مستند پیکاسو در TMoCA به نمایش درمی‌آید: سفری به دنیای هنر بزرگترین نقاش تاریخ

فیلم مستند فرانسوی “راز پیکاسو” که در سال 1956 ساخته شده است، یکی از آثار برجسته در زمینه هنر سینما محسوب می‌شود. این مستند به کارگردانی هنری-ژرژ کلاوزو و با تمرکز بر روی پابلو پیکاسو، نقاش معروف اسپانیایی، به نمایش گذاشته خواهد شد. این فیلم در روز یکشنبه در موزه هنرهای معاصر تهران (TMoCA) به نمایش در می‌آید.

نمایش این فیلم 75 دقیقه‌ای که به زبان فارسی زیرنویس شده است، ساعت 4 بعدازظهر در سینماتک IAF آغاز خواهد شد.

در سال 1955، کلاوزو با همکاری پیکاسو تصمیم به ساخت یک فیلم هنری جدید گرفتند؛ فیلمی که بتواند لحظه و راز خلاقیت را به تصویر بکشد. آنها تکنیکی نوآورانه را ابداع کردند: کارگردان دوربین خود را در پشت یک سطح نیمه‌شفاف قرار داد که روی آن هنرمند با جوهرهای خاصی طراحی می‌کرد.

کلاوزو تصاویری معکوس از حرکات قلم موی پیکاسو را ثبت کرد و صفحه نمایش سینما را به بوم نقاشی هنرمند تبدیل کرد. در اینجا، استاد آثاری را خلق می‌کند و گاهی آنها را از بین می‌برد؛ در مجموع بیست اثر که اکثر آنها پس از فیلمبرداری نابود شدند، از طراحی‌های سیاه و سفید بازیگوش تا دیوارنگاره‌های رنگی زنده متغیر است.

در این فیلم، پیکاسو 20 طراحی و نقاشی تولید می‌کند؛ ابتدا با استفاده از جوهرهایی که از کاغذ عبور می‌کنند و با عمل خلق در زمان واقعی از پشت بوم فیلمبرداری می‌شود. سپس با استفاده از رنگ‌های روغنی، کلاوزو از تکنیک مشابهی برای نشان دادن توسعه و تغییر آثار استفاده می‌کند.

فیلم با طراحی‌های ساده با ماژیک سیاه و سفید آغاز می‌شود و به تدریج به کلاژها و نقاشی‌های رنگ روغن با مقیاس کامل پیش می‌رود.

فیلم “راز پیکاسو” در جشنواره فیلم کن 1956 برنده جایزه ویژه هیئت داوران شد و در جشنواره 1982 خارج از مسابقه نمایش داده شد.

پابلو پیکاسو (1881-1973) نقاش، مجسمه‌ساز، چاپگر، سفالگر و طراح تئاتر اسپانیایی بود که بیشتر عمر بزرگسالی خود را در فرانسه گذراند. او یکی از تأثیرگذارترین هنرمندان قرن بیستم است و به خاطر بنیان‌گذاری جنبش کوبیسم، اختراع مجسمه‌سازی ساخته شده و همکاری در اختراع کلاژ معروف است.

هنری-ژرژ کلاوزو (1907-1977) کارگردان، فیلمنامه‌نویس و تهیه‌کننده فرانسوی، به خاطر آثارش در ژانر تریلر شناخته شده است. او به خاطر کارگردانی فیلم‌های “حقوق ترس” (1953) و “شیطان‌ها” (1955) که به عنوان یکی از بزرگترین فیلم‌های دهه 1950 شناخته می‌شوند، به یاد ماندنی است. او همچنین مستندهایی از جمله “راز پیکاسو” را کارگردانی کرده که به عنوان یک گنجینه ملی توسط دولت فرانسه شناخته شده است.

پخش فیلم همزمان با نمایشگاه “پیکاسو در تهران” است که در حال حاضر در TMoCA در حال برگزاری است. این نمایشگاه روایتگر زندگی پیکاسو و دوره‌های هنری است که او از سر گذرانده است و شامل 66 اثر از این نقاش و مجسمه‌ساز معروف از مجموعه TMoCA می‌باشد. این نمایشگاه روزانه (به جز دوشنبه‌ها) تا تاریخ 20 می باز است.

در میان این آثار، 26 چاپ آکوا تینت از سری معروف “لا تاورومکیا” (هنر گاوبازی) که هرگز در ایران به نمایش درآمده‌اند، از نقاط قوت این نمایشگاه خواهد بود.

این مجموعه یکی از آثار برجسته او در زمینه چاپ به شمار می‌رود و عمیقاً به فرهنگ اسپانیایی، به ویژه نمایش دراماتیک و آیینی گاوبازی، علاقه‌مند است.

این سری از کتاب “لا تاورومکیا یا هنر گاوبازی” نوشته خوزه دلگادو در قرن 18 الهام گرفته شده است، که تاریخ و فنون گاوبازی را توضیح می‌دهد. خوزه دلگادو، مشهور به په‌په ایلو، یک ماتادور معروف بود و کتاب او به عنوان مرجع مهمی در سنت گاوبازی اسپانیا شناخته می‌شود. پیکاسو که از کودکی به گاوبازی علاقه داشت، این روایت‌های تاریخی را از طریق سبک هنری منحصر به فرد خود به تصویر کشید.

پیکاسو از تکنیک آکوا تینت استفاده کرد؛ فرآیندی در چاپ که اجازه می‌دهد تنوع‌های غنی در رنگ‌ها ایجاد شود و به تصاویر حالتی دراماتیک و تقریباً نقاشی مانند بدهد. آثار او مینیمالیستی و در عین حال بیانی هستند و تضادهای قوی سیاه و سفید که حرکت، تنش و انرژی خام گاوبازی را تأکید می‌کند، را به نمایش می‌گذارند.

از طریق خطوط سریع و حرکات نرم، پیکاسو جوهره گاوبازی را به تصویر می‌کشد؛ زیبایی ماتادور، قدرت گاو و تنش بین آنها. نمایش‌های او صرفاً تصویرسازی‌های لفظی نیستند، بلکه نمایندگی‌های انتزاعی و عاطفی از این نمایش است.

سری “لا تاورومکیا” بازتاب‌دهنده علاقه همیشگی پیکاسو به گاوها و گاوبازی است؛ موضوعاتی که به طور مکرر در آثار او از طرح‌های اولیه تا شاهکارش “گورینیکا” (1937) ظاهر می‌شوند.