افتخار به سمینه باغچهبان: بزرگداشت صدسالهها در تهران
در روز پنجشنبه، مراسمی برای بزرگداشت معلم برجسته ایرانی، سمنیه باغچهبان، در خانه اندیشمندان انسانی تهران برگزار شد. این مراسم به پاس خدمات و نقش مهم او در ادبیات کودک و حرکتهای فرهنگی معاصر ایران برگزار گردید.
در ابتدای این مراسم، علی ربیعی، مشاور رئیسجمهور در امور اجتماعی، باغچهبان را زنی معرفی کرد که نقشی ماندگار در ادبیات عامه و حرکتهای فرهنگی ایران داشته است. او گفت: «سمنیه باغچهبان یک شخصیت ممتاز در زمینه آموزش، بهویژه برای کودکان ناشنوا و کمشنوا است. او سهم بزرگی در پیشرفت آموزش داشته است.»
ربیعی ادامه داد: «او ثابت کرد که ادبیات کودک صرفاً برای سرگرمی نیست، بلکه ابزاری برای توسعه فرهنگی و اجتماعی نسلهای آینده است. شاید هیچ کلمهای بهتر از ‘تعهد’ او را توصیف نکند. او الگوی زنان است که میخواهند در عرصههای اجتماعی و فرهنگی نقش فعالی ایفا کنند — مادر جامعه و حتی مادر ایران است. او آموزش را از خانه آغاز کرد و آن را به سطح ملی گسترش داد.»
پس از آن، فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت، گفت: «باعث افتخار است که اینجا هستم تا به یک معلم ادای احترام کنم.» او سپس پیامی از رئیسجمهور مسعود پزشکیار در این مراسم خواند. در این پیام، پزشکیار به ستایش از خدمات ماندگار باغچهبان در حوزه فرهنگ ایرانی و ادبیات کودک پرداخت.
رئیسجمهور به تلاشهای حیاتی باغچهبان در حفظ و ترویج میراث فرهنگی ناملموس ایران اشاره کرد و گفت: «جمعآوری داستانها، فرهنگ عامه و آهنگهای ایرانی که منجر به تولید آثار شگرف و تأثیرگذار در ادبیات کودک شده است، از دستاوردهای اوست.»
همچنین پزشکیار خاطرنشان کرد که نام برجسته باغچهبان، در کنار نام پدرش، جبار باغچهبان—پیشگام در آموزش کودکان و بنیانگذار اولین مدرسه برای ناشنوایان—همچنان الهامبخش و توانمندساز نسلهای آینده خواهد بود.
در ادامه این مراسم، سالار قاسمی، رئیس سازمان آموزش و پرورش ویژه، گفت: «سمنیه باغچهبان در کنار پدرش برای آموزش کودکان این سرزمین کار کرد. خوشحالم که اعلام کنم به زودی موزه فرهنگ و آموزش باغچهبان را تأسیس خواهیم کرد.»
- تعداد دانشآموزان ناشنوا: در حال حاضر ده هزار دانشآموز ناشنوا داریم و هنوز الفبای بهتری از آنچه باغچهبان ایجاد کرده پیدا نکردهایم.
جبار باغچهبان، معروف به جبار باغچهبان، اولین کودکستان و اولین مدرسه برای کودکان ناشنوا را در تبریز تأسیس کرد. او همچنین مخترع گفتار نشانهای زبان فارسی بود. اولین کودکستانی که او تأسیس کرد، «باغچهي اطفال» نام داشت که به معنی «باغ کودکان» است. به همین دلیل لقب باغچهبان به او داده شد که به معنای «باغبان» در زبان فارسی است.
او در سال 1924 یک مدرسه برای ناشنوایان تأسیس کرد که در کنار کودکستانش قرار داشت. در سال 1928، او اولین کتاب کودک ایرانی را به زبان فارسی تحت عنوان «بابا برفی» تألیف کرد.
پس از آن، رئیس انجمن ملی زبان اشاره، محسن لو-موسوی، بر روی صحنه آمد و از طریق زبان اشاره بیان کرد: «جبار باغچهبان مدرسهای برای کودکان ناشنوا تأسیس کرد و بعد از آن، سمنیه باغچهبان رهبری مدرسه را بر عهده گرفت و تا سال 1979 به خدمت ادامه داد. او برای کودکان ناشنوا زحمت کشید و به گسترش آموزش ناشنوایان به دیگر شهرها کمک کرد.»
مراسم با جشن تولد صدمین سال تولد سمنیه باغچهبان و حضور او در صحنه به پایان رسید. در سخنرانی کوتاهی، او گفت: «من عمرم را به عشق و خدمت به ناشنوایان گذراندهام. اگر دوباره به من فرصتی داده شود، همان مسیر را انتخاب میکنم.»
سمنیه باغچهبان در سال 1925 در تبریز، شمال غربی ایران متولد شد. او مدرک کارشناسی خود را از دانشکده معلمان تهران گرفت و با دریافت بورس تحصیلی فولبراییت، تحصیلات خود را در ایالات متحده ادامه داد. او مدرک کارشناسی ارشد خود را از کالج اسمیت در سال 1953 گرفت و برای دانشجویان خاورمیانه نیز بورسی به نام او در مدرسه کلارک برای ناشنوایان در نورثهمپتون، ماساچوست تأسیس شد.
او بیش از شش دهه از زندگیاش را به تدریس، آموزش معلمان، توسعه روش باغچهبان برای تدریس زبان فارسی به ایرانیان و غیرایرانیان، نوشتن کتابهای درسی ابتدایی که در سرتاسر ایران مورد استفاده قرار میگرفتند، و نوشتن کتابهای کودکانه برای کودکان شنوا و ناشنوا اختصاص داده است.
پدر او، جبار باغچهبان، اولین کودکستان مدرن ایران را تأسیس کرد. او همچنین بنیانگذار آموزش ناشنوایان در ایران بود و الفبای دستی صوتی را توسعه داد که در نوع خود منحصر به فرد است.
سمنیه باغچهبان که ابتدا تحت آموزش پدر و مربیاش قرار گرفته بود، با ادامه کار او، میراث پدرش را زنده نگه داشته است. آثار منتشر شده او شامل کتابهای درسی متعدد، مقالات علمی و مقالات در نشریات ایرانی است. او همچنین چندین کتاب را از زبان انگلیسی به فارسی ترجمه کرده است.