برگزاری یادبود اقبال لاهوری با حضور پژوهشگران ایرانی و پاکستانی

همایش یادبود اقبال لاهوری، که به همت مؤسسه فرهنگی اکو و اداره امور بین‌الملل دفتر هنر سازمان تبلیغات اسلامی برگزار شد، روز پنج‌شنبه با حضور پژوهشگران و شاعران برجسته ایرانی و پاکستانی در تهران برگزار گردید. این رویداد با سخنرانی سعید لشگری، یکی از مسئولان دفتر هنر، آغاز شد که به اهمیت شخصیت اقبال لاهوری و تأثیر فرهنگی او اشاره کرد.

لشگری تأکید کرد که اقبال لاهوری به عنوان یک پل فرهنگی بین ایران و پاکستان عمل کرده است. او گفت: “او به عنوان یک شخصیت برجسته در گسترش تعاملات فرهنگی و ادبی بین دو کشور خدمت کرد. امروز، تلاش‌های بیشتری برای شناسایی و ترویج میراث اقبال لاهوری لازم است.”

او همچنین آمادگی دفتر هنر را برای همکاری در معرفی شخصیت اقبال لاهوری به جوامع فرهنگی ایرانی و پاکستانی، به ویژه جوانان، تأکید کرد و افزود که تلاش‌های مشترک برای درک گسترده‌تر این اندیشمند visionary ضروری است.

لشگری به کمبودها در شناسایی اقبال لاهوری اشاره کرد و بر اهمیت همکاری بین دو کشور برای افزایش دیدگاه و تأثیر او در جوامع خود تأکید کرد.

محمد باقری، پژوهشگر برجسته ادبیات فارسی، نیز بر لزوم ایجاد پلتفرم‌های مناسب برای ارزیابی ارزش اقبال لاهوری تأکید کرد و به بررسی شخصیت چندبعدی او پرداخت. او توضیح داد که تخصص اقبال لاهوری شامل زمینه‌های مختلفی است—ادبیات فارسی و اردو، فلسفه، مطالعات قرآنی، حقوق، جامعه‌شناسی، تاریخ و ایران‌شناسی—که این موضوع باعث می‌شود هیچ فردی نتواند به‌طور کامل تمامی جنبه‌ها را در بر بگیرد.

او افزود: “او هم یک متفکر و هم یک مسلمان متعهد بود که ارزش‌های مدرن را در صورت لزوم پذیرفت و تعالیم دینی را به‌روز کرد.” باقری ابراز تأسف کرد که جامعه هنوز عمق شخصیت لاهوری را درک نکرده و خواستار نمایندگی‌های دقیق‌تری از او شد.

او لاهوری را به عنوان یک “هندی فارسی‌زبان” توصیف کرد که همچون فردوسی برای ایران—نماد زبان فارسی و فرهنگ ایرانی در جنوب آسیا است.

سپس، محمدرضا سنگری، پژوهشگر ادبی و کارشناس اقبال لاهوری، به بررسی هویت او به عنوان یک اندیشمند مذهبی پرداخت. “این جنبه نیاز به تأمل و مطالعه بیشتری دارد,” سنگری گفت.

او تأکید کرد که با بلوغ افراد، شخصیت آن‌ها لایه‌ای‌تر و چندوجهی‌تر می‌شود و لاهوری مثال بارزی از چنین پیچیدگی است. او لاهوری را به عنوان یک “معلم بزرگ” توصیف کرد، شخصیتی که کارهای او همواره مرتبط و تأثیرگذار باقی می‌ماند. “او یک mentor بی‌زمان است که ایده‌هایش همچنان الهام‌بخش نسل‌هاست,” او تصریح کرد.

علاوه بر این، سنگری بر موضوعات کلیدی فلسفی لاهوری، به‌ویژه خودآگاهی و اعتماد به نفس تأکید کرد. او عشق لاهوری به ادبیات فارسی و تشویق دائمی او به حرکت و پایداری در زندگی را برجسته کرد و بر اهمیت تلاش و پیشرفت مستمر تأکید کرد.

این همایش شامل سخنرانی‌هایی از شخصیت‌های ادبی برجسته پاکستانی بود، از جمله رئیس مؤسسه فرهنگی اکو، سعد خان، شایسته فاطمه درانی، مجری خبر سحر اردو؛ و زاهد منیر خان امیر، رئیس زبان اردو و مطالعات پاکستان در دانشگاه تهران، که سخنرانی‌های خود را به زبان اردو ایراد کردند.

در پایان این گردهمایی، یک یادبود از سوی مؤسسه فرهنگی اکو به هر یک از پژوهشگران حاضر اهدا شد که نمادی از قدردانی از مشارکت‌های ارزشمند آن‌ها بود.

علامه محمد اقبال (1877–1938)، معروف به اقبال لاهوری، یک دانشگاهی، شاعر، وکیل، فیلسوف و سیاستمدار جنوب آسیا است که به عنوان یکی از مهم‌ترین شخصیت‌ها در ادبیات اردو شناخته می‌شود و آثار ادبی او به زبان‌های اردو و فارسی است. اقبال به عنوان شاعر کلاسیک برجسته در ایران، پاکستان، هند، بنگلادش و سریلانکا و همچنین توسط پژوهشگران بین‌المللی ادبیات مورد تحسین قرار گرفته است.

او به‌عنوان شاعر اسلام یا شاعر شرق شناخته می‌شود. با این حال، حدود 60 درصد از آثار اقبال به زبان فارسی است که او را در ایران نیز به محبوبیت رسانده است. شعرهای او به زبان‌های مختلفی ترجمه شده است.

اگرچه اقبال به‌عنوان شاعر برجسته شناخته می‌شود، او همچنین یک متفکر فلسفی اسلامی معاصر بسیار شناخته شده است. او به عنوان پدر معنوی پاکستان شناخته می‌شود.

او به شدت از احیای سیاسی و معنوی تمدن اسلامی در سراسر جهان، به ویژه در جنوب آسیا حمایت می‌کرد؛ سلسله سخنرانی‌هایی که در این زمینه ایراد کرد به عنوان “بازسازی تفکر دینی در اسلام” منتشر شد.

پس از ایجاد پاکستان در سال 1947، او به عنوان شاعر ملی آنجا معرفی شد. او همچنین به عنوان “حکیم‌الأمت” (حکیم امت) و “مفکر پاکستان” شناخته می‌شود.