کاهش بارش‌ها باعث کوچک شدن مساحت دریاچه ارومیه شد
مساحت دریاچه ارومیه به دلیل کاهش بارش‌ها کاهش یافته و در تاریخ 4 آوریل به 1,140 کیلومتر مربع رسیده است، در حالی که این عدد در همان روز سال گذشته 1,350 کیلومتر مربع بود. دریاچه ارومیه در استان آذربایجان غربی واقع شده و بزرگ‌ترین دریاچه در غرب آسیا و ششمین دریاچه نمکی بزرگ جهان است و مساحت سطح آب آن بین 5,000 تا 6,000 کیلومتر مربع تخمین زده می‌شود.
میزان بارش‌ها در بهار امسال تا به امروز نسبت به سال گذشته 49.6 درصد کاهش یافته است. سطح کنونی دریاچه ارومیه 1270.28 متر است که در مقایسه با 1270.34 متر اندازه‌گیری شده در آوریل 2024 کاهش یافته است. این اطلاعات از مجید دستگاهی، یکی از مسئولان شرکت آب آذربایجان غربی نقل شده است.
علاوه بر این، حجم دریاچه از 1.8 میلیارد متر مکعب در تاریخ 4 آوریل 2024 به 1.63 میلیارد متر مکعب در سال جاری کاهش یافته است.
طبق گزارش سازمان هواشناسی، از تاریخ 1 تا 7 آوریل بارش‌ها به طور نرمال پیش‌بینی می‌شود و احتمالاً در دو هفته آینده بارش‌ها نرمال و بالاتر از نرمال خواهد بود.
تلاش‌های احیاء
از طریق یک پروژه مشترک به رهبری برنامه توسعه ملل متحد (UNDP) و با تأمین مالی دولت ژاپن، سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (FAO) به منظور ترویج شیوه‌های کشاورزی پایدار و راه‌حل‌هایی برای حفاظت از دریاچه ارومیه، به این تلاش‌ها ملحق خواهد شد.
در تاریخ 1 دسامبر 2024، دولت ژاپن و UNDP یادداشت‌های تبادل را به منظور راه‌اندازی “پروژه توسعه سیستم‌های حفاظت از تالاب‌ها در دریاچه ارومیه و دیگر تالاب‌ها، از جمله جوامع اطراف آن” امضا کردند. این پروژه که از 2024 تا 2028 ادامه خواهد داشت، با همکاری سازمان محیط زیست و FAO اجرا خواهد شد.
این ابتکار بر روی کشاورزی پایدار و معیشت سازگار با شرایط آب و هوایی تمرکز دارد و به دنبال ارائه منافع بلندمدت برای جوامع محلی در حالی است که تنوع زیستی تالاب‌ها را به عنوان اکوسیستم‌های حیاتی حفظ می‌کند.
دریاچه ارومیه با چالش‌های قابل توجهی به دلیل مصرف بیش از حد منابع آب که تحت تأثیر تغییرات آب و هوایی تشدید شده، مواجه است و این امر تأثیرات شدیدی بر اکوسیستم آن گذاشته است. فعالیت‌های کشاورزی در این منطقه به طور فزاینده‌ای در معرض کمبود آب قرار دارند، وضعیتی که تحت تأثیر تغییرات آب و هوایی تشدید شده است. مطالعات نشان می‌دهد که این تغییرات اقلیمی می‌تواند سیستم‌های کشاورزی و غذایی و محیط زیست آسیب‌پذیر دریاچه را در آینده بیشتر مختل کند.
FAO با حمایت دولت ژاپن، راه‌حل‌های فنی کشاورزی را برای افزایش کارایی مصرف آب در بخش کشاورزی در حوضه دریاچه ارومیه شناسایی کرده است که می‌تواند در صرفه‌جویی منابع زیست‌محیطی بین‌المللی مؤثر باشد.
از سال 1995، دریاچه ارومیه به دلیل گسترش سریع کشاورزی در بالادست و تغییرات آب و هوایی در حال کوچک شدن است. این نیروها دریاچه گرانبها را به آستانه تخلیه رسانده و سلامت، اقتصاد، محیط زیست، صنعت و کشاورزی این منطقه را به خطر انداخته‌اند.
با وجود تلاش‌های کمیته ملی برنامه احیای دریاچه ارومیه و تمرکز آن بر روی احیای دریاچه از سال 2013، ادامه وضعیت بحرانی نشان می‌دهد که باید راه‌حل‌های مدیریتی پایدار، کلان و خرد به عنوان اصل اصلی برنامه‌های اقدام در نظر گرفته شود.
در یک تلاش مشترک برای پرداختن به چالش‌های حوضه دریاچه ارومیه، در سال 2016، FAO “برنامه یکپارچه مدیریت پایدار منابع آب در حوضه دریاچه ارومیه” را راه‌اندازی کرد که با حمایت دولت ژاپن تأمین مالی شده است.
نتایج فنی کلیدی این ابتکار شامل اجرای پروژه محاسبه آب در حوضه دریاچه ارومیه و شناسایی نقاط داغ مصرف آب در این حوضه بود. به‌ویژه، محاسبه آب نشان داد که کشاورزی آبی و دیم سهم قابل توجهی در تبخیر و تعرق کل دریاچه دارد و به اهمیت تدابیر صرفه‌جویی آب برای احیای دریاچه تأکید می‌کند.
