یزد، شهر جهانی جواهرات سنتی از سوی شورای صنایع دستی جهان معرفی شد!

شهر تاریخی یزد به‌طور رسمی به عنوان شهر جهانی جواهرات سنتی و دست‌ساز توسط شورای جهانی صنایع دستی (WCC) معرفی شده است. این موفقیت بزرگ، دستاوردی مهم فرهنگی برای ایران محسوب می‌شود. وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، سیدرضا صالحی امیری، روز دوشنبه این موفقیت را به ملت ایران، به ویژه مردم و هنرمندان یزد، تبریک گفت و آن را نمادی قدرتمند از ارتباط عمیق بین سنت‌های کهن کشور و خلاقیت‌های مدرن توصیف کرد.

صالحی امیری در یک کنفرانس خبری گفت: “این شناسایی، گواهی روشن بر پتانسیل فرهنگی و هنری غنی یزد است و نشان‌دهنده مؤثر بودن استراتژی «دیپلماسی میراث» ما در تقویت برند فرهنگی ایران و افزایش تاب‌آوری اجتماعی است.”

این اعطای عنوان پس از یک فرایند ارزیابی دقیق، از جمله یک بازدید میدانی توسط تیمی از کارشناسان WCC در اوایل سال جاری صورت گرفته است. این کارشناسان با ارزیابی‌های حضوری، با صنایع‌دستی محلی در ارتباط بودند و ظرفیت یزد را برای نمایندگی استانداردهای جهانی در ساخت جواهرات سنتی مورد بررسی قرار دادند.

وزیر همچنین موفقیت این عنوان را مدیون تلاش‌های مشترک دولت استان یزد، شرکای بخش خصوصی و جامعه پرجنب‌وجوش هنرمندان و کارآفرینان منطقه دانست. او گفت: “همکاری آن‌ها در ایجاد شبکه‌های تولید و توزیع خلاق، نقش حیاتی در دستیابی به این شناسایی جهانی داشته است.”

صالحی امیری این دستاورد را “مدل موفقی از هماهنگی توانمندی‌های مردمی و دولتی” نامید. این اولین باری نیست که یزد به خاطر میراث فرهنگی‌اش مورد توجه جهانی قرار می‌گیرد. در سال ۲۰۱۷، بافت تاریخی شهری یزد به عنوان نخستین شهر تاریخی ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شد.

وزیر میراث فرهنگی این شناسایی جدید را “یک گام جدید در مسیر جهانی شدن یزد و جایگاه برجسته آن در اکوسیستم دانش فرهنگی جهان” توصیف کرد. او همچنین اهمیت صنایع دستی را در شکل‌گیری اقتصاد خلاق ایران مورد تأکید قرار داد و گفت: “جواهرات سنتی یزد با ریشه‌های عمیق، تکنیک‌های منحصر به فرد و زیبایی‌شناسی اصیل، پتانسیل بازتعریف نقش ایران در اقتصاد جهانی مبتنی بر فرهنگ را دارد.”

تاریخچه زرقری یزد

تاریخ زرقری، یا هنر جواهرسازی، در شهر تاریخی یزد به حدود ۲۰۰۰ سال قبل برمی‌گردد و شواهد معتبر این موضوع را تأیید می‌کند. این هنر باستانی از نسل‌های مختلف به ارث رسیده و تکنیک‌های خاص و پیچیده‌ای را حفظ کرده است که جواهرات یزدی را تقریباً غیرقابل تکرار می‌سازد. برخی از آثار بی‌نظیر که به ۵۰۰ سال قبل تعلق دارند، به‌طور انحصاری در یزد یافت می‌شوند.

جواهرسازی یکی از مشهورترین هنرهای سنتی یزد است که هم در ایران و هم در سطح بین‌المللی به عنوان زرقری یزدی شناخته می‌شود. برخلاف طلاهای ۱۸ عیار معمولی که در ایران تولید می‌شود، طلاکاران سنتی یزد قطعات خود را با خلوص ۲۰ عیار می‌سازند. این سطح بالاتر خلوص یکی از عوامل کلیدی در شهرت بالای جواهرات سنتی یزد است.

شواهد موجود نشان می‌دهد جواهراتی از دوران اشکانی، که به حدود ۲۰۰۰ سال قبل برمی‌گردد، در منطقه تاریخی مهریز کشف شده است. این یافته‌ها بیشتر بر میراث عمیق این شهر در زمینه تزیین طلا تأکید می‌کند.

نمونه‌های برتر جواهرات یزد

یکی از جواهرات نمادین یزد، زنجیر “چین‌آبی” است که به خاطر تکنیک منحصر به فرد ساخت آن نامگذاری شده است. ویژگی بارز این زنجیر نرمی فوق‌العاده‌اش است که به تقلید از سیالیت آب طراحی شده است. این زنجیر از رشته‌های طلایی ظریف، میله‌ها و حلقه‌های طلا به خلوص ۲۰ عیار ساخته شده و غالباً با آلیاژهای مس و نقره ترکیب می‌شود.

• روش‌های سنتی دیگر زنجیرسازی شامل:
  • هِل مالیله یزدی
  • توپ مالیله یزدی
  • هِل و گل یزد

این تکنیک‌های باستانی به‌طور رسمی به عنوان بخشی از میراث فرهنگی ناملموس ایران شناسایی و ثبت شده‌اند تا از حفظ آن‌ها برای نسل‌های آینده اطمینان حاصل شود.