از حرکت محرومان تا دبیرکل حزب‌الله: داستانی از تحول و پیشرفت
شیخ نعیم قاسم یکی از شخصیت‌های برجسته دینی و سیاسی لبنان است که به عنوان یکی از معروف‌ترین رهبران جنبش “حزب‌الله” شناخته می‌شود. او پس از شهادت سید حسن نصرالله، دبیرکل پیشین حزب‌الله، به عنوان دبیرکل جدید این جنبش انتخاب شد. در این مقاله به بررسی زندگی و فعالیت‌های سیاسی شیخ نعیم قاسم می‌پردازیم.
زندگی و تحصیلات اولیه:
شیخ نعیم قاسم، با نام کامل “نعیم ابن محمد نعیم قاسم”، در فوریه 1953 در شهر کفر فیلا در استان نبطیه لبنان به دنیا آمد. او دارای چهار پسر و دو دختر است. علاقه او به اسلام از سنین جوانی باعث شد که به مطالعه کتاب‌های اسلامی بپردازد. در سن 18 سالگی، او دوره‌های مذهبی هفتگی برای نوجوانان و جوانان در مسجد برگزار می‌کرد.
شیخ قاسم تنها به علوم اسلامی علاقه‌مند نبود، بلکه به شیمی نیز علاقه‌مند بود. او مدرک کارشناسی خود را در رشته شیمی از دانشگاه لبنان به زبان فرانسوی دریافت کرد. در سال 1977، مدرک کارشناسی ارشد خود را نیز از همان دانشگاه گرفت و سپس به تدریس مشغول شد. او به مدت شش سال در دبیرستان‌های دولتی تدریس کرد.
شیخ نعیم قاسم در کنار تحصیلات دانشگاهی خود، در حوزه علمیه نیز تحصیل کرد. او به همراه گروهی از جوانان، در سال 1970 “اتحادیه دانشجویان مسلمان لبنانی” را تأسیس کرد تا افکار مذهبی را در دانشگاه‌ها و مدارس ترویج دهد.
فعالیت‌های سیاسی شیخ قاسم:
پس از تأسیس جنبش امل توسط امام موسی صدر در سال 1974، شیخ نعیم قاسم به شاخه نظامی این جنبش به نام “جنبش محرومان” پیوست تا به مقابله با اشغالگران صهیونیستی که بخش‌هایی از لبنان را تسخیر کرده بودند، بپردازد.
پس از چندین جلسه کمیته‌های اسلامی در سال 1982، حزب‌الله لبنان تأسیس شد و نعیم قاسم یکی از بنیان‌گذاران برجسته این جنبش بود.
او سپس به عنوان عضو شورای مشورتی حزب‌الله انتخاب شد و به مدت سه دوره در آنجا فعالیت کرد. بعد از آن، مسئولیت آموزش و پیشرفت در بیروت را بر عهده گرفت و در ادامه به معاونت اجرایی حزب‌الله منصوب شد.
شیخ قاسم نقش کلیدی در گسترش روابط حزب‌الله با سایر احزاب سیاسی لبنان ایفا کرد و در بسیاری از مذاکرات که منجر به توافقات سیاسی با دولت لبنان شد، شرکت داشت. او در سال 1991 به عنوان معاون دبیرکل حزب‌الله منصوب شد و تا زمان شهادت سید حسن نصرالله در این سمت باقی ماند.
سید حسن نصرالله در تاریخ 27 سپتامبر 2024 به دلیل حمله هوایی رژیم صهیونیستی در ضاحیه، جنوب بیروت، شهید شد. حزب‌الله لبنان در تاریخ 29 اکتبر 2024، شیخ نعیم قاسم را به عنوان دبیرکل جدید خود انتخاب کرد.
در نخستین سخنرانی‌اش به عنوان دبیرکل حزب‌الله، شیخ نعیم قاسم پیام‌های متعددی از جمله عزم، اراده، قدرت، پیروزی، ادامه مقاومت، رد شرایط صهیونیست‌ها و حمایت از آتش‌بس و گفتگوها ارسال کرد.
نظرات و آثار شیخ قاسم:
در وب‌سایت شخصی‌اش آمده است: “او به ایده سیاسی-مذهبی ولایت فقیه و در نتیجه رهبری امام خامنه‌ای، رهبر انقلاب اسلامی، اعتقاد دارد.” طولانی‌ترین دوره معاونت شیخ نعیم قاسم در حزب‌الله با تحولات زیادی همراه بود، از جمله جنگ جولای 1993، جنگ 1996، آزادی لبنان در سال 2000، جنگ 33 روزه در سال 2006 و درگیری‌های 2017، که در این مدت توانمندی‌های نظامی حزب‌الله به‌طور چشمگیری افزایش یافت.
کتب منتشر شده:
- شیخ نعیم قاسم نویسنده‌ای است که چندین کتاب در زمینه‌های حقوق مدنی، وضعیت زنان، وضعیت معلمان، وضعیت دانشجویان، حقوق مردان و زنان و وظایف والدین نسبت به فرزندان نوشته است.
- او کتاب مهمی با عنوان “امام خمینی بین الاصالات و التجدید” درباره امام خمینی و کتاب دیگری به نام “ولی المجدد” درباره امام خامنه‌ای تألیف کرده است.
- از دیگر کتاب‌های او می‌توان به “حزب‌الله: روش گذشته و آینده” اشاره کرد که در سال 2002 تألیف شده و به زبان‌های فارسی، انگلیسی، فرانسوی، ترکی، اردو و اندونزیایی ترجمه شده است.
- کتاب معروفی دیگر از این عالم، توضیح نامه امام زین‌العابدین درباره حقوق است.
به‌طور کلی، شیخ نعیم قاسم به عنوان یک چهره محوری در صحنه سیاسی لبنان شناخته می‌شود و همچنان بر حزب‌الله و تمایلات سیاسی در کشور تأثیر می‌گذارد. بسیاری از کارشناسان بر این باورند که حزب‌الله لبنان با رهبری شیخ نعیم قاسم، دستخوش تحولات مهمی خواهد شد و اقداماتی برجسته در پیش خواهد گرفت.
