برنامه مکمل ویتامین A برای دو میلیون کودک: سلامتی آینده‌ساز!
برنامه مکمل‌سازی ویتامین A با دوز بالا، که به حمایت صندوق کودکان سازمان ملل متحد اجرا می‌شود، در طی چهار سال اخیر به دو میلیون کودک زیر پنج سال در کشور خدمات رسانده است. کمبود ویتامین A به عنوان یکی از علل اصلی نابینایی قابل پیشگیری در کودکان شناخته می‌شود و خطر مرگ و میر ناشی از بیماری‌های شایع کودکان مانند اسهال را افزایش می‌دهد. مکمل‌سازی دوره‌ای ویتامین A با دوز بالا، یک مداخله مؤثر و کم‌هزینه است که نقش حیاتی در کاهش مشکلات سلامتی و مرگ و میر کودکان ایفا می‌کند.
این برنامه از سال 2020 به منظور بهبود سلامت کودکان 2 تا 5 ساله آغاز شد و تا کنون دو میلیون کودک از آن بهره‌مند شده‌اند.
بر اساس یک مطالعه ملی در مورد الگوهای تغذیه‌ای خانوارهای ایرانی در دوره پاندمی کووید-19 در سال 2020، کاهش قابل توجهی در مصرف ویتامین A در خانوارهای شهری (31 درصد) و روستایی (24 درصد) مشاهده شده است.
داده‌های سیستم نظارت بر غذا و تغذیه در هشت استان کشور نیز کمبود ویتامین A را در کودکان زیر 5 سال تأیید کرده‌اند.
این وزارت بهداشت برنامه را با همکاری 43 دانشگاه علوم پزشکی کشور اجرا می‌کند و کودکانی که به مراکز مراجعه کرده‌اند، هر شش ماه یک کپسول نرم حاوی 200,000 واحد بین‌المللی (IU) دریافت کرده‌اند. این مکمل به خوبی در بدن جذب شده و در کبد ذخیره می‌شود تا در طول زمان مورد استفاده قرار گیرد.
بررسی سیستماتیک کوکرین در سال 2017 که شامل 47 مطالعه از 17 کشور بود، همچنین متا-تحلیل‌های انجام شده در سال‌های 1992 و 2011 نشان داد که مکمل‌سازی ویتامین A با دوز بالا می‌تواند مرگ و میر ناشی از بیماری‌های عفونی را در کودکان تا 24 درصد کاهش دهد.
بر اساس سیستم نظارت بر غذا و تغذیه، اهداف اصلی این برنامه شامل موارد زیر است:
- بهبود تغذیه کودکان و تقویت سیستم ایمنی آنها در برابر بیماری‌های شایع کودکان مانند کووید-19.
- افزایش آگاهی کارمندان بهداشت درباره نقش حیاتی ویتامین A در سلامت کودکان.
- بهبود سواد تغذیه‌ای والدین در مورد اهمیت مصرف ویتامین A.
- کاهش میزان مرگ و میر در کودکان به دلیل بیماری‌های قابل پیشگیری.
چهار سال بعد از اجرای این برنامه، وزارت بهداشت در حال ارزیابی اثربخشی آن است و نتایج تا پایان سال جاری ایرانی که از 20 مارس آغاز شده است، منتشر خواهد شد.
با توجه به اهمیت ویتامین A در سلامت کودکان، این برنامه نه تنها به حفظ و بهبود وضعیت تغذیه‌ای کودکان کمک می‌کند، بلکه تأثیرات مثبتی بر روی سلامت عمومی جامعه خواهد داشت. از والدین خواسته می‌شود تا به استفاده از مکمل‌های ویتامین A توجه ویژه‌ای داشته باشند و به سلامت فرزندان خود اهمیت بیشتری بدهند.
توجه به تغذیه و سلامت کودکان امری حیاتی است که باید در اولویت‌های جامعه قرار گیرد. با همکاری همه‌جانبه نهادها و خانواده‌ها، می‌توانیم آینده‌ای روشن برای نسل‌های آینده بسازیم.
نتایج این برنامه می‌تواند به عنوان یک الگو و نمونه موفق در سایر کشورها نیز مورد استفاده قرار گیرد و امید است که این تلاش‌ها به کاهش مشکلات سلامتی کودکان و افزایش کیفیت زندگی آنها کمک کند.
