ایران، موزه ملی نان سنتی را تأسیس می‌کند: گنجینه‌ای از هنر و فرهنگ نان‌های ایرانی
ایران به دنبال تأسیس یک موزه ویژه برای انواع نان‌هایی است که به طور سنتی در سرتاسر کشور پخته می‌شوند. این پروژه همزمان با روز ملی نان و گندم ایران در تاریخ 20 آوریل معرفی شده است. علی جباری‌زاده‌گان، رئیس گروه معماران جوانی که طراحی این موزه را بر عهده دارند، جزییات این پروژه را بیان کرد.
او به خبرگزاری ایسنا گفت که نان از دیرباز به عنوان نمادی از معیشت در فرهنگ ایرانی شناخته شده است. به گفته وی، اگر مردم تکه‌ای نان را روی پیاده‌رو ببینند، با احترام آن را برمی‌دارند و در جایی قرار می‌دهند که زیر پا نرود.
جباری‌زاده‌گان که همچنین مدرس معماری در دانشگاه است، اشاره کرد که موزه ملی نان، که توسط معماران جوانی همچون سحر ریاحی، علی حسین‌زاده، پندار آتارود، محمدرضا افته‌کاری، امین صفا و پریناز میساقی طراحی شده، فرصتی برای مطالعه آینده، حال و گذشته نان ایجاد می‌کند.
او ادامه داد: “ما سعی کردیم این موزه را به عنوان نشانی شهری طراحی کنیم که به زندگی روزمره شهروندان مربوط می‌شود. در طراحی موزه، فرآیند تولید نان از دانه گندم و نقش عناصر محیطی مانند خاک، سطح زمین و آسمان در این چرخه به تصویر کشیده شده است.”
فضاهای مختلفی در موزه وجود دارد که شامل اتاق سکوت خمیر، راه‌پیمایی حس گندم، راهرو طعم نان و تالار عطر نان است که به ترتیب حواس شنوایی، لمسی، چشایی، بویایی و بینایی بازدیدکنندگان را جذب می‌کند.
جباری‌زاده‌گان با اشاره به نان به عنوان غذای اصلی ایرانیان، گفت که روش‌های سنتی پخت نان شامل پخت در تنور، پخت در خاکستر و زغال داغ و پخت روی تابه بوده است. نان‌های قدیمی و فراموش‌شده به همراه نان‌های امروزی مانند لواش، سنگک، تافتون و براتری در موزه به نمایش گذاشته شده‌اند.
وی افزود: “این موزه شامل غرفه‌هایی برای نمایش نان‌های صنعتی، فضایی برای توقف و گوش دادن به خاطرات، مکانی برای معرفی ترکیبات مختلف با نان و واحدی برای تجربه پخت نان سنتی است.”
جباری‌زاده‌گان تأکید کرد که نان تنها یک ماده غذایی نیست و بازتابی از سبک زندگی، پیشرفت و تکنولوژی است. بازدیدکنندگان می‌توانند فرآیند تولید نان را در واحدهای صنعتی و نانوایی‌های سنتی مشاهده کرده و تفاوت‌های بین آن‌ها را در کارگاه‌های زنده مقایسه کنند. ایرانیان بسیار نان می‌خورند و در میان دو کشور اول جهان در این زمینه قرار دارند.
کلمه فارسی برای نان “نان” است که در آثار بزرگ تقریباً تمام شاعران و ادیبان ایرانی، چه مدرن و چه کلاسیک، از جمله فردوسی، خواجه عبدالله انصاری، مولوی، سعدی، ابنی یمین، سایب تبریزی و سهراب سپهری یافت می‌شود.
در میان ملت ایران، “نان” به عنوان “برکت” شناخته می‌شود که به معنای نعمت خداوند است. ایرانیان به نان با احترام نگاه می‌کنند به دلیل جایگاه مقدس آن در فرهنگ باستانی‌شان. کلمه “نان” همچنین در کتیبه‌های ساسانیان در قرن سوم میلادی قابل ردیابی است. همچنین، تحلیل مدارک تاریخی نشان می‌دهد که کلمه “نان” در متون پهلوی قرن نهم ذکر شده است. تعریفی از سنگک—یکی از محبوب‌ترین نان‌های ایرانی—در دانشنامه جامع فارسی “برهان قاطع” در سال 1651 یافت شده است.
آشپزی سنتی ایرانی با تنوع گسترده‌ای از نان‌ها در هم تنیده است که به دو دلیل اصلی است. اولاً، نان به عنوان غذای اصلی مردم ایران در نظر گرفته می‌شود و مصرف آن در رژیم غذایی روزمره بسیار رایج است. ثانیاً، ایران کشوری یکپارچه است که میزبانی جوامع مختلف قومی را بر عهده دارد.
