کنفرانس مشهد: دیپلماسی فرهنگی و نقش آن در ترویج میراث اسلامی در جهان
کنفرانس تخصصی دوم درباره اهمیت دیپلماسی فرهنگی، به ویژه در زمینه‌های زیارت و فرهنگ اهل بیت، صبح روز جمعه در مشهد و در حاشیه بیست و یکمین جشنواره بین‌المللی امام رضا (ع) برگزار شد. این کنفرانس با حضور مقامات و کارشناسان کلیدی از جمله نمایندگان وزارت امور خارجه و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی ایران (ICRO) به‌طور موفقیت‌آمیز برگزار گردید.
این رویداد که بر پایه جلسه سال گذشته شکل گرفته، هدف آن ایجاد هماهنگی میان ابتکارات به‌منظور ارتقاء حضور جهانی فرهنگ اهل بیت و فرهنگ رضوی بود.
کنفرانس شامل ۱۳ سخنرانی بود که بر اهمیت گسترش قدرت نرم ایران از طریق دیپلماسی فرهنگی تأکید داشت. یکی از تم‌های بارز، نقش استراتژیک حوزه دیپلماسی رضوی بود که بر مأموریت جهانی ترویج تمدن اسلامی و آموزه‌های امام رضا (ع) تأکید می‌کرد.
شیخ جعفر مهاجر، عالم و نویسنده برجسته از لبنان، گزارشی جامع درباره تلاش‌های علمی اخیر ارائه داد. او اعلام کرد: “مرکز ما ۵۲ عنوان کتاب منتشر کرده است که روایت جدید و تاریخی دقیقی از شیعه ارائه می‌دهد و به مقابله با روایت‌های غلوآمیز می‌پردازد.”
او افزود: “ما به‌دنبال جلب حمایت بین‌المللی برای ادامه فعالیت‌هایمان هستیم، زیرا حزب‌الله حامی اصلی ماست و مرکز ما بدون کمک‌های خارجی با خطر تعطیلی مواجه است.”
در ادامه، شیخ زید السالمی از استرالیا، عضو مجمع جهانی اهل بیت، به چالش‌های پیش‌روی جوامع مسلمان در غرب، به‌ویژه در استرالیا، اشاره کرد و گفت: “بسیاری از جوانان مسلمان در کشورهای غربی از اهمیت زیارت و میراث فرهنگی امام رضا (ع) بی‌خبرند.”
او توضیح داد: “با وجود مراکز اسلامی متعدد، غرب‌زدگی و تهاجم فرهنگی باعث دشواری در حفظ هویت ما می‌شود. من به‌طور فعال جوانان را تشویق می‌کنم تا به مکان‌های مقدس مراجعه کنند و از طریق شبکه‌های اجتماعی و ترجمه‌ها به زبان انگلیسی، آگاهی را ترویج دهند.”
وی همچنین به اهمیت کیفیت ترجمه‌ها و انتشار اطلاعات دقیق اشاره کرد و گفت: “عادت‌های مطالعه کاهش یافته و رسانه‌های اجتماعی بر ارتباطات تسلط دارند.”
حمیدرضا ارباب سلیمانی، معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، در سخنان خود بر حکمت امام رضا تأکید کرد و گفت: “دیدار با مؤمنان دیگر، رشد و شادابی را به همراه دارد، حتی اگر فاصله‌های طولانی میان این دیدارها وجود داشته باشد.”
او همچنین گفت: “این کنفرانس فرصتی ارزشمند برای توسعه دیپلماسی فرهنگی است و به ما یادآوری می‌کند که مأموریت فرهنگی ما فراتر از مرزهای ملی است.”
حسن‌علی اخلاقی، عضو مجلس شورای اسلامی، بر اهمیت روحانی اهل بیت تأکید کرد و گفت: “امروز، جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک موجودیت قدرتمند در صحنه بین‌المللی، نماد محور مقاومت است.”
او افزود: “مشهد، با وجود امام رضا (ع)، به مرکزی برای حیات اجتماعی و روحانی تبدیل شده است که قابلیت اتحاد جهان اسلام را دارد.”
یکتا، یکی از چهره‌های شناخته‌شده در جنگ ایران و عراق، در این مراسم بر اهمیت شهادت و فداکاری در مبارزه بین خیر و شر تأکید کرد و گفت: “زبان بین‌المللی فقط انگلیسی نیست، بلکه زبان فداکاری و شهادت است.”
حمیدرضا مهدوی آرفا، کارشناس نهج‌البلاغه، به بررسی دیپلماسی فرهنگی پرداخت و رویکرد ایران را با شیوه‌های غربی مقایسه کرد. او گفت: “در غرب، ابزارهای فرهنگی غالباً برای اهداف سیاسی استفاده می‌شوند، در حالی که در ایران، خود فرهنگ هدف است.”
حسین دیوسالار، یکی از مقامات ICRO، بر این نکته تأکید کرد که دیپلماسی فرهنگی به‌عنوان پلی میان ملل عمل می‌کند و به رویکرد نرم‌افزاری مبتنی بر همزیستی مسالمت‌آمیز اشاره کرد. او بیان کرد: “پیام جمهوری اسلامی پیام تمدن، صلح و گفت‌وگوی بین‌فرهنگی است.”
کنفرانس با توافقی مشترک بر ضرورت ایجاد استراتژی‌های نوآورانه و حساس به زبان، و اهمیت ترویج ارزش‌های فرهنگی و روحانی ایران در سطح جهانی به‌منظور تقویت وحدت، صلح و درک متقابل میان ملل به پایان رسید.
جشنواره بین‌المللی امام رضا (ع) هر ساله در استان‌های مختلف کشور و همچنین در چندین کشور دیگر برگزار می‌شود. این جشنواره شامل زمینه‌های مختلفی از جمله مقالات، نمایشنامه‌ها، آثار تولیدشده، داستان‌ها، هنرهای تجسمی، کتاب‌ها، متون ادبی، شعر، آثار مطبوعاتی و دیجیتال، و تولیدات رادیو و تلویزیونی است.
هدف این جشنواره ترویج برتری هنری است که ریشه در ارزش‌های روحانی و فرهنگی دارد و هنرمندان و مخاطبان را الهام می‌بخشد.
