افتتاح نمایشگاه تخصصی لعاب‌کاری در اصفهان: هنر و خلاقیت در یک قاب
نمایشگاه تخصصی لعاب‌کاری با موضوع “آتش و الگو” در موزه هنرهای تزئینی اصفهان گشایش یافت. این نمایشگاه به مناسبت روز جهانی موزه در تاریخ ۱۸ اردیبهشت افتتاح شده و با حضور ۵۰ صنعتگر برجسته اصفهانی در قالب ۱۰۰ اثر منتخب برگزار می‌شود. این رویداد به پیشنهاد نوروح‌الله عبدالهی، معاون فرهنگی و گردشگری اصفهان، و با همکاری انجمن لعاب‌کاری اصفهان شکل گرفته است.
این نمایشگاه که از تاریخ ۱۸ اردیبهشت به منظور بزرگداشت هنر عالی لعاب‌کاری آغاز شده، به مدت یک ماه برای بازدید عموم در دسترس خواهد بود. هدف این نمایشگاه، نمایش آثار شگفت‌انگیز صنعتگران لعاب‌کار اصفهانی و ترویج این هنر سنتی است.
هرچند که نمونه‌هایی از کارهای لعاب‌کاری ایرانی که به قرن دهم هجری و دوره صفوی مربوط می‌شود، یافت شده است، اما کارشناسان بر این باورند که تاریخچه این هنر بسیار قدیمی‌تر است.
لعاب‌کاری در ایران آغاز شده و سپس به دیگر کشورها گسترش یافته است. گردشگر فرانسوی، ژان شاردن، که در دوران حکومت صفوی به ایران سفر کرده، به کار لعاب‌کاری اصفهان اشاره کرده است که شامل الگوهای پرندگان و حیوانات بر روی پس‌زمینه‌ای گل‌دار به رنگ‌های آبی روشن، سبز، زرد و قرمز بوده است.
برخی از کارشناسان تاریخ لعاب‌کاری در ایران را به دوره‌های آرشکانیان و ساسانیان مرتبط می‌دانند. با این حال، استفاده از این هنر در دوره اسلامی قبل از سلطنت غازان خان (۶۹۴-۷۰۳ هجری) که مغولان را به اسلام دعوت کرد، مشخص نیست.
تاریخچه لعاب‌کاری
لعاب‌کاری در اصل، هنر اتصال سطح شیشه‌ای به سایر اجسام مانند سطوح فلزی است. برای تولید پودر لعاب شفاف، از سیلیس و کربنات سدیم استفاده می‌شود. به منظور رنگ‌آمیزی فلز، پودرهای اکسیدکننده به پودر لعاب حاوی اکسید قلع اضافه می‌شود. این هنر به عنوان یک هنر آزمایشگاهی شناخته می‌شود، زیرا هنرمند لعاب‌کار باید در مدیریت واکنش‌های شیمیایی ماهر باشد.
نقره خالص در تقریباً تمام لعاب‌کاری‌ها استفاده می‌شود، زیرا لعاب (شیشه) بهترین چسبندگی را به فلز خالص دارد. به زبان ساده، لعاب‌کاری فرآیند ساخت مدل‌های فلزی (معمولاً نقره خالص) و سپس ذوب کردن رنگ‌ها و نوع‌های مختلف شیشه بر روی مدل برای ایجاد یک اثر هنری است.
در رویکردی علمی‌تر، لعاب شیشه‌ای به عنوان نتیجه رنگارنگ ذوب کردن شیشه پودری به یک زیرلایه از طریق حرارت، معمولاً بین ۷۵۰ تا ۸۵۰ درجه سانتی‌گراد تعریف می‌شود. این پودر ذوب شده، جریان می‌یابد و به یک پوشش شیشه‌ای صاف و بادوام بر روی فلز، شیشه یا سرامیک سخت می‌شود.
الگوهای لعاب‌کاری در ایران
نقاشی‌ها یا الگوهای استفاده شده برای آثار لعاب‌کاری در ایران، طراحی‌های سنتی هستند که به سلیقه و ترجیحات هنرمند بستگی دارند. در نسخه ایرانی لعاب‌کاری، مس و نقره بیشترین فلزات مورد استفاده هستند. ابزارهای خاصی نیز در این هنر باستانی به کار می‌روند، از جمله کوره، انبر، دستگاه پرس، و قلم‌مو.
لعاب معمولاً برای تزئین گلدان‌ها، جواهرات و شمعدان‌ها به کار می‌رود و همچنین در درب‌ها و لوسترهای اماکن مقدس نیز استفاده می‌شود. اصفهان به عنوان مهم‌ترین مرکز لعاب‌کاری ایران شناخته می‌شود. آثار لعاب‌کاری را می‌توان با آب ولرم، صابون و حتی مواد شوینده معمولی شست.
استادان لعاب‌کاری
بزرگترین استاد لعاب‌کاری اصفهان شکرالله سنی‌زاده است که نسل او یک نقاش مشهور بوده است. یکی از آثار ارزشمند این استاد برای چاپ تمبر یادبود صنایع دستی ایرانی در سال‌های ۲۰۰۸-۲۰۰۹ استفاده شده و به عنوان میراث ملی ثبت شده است. اثر اصلی در موزه هنرهای سنتی و صنایع دستی نگهداری می‌شود.
در میان دانشجویان برجسته سنی‌زاده، می‌توان به غلامحسین فیض‌اللهی اشاره کرد که در طراحی الگوهای زیبا مهارت دارد. در اصفهان هنرمندان زیادی وجود دارند که آثار لعاب‌کاری بسیار زیبا تولید می‌کنند. تقاضا برای این آثار به دلیل ارزش هنری و قیمت نسبتاً پایین آنها بسیار زیاد است.
این هنرمندان آثار خود را در خیابان چهارباغ و اطراف میدان نقش جهان عرضه می‌کنند. اصفهان در قرن‌های ۱۷ و ۱۸ به مدت ۲۰۰ سال پایتخت ایران بوده و در آن زمان از رونق و شکوفایی برخوردار بوده است.
بافت‌های گلیم، صنایع چوبی و فلزی نیز از دیگر صنایع دستی هستند که از اصفهان سرچشمه گرفته‌اند.
