یزد میزبان نخستین آکادمی بین‌المللی بافت‌های دستباف خواهد بود
در آینده‌ای نزدیک، یک آکادمی بین‌المللی که به هنر بافت‌های دستباف سنتی و فرش اختصاص دارد، در شهر تاریخی یزد افتتاح خواهد شد. این گام مهمی در راستای احیاء و حفظ میراث غنی بافت‌های ایران به شمار می‌رود.
به گفته حمیدرضا سلیمانی، مدیرعامل گروه موزه‌های دافینه—وابسته به بنیاد مستضعفان—این طرح در همکاری با شورای بین‌المللی موزه‌ها (ICOM) و در موزه تازه‌تأسیس تار و پود در یزد راه‌اندازی خواهد شد. سلیمانی اظهار داشت: “این مرکز فرهنگی و آموزشی که توسط گروه موزه پیشنهاد شده، بر معرفی و آموزش هنرهای بافت و غیر بافت متمرکز خواهد بود.”
وی ادامه داد: “این آکادمی به عنوان یک نهاد معتبر، آموزش‌هایی در زمینه هنرهای بافتنی که توسط یونسکو به عنوان بخشی از میراث فرهنگی ناملموس بشریت شناخته شده ارائه خواهد داد.”
سلیمانی تأکید کرد که هدف این آکادمی تنها حفظ این “سنت‌های در حال زوال” نیست، بلکه همچنین بازآوری آن‌ها به نسل‌های جوان از طریق برگزاری کارگاه‌ها و برنامه‌های آموزشی است. به گفته او، این تلاش‌ها انتظار می‌رود که به زنده کردن “شیوه‌های فراموش‌شده” و تقویت هویت یزد به عنوان یک مرکز تاریخی در زمینه هنرهای بافت کمک کند.
این آکادمی به دنبال احیای صنعت بافت در یزد است که روزگاری به عنوان یک مرکز اصلی در کشور شناخته می‌شد. سلیمانی اشاره کرد: “با توجه به پتانسیل فرهنگی و اقتصادی غنی یزد، این آکادمی همچنین برای ایجاد شغل و ترغیب جوانان به فعالیت در صنایع دستی طراحی شده است.”
- برنامه‌های آموزشی شامل کارگاه‌های عملی در زمینه بافت دستی، طراحی پارچه و تکنیک‌های بافت خواهد بود.
- این آکادمی همچنین قصد دارد نمایشگاه‌های فصلی و رویدادهای ویژه‌ای را برای نمایش آثار و محصولات هنرمندان محلی برگزار کند.
سلیمانی در مورد تأثیرات وسیع‌تر این طرح گفت: “این آکادمی یک گام کلیدی در احیای هنرهای بافت اصیل و باز کردن پتانسیل یزد برای توسعه فرهنگی و اقتصادی است.” او افزود که این پروژه به حفظ میراث فرهنگی و ترویج گردشگری در این منطقه کمک شایانی خواهد کرد.
موزه تار و پود: ادای احترام به میراث بافت
در تاریخ ۱ مارس، موزه تار و پود که به تاریخ غنی بافت‌های ایرانی اختصاص دارد، به طور رسمی در کارخانه بافندگی و ریسندگی جنوبی که یک بنای ۷۰ ساله در یزد است، افتتاح شد.
این موزه مجموعه‌ای وسیع از فرش‌ها، پارچه‌ها و آثار بافته شده را به نمایش می‌گذارد که برخی از آن‌ها به بیش از یک هزاره بازمی‌گردد. از نکات برجسته این مجموعه می‌توان به پارچه‌های نادر از دوره بویه تا اواخر دوره قاجار، فرش‌های زیبا از دوره قاجار و صنایع دستی بافت سنتی از مناطق بیابانی و مرکزی ایران اشاره کرد. همچنین، یک چادر سلطنتی قاجاری مرمت شده نیز به طور برجسته‌ای در نمایشگاه این موزه قرار دارد که به بازدیدکنندگان نمایی از شکوه گذشته ایران را ارائه می‌دهد.
این کارخانه در اوایل دهه ۱۹۵۰ توسط رضا سرافزاده، تاجر برجسته و عضو مجلس ملی ایران ساخته شد و یکی از مهمترین مراکز تولید بافت در منطقه بود. در اوج فعالیت خود، این کارخانه ۷۰۰ کارگر را استخدام می‌کرد و سالانه ۹۰۰ بسته پارچه تولید می‌نمود. شکل خاص این کارخانه که الهام‌گرفته از معماری بومی یزد است، گواهی بر میراث فرهنگی غنی این منطقه به شمار می‌رود.
این موزه قرار است تجربه‌ای عمیق و جذاب با کارگاه‌های بافت سنتی بازسازی شده و دارهای فرش کاملاً عملیاتی ارائه دهد. بازدیدکنندگان می‌توانند با صنعتگران تعامل داشته باشند و حتی در فرآیندهای بافت شرکت کنند. برخی از دارها که با استفاده از طراحی‌های ۱۸۰ ساله بازسازی شده‌اند، تکنیک‌های فراموش‌شده‌ای را که برای ایجاد بافت‌های نادر استفاده می‌شده‌اند، زنده خواهند کرد.
