کشف نشانه‌های سکونت نئاندرتال‌ها در غار قمر، غرب ایران!
در تازه‌ترین کشفیات باستان‌شناسی، شواهدی از سکونت نئاندرتال‌ها در غار قمر واقع در حومه خرم‌آباد، استان لرستان ایران به دست آمده است. این یافته‌ها، به تاریخ‌های 40,000 تا 80,000 سال پیش تعلق دارند و نشان‌دهنده سکونت انسان‌ها در دوران‌های پیشاتاریخی و تاریخی نیز هستند.
اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری لرستان با انتشار گزارشی، این کشفیات را اعلام کرده است. عطا حسن‌پور، مدیر این اداره، گفت که کاوش‌ها از فوریه 2024 تحت نظارت فریدون بیگلری از موزه ملی ایران و سونیا شیدرنگ از دانشگاه شهید بهشتی آغاز شده است. این پروژه توسط مؤسسه پژوهش‌های میراث فرهنگی و گردشگری تأیید شده است.
یافته‌های اولیه حاکی از وجود یک توالی فرهنگی نادر در این غار است که از دوران پالئولیت میانه تا دوران‌های تاریخی را در بر می‌گیرد.
- اشیاء به دست آمده از دوران پالئولیت میانه: ابزارهای سنگی، استخوان‌های حیوانات شکار شده مانند بز کوهی و گوزن قرمز و بقایای آتش‌سوزی‌ها.
- شواهد سکونت نئاندرتال‌ها: این یافته‌ها به احتمال زیاد به سکونت نئاندرتال‌ها مرتبط است.
- کشف سفال‌های رنگی: کشف سفال‌های رنگی و سفال‌های قرمز از دوران کالکولیتیک (بیش از 5,500 سال پیش) نشان‌دهنده ادامه استفاده از این غار توسط جوامع دامپرور در آن دوران است.
شیدرنگ همچنین به شناسایی یک پناهگاه سنگی نزدیک به غار اشاره کرد که شواهدی از سکونت در دوران‌های پالئولیت میانه و کالکولیتیک را در خود دارد و نشان می‌دهد که این پناهگاه به طور همزمان با غار استفاده می‌شده است. وی افزود که غار قمر دو بار پیش از این نیز حفاری شده است: اولین بار در 1965 توسط باستان‌شناس آمریکایی فرانک هول و بار دیگر در 2011 توسط بهرام بازگیر.
بیگلری تأکید کرد که یافته‌های جدید، به‌ویژه شواهد غنی از سکونت نئاندرتال‌ها، این غار را به نقطه کانونی برای مطالعه تکامل فرهنگی و بیولوژیکی در لرستان و غرب ایران تبدیل کرده است. او افزود که ادامه حفاری‌ها در رسوبات عمیق باستان‌شناسی این غار ممکن است منجر به کشف بقایای اسکلتی نئاندرتال‌ها و سایر شواهد باستان‌شناسی از این دوران کمتر شناخته شده شود و افق‌های جدیدی را برای تحقیقات پالئولیتیک در ایران و خاورمیانه باز کند.
غار قمر در سال 2001 به عنوان یک سایت میراث ملی با شماره ثبت 4144 به ثبت رسیده است.
یک مطالعه که در سال 2019 در مجله تکامل انسانی منتشر شد، نشان می‌دهد که نئاندرتال‌ها در حدود 40,000 تا 70,000 سال پیش در کوه‌های زاگرس ایران زندگی می‌کردند.
تا اواخر قرن 20، نئاندرتال‌ها به عنوان موجوداتی که از لحاظ ژنتیکی، شکل ظاهری و رفتاری از انسان‌های امروزی متمایز بودند، شناخته می‌شدند. اما کشفیات اخیر درباره این جمعیت فسیلی خوب حفظ شده در اوراسیا، نشان‌دهنده همپوشانی بین انسان‌های زنده و انسان‌های باستانی است.
نئاندرتال‌ها قبل و در طول آخرین دوره یخ‌زدگی عصر پلیستوسن در برخی از سخت‌ترین محیط‌های زیستی که هرگز انسان‌ها در آن سکونت کرده‌اند، زندگی می‌کردند. آن‌ها فرهنگی موفق با تکنولوژی پیچیده ابزارهای سنگی توسعه دادند که بر مبنای شکار و جمع‌آوری گیاهان محلی بود. بقا آن‌ها در طول ده‌ها هزار سال آخرین یخ‌زدگی، گواهی شگفت‌انگیز بر سازگاری انسان‌ها است.
