین افزود: “توسعه یک اقتصاد مبتنی بر دریا، نه تنها یک گزینه برای ایران است، بلکه یک ضرورت است.”
متن کامل سخنرانی وی به شرح زیر است:
عالیجنابان،
میهمانان محترم،
دوستان عزیز،
امروز ما در سرزمینی گرد هم آمده‌ایم که قرن‌ها به عنوان پلی بین شرق و غرب شناخته شده و تمدن‌ها و ملت‌های بزرگ را به هم متصل کرده است. عمان، میزبان مهربان ما، نه تنها یک بازیگر اقتصادی بلکه نمادی از تعامل، گفت‌وگو و دیپلماسی سازنده در منطقه اقیانوس هند بوده است. در قلب تحولات جهانی، این منطقه همچنان نقش تعیین‌کننده‌ای در شکل‌گیری آینده اقتصاد بین‌الملل ایفا می‌کند.
در طول تاریخ، دریا بیشتر به عنوان دروازه‌ای برای اتصال تمدن‌ها عمل کرده تا یک مرز جغرافیایی. برای هزاران سال، اقیانوس هند نه تنها یک توده آب بلکه یک بزرگراه حیاتی برای تجارت، تبادل فرهنگی و توسعه تمدن‌ها بوده است. این مسیر، بازرگانان را از سواحل هند به آفریقا، از جزایر اندونزی به خلیج فارس و از ایران به دریای سرخ متصل کرده است. در دورانی که مسیرهای زمینی طولانی و خطرناک بودند، این اقیانوس به اتصال اقتصادهای نوظهور و ایجاد فرصت‌های جدید کمک می‌کرد.
اما امروز، جهان در حال تغییرات بنیادین است. سرعت بالای تحولات اقتصادی و فناوری، وابستگی ملت‌ها به مسیرهای تجاری جدید و نیاز به امنیت و همکاری منطقه‌ای بیش از هر زمان دیگری اهمیت یافته است. در چنین شرایطی، تنها تکیه بر مسیرهای سنتی و الگوهای قدیمی تجارت کافی نیست. ما باید آینده‌ای طراحی کنیم که در آن اقیانوس هند نه تنها یک مسیر عبوری بلکه مرکزی برای همکاری استراتژیک و اقتصادی باشد. این فلسفه پشت تم سال جاری کنفرانس، “سفر به افق‌های جدید مشارکت دریایی” است. این تم نه تنها یک شعار است بلکه ضرورتی تاریخی برای همه کشورهای منطقه را منعکس می‌کند.
بر اساس این تحولات، جمهوری اسلامی ایران سیاست «مراکز دریایی» را در اولویت توسعه استراتژیک خود قرار داده است. کشوری با بیش از ۵۸۰۰ کیلومتر خط ساحلی – که ۴۹۰۰ کیلومتر آن در سواحل جنوبی واقع شده – نمی‌تواند نسبت به آینده خود بی‌تفاوت باشد. توسعه یک اقتصاد مبتنی بر دریا نه تنها برای ایران گزینه‌ای است، بلکه یک ضرورت است. ما متقاعد شده‌ایم که سواحل ما تنها مرزهای طبیعی نیستند، بلکه دروازه‌هایی به سمت اقتصاد جهانی هستند. بنابراین، دولت چهاردهم جمهوری اسلامی ایران، برنامه‌ای جامع و عملی برای توسعه بنادر، حمل و نقل دریایی و ایجاد زنجیره تأمین منطقه‌ای تدوین کرده است.
در این زمینه، سواحل مکران جایگاه ویژه‌ای دارند. این سواحل که پتانسیل‌های طبیعی و اقتصادی آن‌ها برای قرن‌ها نادیده گرفته شده بود، اکنون به یک اولویت ملی برای توسعه تبدیل شده‌اند. “بهشت گمشده” مکران باید به مرکز اقتصادی آینده ایران و منطقه تبدیل شود. بر اساس این استراتژی، دولت جمهوری اسلامی ایران چهار هدف کلیدی برای توسعه این منطقه شناسایی کرده است:
- اول: تقویت اقتصادهای محلی و بومی، ایجاد اشتغال پایدار برای جوامع ساکن در این مناطق و حمایت از صنایع کوچک و متوسط که می‌توانند نقش مهمی در زنجیره تأمین منطقه‌ای ایفا کنند؛
- دوم: توسعه زیرساخت‌های انرژی با تمرکز بر انرژی‌های تجدیدپذیر. ما متقاعد شده‌ایم که اقتصاد آینده به انرژی‌های پایدار و تمیز وابسته است. سرمایه‌گذاری در فناوری‌های جدید انرژی و کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی نه تنها از نظر زیست‌محیطی ضروری است بلکه از منظر اقتصادی نیز به تقویت رقابت‌پذیری منطقه کمک می‌کند؛
- سوم: تکمیل کریدورهای ترانزیتی بین‌المللی و تقویت مسیرهای حمل و نقل. ایجاد شبکه‌ای از مسیرهای ریلی، جاده‌ای و دریایی که ایران را به کشورهای دیگر در منطقه و فراتر از آن متصل کند، یکی از ارکان سیاست دریایی ماست؛ و
- چهارم: جذب سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی به عنوان نیروی محرکه توسعه اقتصادی. هیچ اقتصادی بدون سرمایه‌گذاری پایدار نمی‌تواند رشد کند و ما از تمامی کشورهایی که می‌خواهند در توسعه این منطقه سهیم شوند، استقبال می‌کنیم.
با این حال، هیچ یک از این برنامه‌ها بدون امنیت پایدار تحقق نمی‌یابد. امنیت دریایی اکنون برای اقتصاد جهانی از اهمیت بیشتری برخوردار است. جمهوری اسلامی ایران علاوه بر نقش‌های اقتصادی و تجاری خود، مسئولیت تأمین امنیت دریایی را نیز بر عهده دارد. نیروی دریایی ایران با همکاری کشورهای منطقه به طور مداوم در عملیات‌های ضد دزدی دریایی، مبارزه با قاچاق مواد مخدر و جرم سازمان‌یافته و تأمین امنیت ناوبری مشارکت داشته است. ما بر این باوریم که امنیت دریایی نباید به عنوان ابزاری برای فشار یا نفوذ از سوی قدرت‌های فرامنطقه‌ای استفاده شود؛ بلکه باید نتیجه همکاری میان کشورهای منطقه باشد.
همچنین، هیچ کشوری نمی‌تواند به تنهایی در مسیر توسعه اقتصادی خود پیش برود. همکاری منطقه‌ای کلید پیشرفت مشترک است. از طریق عضویت در انجمن اقیانوس هند (IORA) و سمپوزیوم دریایی اقیانوس هند (IONS)، ایران بر تعهد خود به چندجانبه‌گرایی و همکاری اقتصادی و امنیتی در منطقه تأکید می‌کند.
با این حال، هنوز یک چالش بزرگ وجود دارد: برخی قدرت‌های فرامنطقه‌ای در تلاشند تا از خلأهای سیاسی، اقتصادی و امنیتی در منطقه بهره‌برداری کنند و همکاری طبیعی میان کشورهای منطقه را تضعیف کنند. ما نمی‌توانیم اجازه دهیم رقابت‌های جغرافیایی قدرت‌های جهانی آینده این منطقه را تعیین کند. تصمیم‌گیری در مورد سرنوشت اقیانوس هند باید توسط کشورهای این منطقه انجام شود و باید به نفع مردم آن‌ها باشد.
در پایان، خوشحالم که این کنفرانس در کشور دوست و برادر ما، عمان، که همواره نماد تعامل، گفت‌وگو و دیپلماسی سازنده در منطقه بوده، برگزار می‌شود. ما بر این باوریم که تنها از طریق همکاری و اعتماد متقابل می‌توانیم آینده‌ای پایدار برای مردم این منطقه بسازیم. امیدوارم این کنفرانس آغازگر فصلی جدید در همکاری‌های دریایی و منطقه‌ای باشد، فصلی که در آن همکاری جایگزین تقسیم و توسعه جایگزین رقابت‌های مخرّب شود.
