چرا زلزله ۲۸ مارس میانمار خسارات شدیدی در جنوب آسیا به بار آورد؟

زلزله‌های ویرانگر در ناحیه Sagaing در نزدیکی Mandalay، میانمار، تاریخچه‌ای طولانی دارد. این ناحیه به دلیل فعالیت‌های زمین‌شناسی و ساختاری، همواره در معرض خطر زلزله‌های شدید قرار دارد. در این مقاله، به بررسی زلزله اخیر در تاریخ 28 مارس 2025 و تأثیرات آن بر نواحی مختلف، از جمله بانکوک، خواهیم پرداخت.

زلزله‌ای به بزرگی Mw7.7 در 28 مارس 2025 در نزدیکی Mandalay رخ داد که علیرغم فاصله 1000 کیلومتری، تأثیرات قابل توجهی بر بانکوک داشت. در اینجا به برخی از نکات کلیدی این زلزله و اثرات آن می‌پردازیم:

• تاریخچه زلزله‌ها: ناحیه Sagaing زلزله‌های مکرری را تجربه کرده است، از جمله زلزله‌های سال‌های 1946، 1931 و 2012.
• شکستگی‌های ناحیه: شکستگی‌های ناحیه Sagaing به بخش‌های مختلفی تقسیم می‌شوند که هر کدام دوره‌های بازگشت متفاوتی دارند.
• نرخ لغزش: نرخ لغزش در این ناحیه بین 18 تا 49 میلی‌متر در سال است که منجر به آزادسازی تنش‌ها می‌شود.
• تأثیر بر بانکوک: زلزله بانکوک را تحت تأثیر قرار داد و ساختمان‌ها به دلیل زمین نرم و شرایط ساخت و ساز ضعیف آسیب دیدند.

زلزله اخیر در تاریخ 28 مارس، در عمق 10 کیلومتری زمین و در ساعت 1:30 بعد از ظهر به وقت محلی میانمار اتفاق افتاد. این زلزله با یک پس‌لرزه به بزرگی 6.4 و پس‌لرزه‌های دیگر ادامه یافت. برآوردهای اولیه نشان می‌دهد که حدود 800,000 نفر در میانمار لرزش شدیدی را تجربه کردند.

از آنجایی که زمین در بانکوک نرم است، این لرزش‌ها به شدت تقویت شده و منجر به آسیب‌های جدی در ساختمان‌ها شد. به عنوان مثال، یک ساختمان 33 طبقه در منطقه Chatuchak به شدت آسیب دید و 14 نفر جان خود را از دست دادند.

در زیر به برخی از دلایل آسیب‌های جدی در بانکوک اشاره می‌شود:

1. نقش زمین نرم: خاک نرم بانکوک لرزش‌ها را 3 تا 4 برابر تقویت کرد.
2. ساختارهای قدیمی: بسیاری از ساختمان‌های قدیمی در بانکوک فاقد ویژگی‌های مقاوم در برابر زلزله بودند.
3. طراحی نامناسب: طراحی‌های نامناسب و توزیع نامناسب وزن در ساختمان‌ها منجر به افزایش تنش‌ها و آسیب‌پذیری بیشتر شد.
4. عدم رعایت استانداردها: تنها 10 درصد از ساختمان‌ها در بانکوک به استانداردهای زلزله فعلی پایبند بودند.

این زلزله همچنین نشان داد که چقدر نواحی با ساخت و سازهای ناپایدار و قدیمی در معرض خطر جدی قرار دارند. با توجه به اینکه بانکوک به عنوان یک ناحیه کم‌خطر به حساب می‌آید، عدم توجه به استانداردهای زلزله در طراحی ساختمان‌ها باعث بروز آسیب‌های جدی شد.

کمیته مدیریت بحران ملی وضعیت اضطراری در شش منطقه Naypyidaw، Sagaing، Mandalay، Bago، Shan و Magway اعلام کرد. تیم‌های نجات به مناطق شهری مانند Mandalay و Naypyidaw که آسیب‌های زیرساختی شدیدی داشتند، توجه ویژه‌ای داشتند. بیمارستان‌های این نواحی به دلیل خرابی‌های شدید به وضعیت بحرانی رسیدند.

لازم به ذکر است که زلزله‌های مشابه در گذشته نیز تأثیرات مشابهی بر روی ساختمان‌ها و زیرساخت‌ها داشته‌اند. به عنوان مثال، زلزله‌ای در سال 1985 در مکزیکو سیتی تأثیرات مشابهی بر ساختمان‌های بلند ایجاد کرد. این پدیده‌ها به مهندسان و طراحان ساختمان یادآوری می‌کنند که باید به استانداردهای زلزله توجه بیشتری داشته باشند.

در نهایت، زلزله تاریخ 28 مارس 2025 بار دیگر نشان داد که حتی نواحی به ظاهر ایمن نیز می‌توانند تحت تأثیر زلزله‌های دوردست قرار بگیرند و بر این اساس، نیاز به بازنگری در طراحی و ساخت و سازهای شهری احساس می‌شود.