رژیم غذایی سالم در رمضان: هم‌افزایی تغذیه و طب سنتی برای سلامت بهتر
با توجه به تاریخچه چند هزار ساله و تأکید بر بهبود سبک زندگی و حفظ سلامت، پزشکی سنتی ایرانی ظرفیت غنی‌ای برای ترویج خودمراقبتی به ویژه در ماه مبارک رمضان دارد. این مکتب پزشکی تأثیر قابل توجهی در پیشگیری از بروز بیماری‌ها و بهبود سلامت جامعه دارد. روزه‌داری می‌تواند فرصتی برای بهبود سلامت جسمی و روحی افراد باشد.
با این حال، دلایلی وجود دارد (با توجه به وضعیت هر فرد) که ممکن است فردی را از روزه‌داری معاف کند. افرادی که از بیماری‌های خاصی مانند دیابت، فشار خون پایین یا بالا رنج می‌برند، ممکن است نتوانند روزه بگیرند.
رمضان یک دوره کوتاه از پرهیز است که خداوند – که همه ما را آفریده است – برای انسان‌ها مقرر کرده است تا در برخی روزهای سال، میزان مصرف غذا را محدود کنند. روزه‌داری همچنین در برخی دیگر از ادیان یا فلسفه‌ها نیز به نوعی با کاهش مصرف غذا و نوشیدنی‌ها مشاهده می‌شود.
به گفته مهدی میرخزنفری، پژوهشگر طب سنتی ایرانی-اسلامی، روزه‌داری که در اسلام به معنای خودداری از خوردن و آشامیدن از سپیده‌دم تا غروب است، بهترین روش برای تضمین سلامتی بدن است.
به همین ترتیب، زمانی که کسی به بیماری ناشی از سوء مزاج دچار می‌شود، پزشک باید به او توصیه کند که از مصرف مواد غذایی که باعث بیماری‌اش شده‌اند، خودداری کند و سپس شروع به مصرف غذا و نوشیدنی‌هایی کند که به او در بازگشت به سلامتی کمک می‌کند.
نکات مهم برای روزه‌داران
- سبک غذا خوردن: افرادی که بعد از غروب خورشید و درست قبل از رفتن به خواب غذا می‌خورند، ممکن است اشتهای خود را برای Suhur (سحری) از دست بدهند که یک وعده مهم است و حذف آن ممکن است مشکلاتی ایجاد کند. به طور کلی، بهتر است غذا را به آرامی مصرف کرده و قبل از خواب کمتر بخورید.
- بیدار شدن برای سحری: بهتر است یک ساعت یا یک ساعت و نیم قبل از اذان برای سحری بیدار شوید تا احساس گرسنگی بیشتری کنید و تا سپیده‌دم بیدار بمانید؛ بنابراین احساس سیری نخواهید کرد.
- اجازه به بدن: اگر بلافاصله بعد از غروب احساس گرسنگی نمی‌کنید (مانند افرادی با مزاج دموی)، اشکالی ندارد. اجازه دهید بدن شما زمان مناسب برای خوردن را تعیین کند.
- توجه به تغذیه: روده‌ها حدود دو سوم روز خالی بوده و نیاز به مراقبت دارند. فراموش نکنید که مقادیر کافی میوه، شیر، گندم و مشتقات آن، برنج و گوشت مصرف کنید.
نفیسه حسینی یکتا، مدیر دفتر طب سنتی وزارت بهداشت، می‌گوید که تدابیر ویژه‌ای در خصوص اصلاح عادات غذایی و آشامیدنی بر اساس مزاج افراد، مزاج انواع مختلف غذا و زمان مناسب برای خوردن و نوشیدن وجود دارد که می‌تواند به کاهش تأثیرات تغذیه نادرست بر بدن کمک کند.
مناسب است که افطار را با یک نوشیدنی گرم، کمی شیرین، سبک، ساده و آسان‌الهضم آغاز کنید و بهترین گزینه مصرف خرما، عسل، انجیر یا کشمش همراه با یک نوشیدنی داغ است.
این کار نه تنها به سرعت قند خون را افزایش می‌دهد و ضعف را از بین می‌برد، بلکه عملکرد معده را تضعیف نمی‌کند و از پرخوری جلوگیری می‌کند.
یک تا یک و نیم ساعت بعد از افطار زمان مناسبی برای مصرف میوه است و نوشیدن آبمیوه‌های طبیعی علاوه بر کاهش شدت تشنگی، به تأمین مواد معدنی و ویتامین‌های مورد نیاز بدن نیز کمک می‌کند.
مصرف غذاهای خشک، شیرین، سرخ‌کردنی، پرچرب، نشاسته‌ای و ادویه‌دار و همچنین مصرف زیاد گوشت و نوشیدن قهوه، کاکائو و چای قوی، برخی از مسائلی هستند که باعث تشنگی می‌شوند و بهتر است از سحری پرهیز شود.
ورزش کردن در اوج گرسنگی به هیچ وجه توصیه نمی‌شود و برای جلوگیری از تشنگی، باید در ساعات گرم روز یا در مکان‌های گرم ورزش نکرد.
