ایران استراتژی حقوقی نوینی برای مقابله با چالش‌ها در سازمان همکاری‌های شانگهای رونمایی کرد
غلامحسین محسنی اژه‌ای در افتتاحیه بیستمین نشست روسای دستگاه‌های قضایی کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در هانگژو، چین، به چالش‌های پیش روی جامعه جهانی اشاره کرد. این نشست فرصتی عالی برای گسترش همکاری‌های قضایی و قانونی میان اعضای سازمان همکاری شانگهای و اتخاذ رویکردی «عمل‌گرایانه» به چالش‌ها است.
محسنی اژه‌ای گفت: “نشست قضایی سازمان همکاری شانگهای در زمانی برگزار می‌شود که جهان با چالش‌های جدی نظیر یکجانبه‌گرایی، سوءاستفاده‌های جنایی از فناوری‌های ارتباطی و اطلاعاتی، تروریسم، نقض حقوق بشر، تهدیدات علیه صلح و امنیت منطقه‌ای و بین‌المللی و جرایم سازمان‌یافته مواجه است.”
وی افزود: “گردهمایی مقامات عالی قضایی کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای، بستر مناسبی برای بحث‌های دوستانه در مورد همکاری‌های قانونی و قضایی و اتخاذ رویکردی عمل‌گرایانه، سازنده و جدی به تعامل و همکاری فراهم می‌کند.”
رئیس قوه قضائیه ایران همچنین به تهدیدات گروه‌های تروریستی برای صلح و امنیت بین‌المللی اشاره کرد و گفت: “تروریسم و اقدامات گروه‌های تروریستی که به صلح و امنیت بین‌المللی، از جمله در برخی کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای، تهدید می‌کند، در طی چهار دهه گذشته جان بیش از ۲۳،۰۰۰ نفر بی‌گناه در جمهوری اسلامی ایران را گرفته است.”
او ادامه داد: “سیستم‌های عدالت کیفری کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای باید همکاری نزدیک‌تری برای پیگرد و مجازات این جنایتکاران و حامیان آنها داشته باشند.”
محسنی اژه‌ای همچنین به تحریم‌های یکجانبه‌ای که برخی کشورهای مدعی حمایت از حقوق بشر بر برخی کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای تحمیل کرده‌اند، اشاره کرد و گفت: “تحمیل و اجرای این تحریم‌ها به وضوح مغایر با حقوق بین‌الملل، منشور سازمان ملل و حقوق بشر مختلف از جمله حق به زندگی، تحصیل، سلامت، توسعه و رفاه است.”
وی تأکید کرد: “بنابراین، کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای باید نه تنها همکاری‌های اقتصادی و تجاری خود را برای مقابله با تحریم‌ها تقویت کنند، بلکه پیگیری‌های قانونی و قضایی علیه کسانی که تحریم‌ها را تحمیل و اجرا می‌کنند را نیز در اولویت قرار دهند و از قربانیان این تحریم‌ها حمایت کنند.”
محسنی اژه‌ای همچنین گفت: “نسل‌کشی و جنایات جنگی رژیم صهیونیستی که از اکتبر ۲۰۲۳ آغاز شده، بدون وقفه ادامه دارد.” و افزود: “بر اساس گزارش‌ها، تعداد شهدا از این جنایات بیش از ۵۱،۰۰۰ نفر است که بیش از ۱۱۶،۰۰۰ نفر زخمی شده‌اند. بیش از ۷۰٪ قربانیان زنان و کودکان هستند و دو میلیون ساکن غزه با آوارگی اجباری مواجه‌اند.”
او گفت: “زیرساخت‌های حیاتی غزه به طور کامل ویران شده و هیچ مکان — بیمارستان‌ها، مدارس، مساجد یا مکان‌های تاریخی — از حملات و تخریب‌های رژیم در امان نیستند.”
محسنی اژه‌ای افزود: “مرتکبین این جنایات، با وجود پیگیری‌های سیستم قضایی بین‌المللی، به راحتی به برخی کشورها سفر می‌کنند. جنایات رژیم صهیونیستی که به وضوح حقوق بشر و حقوق بشر دوستانه را نقض می‌کند، متأسفانه به طور کامل از سوی این کشورها حمایت می‌شود.”
هشت استراتژی پیشنهادی رئیس قوه قضائیه ایران به شرح زیر است:
- تقویت همکاری‌های قضایی در مبارزه با جرایم فراملی: ایجاد سازوکارهای مشترک مانند ایجاد یک “پلتفرم اشتراک‌گذاری اطلاعات قضایی” میان کشورهای عضو به منظور تسریع در پیگرد جنایتکاران و تشکیل یک تیم مشترک برای مقابله با شبکه‌های قاچاق مواد مخدر.
- هماهنگی قوانین برای مبارزه با تروریسم: توسعه چارچوب‌های قانونی برای پیگرد تروریست‌ها و جلوگیری از سوءاستفاده آنها از فضای سایبری.
- توسعه دیپلماسی قضایی در جرایم سایبری: تشکیل یک کمیته مشترک سایبری برای تعیین استانداردهای جمع‌آوری شواهد دیجیتال و انجام تمرینات مشترک برای شبیه‌سازی حملات سایبری و واکنش‌های قضایی.
- کاهش اختلافات تجاری: تأسیس یک “مرکز داوری بین‌المللی سازمان همکاری شانگهای” برای رسیدگی به اختلافات اقتصادی.
- مبارزه با قاچاق انسان و حمایت از قربانیان: تقویت قوانین حمایتی، همکاری در زمینه استرداد جنایات، ایجاد یک پایگاه داده مشترک درباره گروه‌های قاچاق انسان و ارائه برنامه‌های توانبخشی به قربانیان با مشارکت سازمان‌های غیردولتی.
- حفاظت از محیط زیست: رسیدگی به جرایم زیست‌محیطی فرامرزی، مانند قاچاق زباله و آلودگی آب، با اتخاذ یک پروتکل مشترک برای پیگرد جرایم زیست‌محیطی و ایجاد یک شبکه نظارتی برای تخلفات در مناطق مرزی.
- تعویض تجربه در هوشمندسازی سیستم‌های قضایی: بهبود کارایی قضایی با استفاده از فناوری‌های مدرن، از طریق برگزاری اجلاس‌های سالانه در مورد تحول دیجیتال در سیستم‌های قضایی و ایجاد یک پلتفرم آموزشی آنلاین برای قضات در زمینه فناوری اطلاعات.
- تقویت گفت‌وگو میان سیستم‌های قضایی: ترویج درک متقابل از سیستم‌های قانونی از طریق تأسیس یک “مرکز آموزش و پژوهش حقوقی سازمان همکاری شانگهای” برای برگزاری دوره‌های آموزشی برای قضات و پلیس در مورد جرایم نوظهور، انجام مطالعات مقایسه‌ای و انتشار یک نشریه مشترک درباره چالش‌های قانونی.
در ژوئیه ۲۰۲۳، سازمان همکاری شانگهای به‌طور رسمی عضویت کامل ایران را در این سازمان تأیید کرد. سازمان همکاری شانگهای یکی از بزرگ‌ترین سازمان‌های منطقه‌ای جهان است که تقریباً یک‌سوم تولید ناخالص داخلی جهانی، حدود ۴۰ درصد از جمعیت جهان و نزدیک به دو سوم کل سرزمین اوراسیا را شامل می‌شود.
