آخرین شب دیکتاتور: کتابی که فروشگاه‌های ایران را تسخیر کرد
به تازگی، یک ترجمه فارسی از کتاب “آخرین شب دیکتاتور” اثر نویسنده الجزایری یاسمنه خضر، توسط انتشارات وزن دنیا در تهران منتشر شده است. این کتاب به زبان فارسی توسط زینب کاظم‌خواه ترجمه شده و نگاهی جذاب به شخصیت معمر قذافی در آستانه سقوطش ارائه می‌دهد.
در “آخرین شب دیکتاتور”، نویسنده تصویری جذاب و تخیلی از قذافی، در روزهای پایانی حکومتش، به تصویر می‌کشد. این داستان در پس‌زمینه‌ای از یک منظره آخرالزمانی که تیرهای شورشیان و بمب‌های ناتو آسمان را روشن می‌کند، رخ می‌دهد. قذافی خود را در یک مدرسه متروکه در سرت محصور می‌بیند و در میان خیانت و هرج‌ومرج، در حالی که ژنرال‌هایش یا فرار می‌کنند یا از خستگی از پا در می‌آیند، به تفکر درباره زندگی‌اش می‌پردازد.
شخصیت قذافی به اندازه خود او رنگارنگ و متناقض است. او به بررسی زندگی‌اش می‌پردازد که ترکیبی از احساسات و خشونت است. از طریق یک روایت پرتنش، رمان به پیچیدگی‌های شخصیت قذافی می‌پردازد؛ سفری از یک زندگی ساده بدوی به رهبری خودکامه و بزرگ‌منش.
- داستان در نوسان است بین خودبزرگ‌بینی قذافی و لحظات آسیب‌پذیری او، که مردی را نشان می‌دهد که به دنبال تأیید است اما قادر به ارتکاب خشونت‌های وحشتناک نیز می‌باشد.
- خضر با استفاده از طنز، ابزاری برای نمایش مضحکات قذافی و بلاغت‌های اغراق‌آمیزش فراهم می‌کند، جملاتی پر از واژگان خودبزرگ‌بینانه که توهمات او را نمایان می‌سازد.
- در شب آخرش، قذافی به مصرف هروئین می‌پردازد و به یاد فتح‌ها و روابط عاشقانه‌اش می‌افتد، بافتی از خاطرات که رمانتیسم را در کنار اعمال وحشیانه قرار می‌دهد.
این طبیعت متناقض دیکتاتور به خوانندگان اجازه می‌دهد تا نگاهی به جذابیت ترسناک که حکومت او را مشخص می‌کند بیندازند، در حالی که به روانشناسی پشت حکومت‌داری خودکامه‌اش نیز می‌پردازد. روایت شامل عناصر سورئالیستی است، از جمله صحنه‌های رویایی با شخصیت‌هایی مانند صدام حسین روحی و نقاش وینسنت ون گوگ، که ماهیت توهم‌زای قدرت را برجسته می‌کند.
رمان خضر به طرز هنرمندانه‌ای سرگرمی را با نظری عمیق درباره دیکتاتوری و مسئولیتی که با قدرت همراه است، متوازن می‌کند. در حالی که قذافی با افسرانش درباره انقلاب بحث می‌کند، خواننده به یاد وضعیت دشوار مردم لیبی در میان هرج‌ومرج پیش‌آمده می‌افتد.
اگرچه “آخرین شب دیکتاتور” به اندازه دیگر رمان‌های مشهور دیکتاتوری اپیک یا تجربی نیست، اما به‌عنوان یک جستجوی منحصر به فرد درباره یکی از مشهورترین رهبران تاریخ، به خوبی پیچیدگی‌ها و تناقضات قذافی را در لحظات پایانی‌اش به تصویر می‌کشد.
محمد معلوصهول، که بیشتر با نام مستعار یاسمنه خضر شناخته می‌شود، نویسنده‌ای الجزایری است که در فرانسه زندگی می‌کند و به زبان فرانسوی می‌نویسد. او یکی از مشهورترین رمان‌نویسان الجزایری در جهان است و تقریباً ۴۰ رمان نوشته و در بیش از ۵۰ کشور منتشر شده است.
خضر اغلب به بررسی جنگ‌های داخلی الجزایر و دیگر کشورهای عربی و همچنین درگیری‌های شرق و غرب پرداخته است.
