بازگشت تدریجی و با کرامت پناهندگان افغان: وزیر امور خارجه ایران
وزیر امور خارجه عباس عراقچی اعلام کرده است که پناهندگان افغان در یک فرآیند تدریجی و با کرامت به کشور خود بازخواهند گشت. وی اظهار داشت که مقامات دو کشور بر روی طرحی برای بازگشت افغان‌هایی که در ایران ساکن هستند، کار می‌کنند.
عراقچی در ادامه گفت: “ما در حال مذاکره با دولت افغانستان هستیم تا این فرآیند به شیوه‌ای اصولی و سازمان‌یافته انجام شود. ما نمی‌خواهیم بازگشت اتباع [افغان] به یک بحران اجتماعی برای دو کشور تبدیل شود. اصل مهم برای ما این است که کار را بر اساس یک فرآیند منطقی و معقول انجام دهیم.”
جمهوری اسلامی ایران یکی از بزرگ‌ترین و طولانی‌ترین جمعیت‌های پناهنده در جهان را میزبانی می‌کند که اکثریت آن‌ها پناهندگان افغان هستند. این کشور میزبان بیش از 800,000 پناهنده ثبت‌شده و حدود 2.6 میلیون افغان بدون مدرک است.
امروز، بیش از 500,000 کودک افغان – از جمله افغان‌های بدون مدرک – از سیاست‌های آموزشی فراگیر ایران بهره‌مند می‌شوند که یکی از پیشرفته‌ترین سیستم‌های آموزشی در جهان است.
در صورتی که جامعه بین‌المللی از مسئولیت‌پذیری و تقسیم عادلانه بار میزبانی پناهندگان خودداری کند، جمهوری اسلامی ایران احتمالاً سیاست‌های مهاجرتی خود را بازنگری خواهد کرد. نادر یاراحمدی، یکی از مقامات سازمان ملی مهاجرت، این مسئله را مطرح کرده است.
وضعیت پناهندگان افغان در ایران
ایران با چالش‌های متعددی در زمینه میزبانی پناهندگان افغان مواجه است. در زیر به برخی از نکات کلیدی در این زمینه اشاره می‌کنیم:
- جمعیت پناهندگان: ایران با جمعیتی بالغ بر 3.4 میلیون افغان، یکی از بزرگ‌ترین جوامع پناهنده در جهان را داراست.
- تحصیلات: برنامه‌های آموزشی ایران به گونه‌ای طراحی شده است که شامل تمامی کودکان افغان، حتی بدون مدارک، می‌شود.
- چالش‌های اجتماعی: بازگشت پناهندگان باید به گونه‌ای مدیریت شود که به بحران‌های اجتماعی منجر نشود.
- مذاکرات با افغانستان: ایران در حال گفتگو با دولت افغانستان برای برنامه‌ریزی بازگشت پناهندگان است.
چشم‌انداز آینده
با توجه به وضعیت کنونی، آینده پناهندگان افغان در ایران به عوامل مختلفی بستگی دارد:
- همکاری بین‌المللی: نیاز به همکاری و مسئولیت‌پذیری جهانی برای حمایت از پناهندگان وجود دارد.
- سیاست‌های داخلی: ایران ممکن است نیاز به تغییر سیاست‌های مهاجرتی خود در صورت عدم همکاری جامعه جهانی داشته باشد.
- حفظ کرامت: بازگشت پناهندگان باید با رعایت حقوق و کرامت انسانی انجام شود.
در نهایت، روند بازگشت پناهندگان افغان به کشورشان باید به گونه‌ای مدیریت شود که هم به منافع ایران و هم به منافع افغانستان احترام گذاشته شود. این فرآیند نیازمند همکاری و همفکری میان دو کشور و همچنین حمایت جامعه بین‌المللی است.
