مرمت آرامگاه سلطانیه، میراث یونسکو از قرن 14: احیای جاذبه‌های تاریخی ایران
فاز دوم پروژه مرمت و حفاظت دروازه جنوبی گنبد سلطانیه، که به عنوان یکی از آثار جهانی یونسکو شناخته می‌شود، آغاز شده است. این پروژه به منظور حفظ و تقویت یکی از برجسته‌ترین ساختارهای سنگی دوره ایلخانی انجام می‌شود.
مدیر پایگاه جهانی سلطانیه، ابوالفضل علی، در گفتگویی با رسانه‌ها در روز شنبه اعلام کرد که این فاز جدید از کارها، که بر حفاظت، تقویت، مرمت و تفسیر دروازه جنوبی این بنا متمرکز است، آغاز شده و انتظار می‌رود تا پایان نوامبر ادامه یابد.
مرمت این بنا توسط صنعتگران ماهر از تیم میراث خود سایت انجام می‌شود. علی در این باره گفت: “این ابتکار بخشی از یک طرح وسیع‌تر برای کمک به حفظ یکی از استثنایی‌ترین ساختارهای سنگی از دوره ایلخانی است.”
علاوه بر این، کار مرمت شامل یک دژ سنگی نزدیک به این بنا نیز می‌شود که برخی از بخش‌های اصلی آن قبلاً مرمت شده و چندین مورد به اتمام نزدیک هستند.
علی افزود: “با اتمام کارهای مرمتی و تزئینی، امیدواریم این ساختار جهانی مهم را به یک مرکز پرجنب و جوش گردشگری فرهنگی تبدیل کنیم.”
وی بر این نکته تأکید کرد که مرمت در حال انجام، با وجود چالش‌هایش، نماد تعهد دائمی ایران به حفاظت از میراث فرهنگی خود است.
گنبد سلطانیه، که بین سال‌های ۱۳۰۲ تا ۱۳۱۲ در دوره سلطنت اولجایتو ساخته شده است، در استان زنجان واقع شده و به عنوان یکی از نشانه‌های معماری ایرانی و اسلامی شناخته می‌شود. این مازول با گنبد فیروزه‌ای رنگ و هشت مناره باریک آن، با ارتفاع ۵۰ متر، مشهور است و به عنوان نخستین نمونه شناخته شده از گنبد دو پوسته در ایران به شمار می‌رود.
دکوراسیون داخلی پیچیده این بنا از سوی تاریخ‌نگاران مورد ستایش قرار گرفته است و پژوهشگر مشهور، آرتور آپهام پوپ، آن را به خاطر عظمت و بینش خود به “پیش‌بینی تاج محل” تشبیه کرده است.
بر اساس اطلاعات یونسکو، مازول اولجایتو پیوندی اساسی و کلیدی در توسعه معماری اسلامی در آسیا مرکزی و غربی به شمار می‌آید. در این مکان، ایلخانی‌ها ایده‌هایی را که در دوره کلاسیک سلجوقی (قرن ۱۱ تا اوایل قرن ۱۳) پیشرفته شده بود، بیشتر توسعه دادند. این دوره زمانی، هنرهای ایران را در جهان اسلامی ممتاز کرد و زمینه‌ساز دوره تیموری (اواخر قرن ۱۴ تا قرن ۱۵) شد که یکی از درخشان‌ترین دوره‌های هنر اسلامی به شمار می‌رود.
به ویژه، ساختار دو پوسته‌ای گنبد مازول و مواد و تم‌های به کار رفته در دکوراسیون داخلی آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند.
- گنبد سلطانیه در زنجان واقع شده و به عنوان یکی از آثار برجسته معماری ایرانی و اسلامی شناخته می‌شود.
- مرمت این بنا توسط صنعتگران ماهر از تیم میراث فرهنگ و هنر ایران انجام می‌شود.
- این پروژه به حفظ ساختارهای سنگی دوره ایلخانی کمک می‌کند.
- گنبد سلطانیه به عنوان نخستین نمونه شناخته شده از گنبد دو پوسته در ایران شناخته می‌شود.
- مازول اولجایتو پیوندی اساسی در توسعه معماری اسلامی در آسیا مرکزی و غربی به شمار می‌آید.
در نهایت، پروژه مرمت و حفاظت دروازه جنوبی گنبد سلطانیه نه تنها به منظور حفظ این اثر تاریخی انجام می‌شود، بلکه به عنوان یک نماد از تعهد ایران به حفظ و ترویج فرهنگ و هنر اسلامی نیز محسوب می‌شود. با توجه به پیشرفت‌های اخیر، امید است که این اثر تاریخی به زودی به یک مرکز فرهنگی و گردشگری زنده و پویا تبدیل شود.
