فرهنگ

هفته فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در دوحه، قطر در حال برگزاری است و به نمایش هنر و تمدن ایرانی-اسلامی می‌پردازد. حسین دیوسالار، معاون سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، اعلام کرد که ۶۰ هنرمند و ورزشکار برجسته ایرانی توانمندی‌های کشور را به نمایش می‌گذارند. این رویداد شامل هنرهای مختلفی چون موسیقی، خوشنویسی، نقاشی و صنایع دستی است. همچنین نمایش فیلم‌های ایرانی و نمایشگاه عکاسی از جاذبه‌های گردشگری کشور برگزار خواهد شد. هدف این هفته فرهنگی، معرفی ایران به مخاطبان عمومی و تقویت روابط فرهنگی با قطر عنوان شده است. این رویداد تا ۲۸ فوریه ادامه خواهد داشت.

مرکز فرهنگی «سحنه‌ی آبی» در تهران به زودی میزبان اجرای نمایشنامه معروف فدریکو گارسیا لورکا، «خانه‌ی برناردا آلبا» خواهد بود. این نمایش به کارگردانی مهبد قنات‌پیشه در روز شنبه برگزار می‌شود و بازیگرانی چون الهه Lashkari، سرناز امیرزاده، فهیمه فلاحی و کتایون چشمى در آن حضور دارند. داستان حول خانواده‌ای سرکوبگر به رهبری برناردای سلطه‌جو می‌چرخد که قوانین سخت‌گیرانه‌ای را بر دخترانش تحمیل می‌کند. تنش‌های خانوادگی و آرزوهای آزادی شخصیت‌ها در این تراژدی عمیق به تصویر کشیده می‌شود و به پایان تراژیکی می‌انجامد.

روابط هالیوود با صهیونیسم همواره حساس و متعادل بوده است. فیلم “گولدا” به کارگردانی گای ناتیو، به رهبری گولدا مئیر در جنگ یوم کیپور 1973 می‌پردازد و چالش‌های او را به تصویر می‌کشد. در این فیلم، روایت صهیونیستی غالب است و صداهای فلسطینی کاملاً حذف شده‌اند، که به تقویت دیدگاه‌های یک‌سویه می‌انجامد. نقدها بر این است که فیلم به جای تمرکز بر تاریخچه پیچیده درگیری، به دوگانه‌ای ساده از خوب و بد می‌پردازد و ناکامی در نمایش حقیقت وضعیت فلسطینی‌ها را نشان می‌دهد. عدم نمایندگی فلسطینی‌ها در این فیلم، در دوره‌ای که بحث‌های نمایندگی رسانه‌ای اهمیت بیشتری یافته، حیاتی است.

نمایشنامه «سوء تفاهم» اثر آلبر کامو در سالن تئاتر مرکز فرهنگی و هنری صحنه آبی تهران به کارگردانی فائزه سیفی اجرا می‌شود. این اثر 70 دقیقه‌ای داستان ژان را روایت می‌کند که پس از 20 سال دوری از خانواده‌اش به خانه بازمی‌گردد، اما مادر و خواهرش او را نمی‌شناسند. این نمایش به بررسی موضوعاتی چون آزادی، پوچی و بی‌فایده بودن زندگی می‌پردازد و شرایط دشوار انسانی را به تصویر می‌کشد. نمایش «سوء تفاهم» تا 4 مارس ادامه دارد و به عنوان یک اثر عمیق و شخصی از کامو شناخته می‌شود.

در نشستی در کتابخانه مجلس، هیجابی کیرلانجیچ، سفیر ترکیه در ایران، درباره گسترش همکاری‌های فرهنگی و کتابخانه‌ای دو کشور صحبت کرد. مسعود معینی‌پور، رئیس کتابخانه، بر اهمیت تبادل کتاب‌ها، بازسازی نسخه‌های خطی و برگزاری دوره‌های آموزشی مشترک تأکید کرد. او مجموعه‌ای از کتاب‌های مرتبط با ترکیه را به سفیر تقدیم کرد. همچنین، معینی‌پور پیشنهاد برگزاری برنامه‌های ویژه در چارچوب یک سال فرهنگی مشترک را مطرح کرد. این همکاری‌ها می‌تواند به تقویت روابط تاریخی و فرهنگی، حفظ میراث فرهنگی، توسعه علمی و افزایش آگاهی عمومی کمک کند.

مراسم خاکسپاری سید حسن نصرالله، دبیرکل فقید حزب‌الله، در ۲۳ فوریه در لبنان با حضور گسترده حامیان و شخصیت‌های برجسته جهان اسلام برگزار شد. نصرالله در ۲۷ سپتامبر ۲۰۲۴ در حمله هوایی اسرائیل شهید شد. هنرمند ایرانی حسن روح‌الامین در این مراسم اثر هنری “شهیده” را رونمایی کرد. بنیاد فرهنگی روایت فتح بر ارثیه نصرالله و تعهد او به مقاومت تأکید کرد. مراسم به صورت زنده پخش شد و ویدیو موسیقی “علمدار” نیز منتشر گردید. دیوارنگاره‌ای در تهران با شعار “أنا على العهد” نماد وحدت کشورهای اسلامی در برابر ظلم بود.

رهبر انقلاب اسلامی، آیت‌الله سید علی خامنه‌ای، نگرانی خود را از عدم توجه به تفسیر قرآن در حوزه‌های علمیه ابراز کرد و “تفسیر تسنیم” را منبع افتخار برای مسلمانان شیعه دانست. او در دیدار با برگزارکنندگان کنفرانس بین‌المللی “تفسیر تسنیم” به شخصیت آیت‌الله جوادی آملی و تلاش‌های او در این زمینه اشاره کرد و تأکید کرد که این تفسیر، جامع و ارزشمند است. رهبر انقلاب همچنین خواستار جمع‌آوری فهرست فنی برای بهینه‌سازی استفاده از تفسیر و ارتقای ترجمه عربی آن برای دسترسی جهانی شد و برگزاری کلاس‌های تفسیر را ضروری دانست.

کارگردان مشهور مالیایی، سولیمان سیسه، در سن 84 سالگی در باماکو درگذشت. او یکی از پیشگامان سینمای آفریقا و نسل اول فیلم‌سازان این قاره بود. سیسه در جشنواره بین‌المللی فیلم مستند ایران در دسامبر 2023 شرکت کرده و درباره صنعت فیلم آفریقا سخنرانی کرد. آثار او شامل فیلم معروف “یه‌لن” (1987) است که جایزه هیئت داوران جشنواره کن را به عنوان نخستین فیلم آفریقایی برنده دریافت کرد. سیسه به عنوان رئیس اتحادیه خالقان سینما در غرب آفریقا فعالیت کرد و میراث او بر تعهد به داستان‌گویی آفریقایی و مسائل اجتماعی تأکید دارد.

اورکستر فیلارمونیک سن پترزبورگ به رهبری یاروسلاو زابویارکین، در تاریخ ۲۴ فوریه در تالار وحدت، کنسرت مشترکی با ارکستر سمفونی تهران برگزار خواهد کرد. این رویداد بخشی از پروژه فرهنگی “پل موسیقی: تهران-سن پترزبورگ” است که با حمایت بنیاد ریاست‌جمهوری روسیه و همکاری بنیاد رودکی سازماندهی شده. بیش از ۳۰ هنرمند روس و اعضای ارکستر سمفونی تهران به اجرای قطعات موسیقی کلاسیک و آثار ملی‌گرایان ایرانی خواهند پرداخت. این همکاری به تقویت روابط فرهنگی و هنری میان ایران و روسیه کمک می‌کند و فرصت تبادل تجربیات را فراهم می‌آورد.

جشنواره فیلم ایرانی در مالزی از 20 فوریه تا یکشنبه در کوالالامپور، پنانگ و جوهور باهرو برگزار می‌شود. این رویداد شامل نمایش چهار فیلم و یک انیمیشن از سینمای ایران است. فیلم‌ها شامل «در آغوش درخت»، «خوشبو»، «خداحافظ دختر شیرازی» و «کاپیتان» هستند، در حالی که انیمیشن «پسر دلفینی» نیز به نمایش درمی‌آید. هدف این جشنواره تقویت پیوندهای فرهنگی و هنری بین ایران و مالزی است و به ترویج سینمای ایران و آشنایی با فرهنگ غنی این کشور می‌پردازد. این رویداد توجه رسانه‌ها را جلب کرده و نقش مهمی در تبادل فرهنگی ایفا می‌کند.

ماجراهای مارکو پولو در ایران یکی از جذاب‌ترین بخش‌های سفر او به شمار می‌رود. او از طریق تبریز، مرکز تجاری و فرهنگی، وارد پرشیا شد و شهر را با بازارهای زنده و هنرمندان توصیف کرد. سفر او شامل مواجهه با اساسی‌ها و بازدید از یزد، مرکز زرتشتی‌گری و تولید ابریشم، و کرمان، مشهور به هنرهای دستی بود. هرمز نیز به عنوان دروازه فرهنگ‌ها مطرح شد. با وجود چالش‌ها، مهمان‌نوازی مردم محلی، تجربه‌های مثبت او را تشکیل داد. سفرهای او تأثیر زیادی بر تاریخ‌نگاری و تصور اروپایی‌ها از پرشیا گذاشت.

نمایش “Göbek Bağı” به معنی “رشته نافی” به کارگردانی مصطفی پور یوسف و تولید سارا حدادی، در تاریخ ۲۴ فوریه در استانبول به روی صحنه می‌رود. این نمایش به موضوعات مهاجرت، هویت و پیوندهای عاطفی می‌پردازد و داستان خانواده‌ای را روایت می‌کند که برای فرار از شرایط خارجی در یک خانه محبوس شده‌اند. ورود یک افسر نظامی به زندگی آن‌ها، چالش‌های جدیدی ایجاد می‌کند. پور یوسف و بازیگران ایرانی و ترکی در این نمایش ایفای نقش می‌کنند. هدف این نمایش، بررسی تأثیر دیکتاتوری بر خانواده و جامعه انسانی است.

اسطوره‌شناسی ایرانی، که به اسطوره‌شناسی فارسی نیز معروف است، روایت‌های عمیق و پیچیده‌ای از فرهنگ کهن ایران را دربرمی‌گیرد. این داستان‌ها به بررسی وجود، طبیعت و ارزش‌های فرهنگی ایران باستان پرداخته و مبارزه‌ای بین خیر و شر را نمایان می‌سازند. ریشه‌های این اسطوره‌شناسی به سنت‌های شفاهی قبایل هندو-ایرانی برمی‌گردد و در دوره هخامنشی و زرتشتی ساختار بیشتری یافته است. داستان‌های قهرمانی مانند رستم و اسفندیار و موجودات افسانه‌ای چون سیمرغ و زحاک، نمادهای فرهنگی و اخلاقی را بازتاب می‌دهند و تأثیرات آن‌ها در فرهنگ مدرن ایرانی همچنان باقی است.

گالری سالس در حال حاضر نمایشگاه آثار نقاشی با عنوان «اتاق رستم» را تا تاریخ ۱۹ مارس برگزار می‌کند. سایر نمایشگاه‌ها شامل «گل‌های من» از حسنیه ظفرانچی‌زاده در گالری ابتداء (تا ۲۵ فوریه)، «هزار و یک چشم‌انداز» از هنرمندان مختلف در گالری یافته (تا ۲۸ فوریه)، و «باغ ارثی» از مهرداد پورنازاری در گالری اعتماد ۱ (تا ۱۴ مارس) هستند. همچنین آثار مجتبی تقوایی، سجاد محمودی، رضا یاهامدی، سپیده فرزام و عباس سیف‌آبادی نیز در گالری‌های مختلف به نمایش درآمده‌اند. علاقه‌مندان به هنر تشویق به بازدید از این نمایشگاه‌ها می‌شوند.

مراسم تشییع جنازه مانوچهری ولی‌زاده، صداپیشه برجسته ایرانی، صبح جمعه در فرهنگسرای هنر تهران برگزار شد. خانواده، دوستان و هنرمندان حوزه دوبلاژ و سینما در این مراسم حضور داشتند. ولی‌زاده که در سن 84 سالگی به دلیل مشکلات تنفسی درگذشت، به مقبره بهشت زهرا منتقل و در بخش هنرمندان به خاک سپرده شد. او با بیش از شش دهه فعالیت، نقش مهمی در دوبلاژ ایرانی داشت و صدای خود را به شخصیت‌های معروفی چون رابرت دنیرو و تام هنکس بخشیده بود. یاد او همواره در دل دوستدارانش زنده خواهد ماند.

کارگاه “زنان و مقاومت” در جشنواره بین‌المللی فیلم مقاومت، با هدف توانمندسازی فیلمسازان مستند و تمرکز بر نقش کلیدی زنان در این حوزه، در حال برگزاری است. اسرافیل کلیجی، رئیس کمیته بین‌المللی جشنواره، به ضرورت ایجاد بسترهای مشارکت زنان و نقش حیاتی آنان در جنبش‌های مقاومت اشاره کرد. مریم مینایی‌پور نیز به تنوع بین‌المللی شرکت‌کنندگان از کشورهای مختلف اشاره کرد. این کارگاه فرصتی برای بهبود مهارت‌های فیلمسازی مستند و شناسایی استعدادهاست و در پایان، شرکت‌کنندگان گواهینامه دریافت خواهند کرد. این برنامه تا 3 مارس ادامه دارد.

موزه هنرهای معاصر تهران برای اولین بار نمایشگاهی بزرگ از آثار پابلو پیکاسو برگزار می‌کند که شامل بیش از 60 اثر از این هنرمند اسپانیایی است. این نمایشگاه در اوایل مارس افتتاح می‌شود و 26 اثر آکواتینت از مجموعه “لا تائورماکی” که به هنر گاوبازی پرداخته، به عنوان نقطه عطف آن در نظر گرفته شده است. این مجموعه نادر که در سال 1957 ایجاد شده، زیبایی و تنش گاوبازی را به تصویر می‌کشد و نشان‌دهنده علاقه مادام‌العمر پیکاسو به این هنر و فرهنگ اسپانیایی است. موزه هنرهای معاصر تهران دارای بزرگ‌ترین مجموعه هنر غربی در دنیای شرقی است.

کتاب “روانشناسی فرهنگ” نوشته مایکل بی. سالزمان به زودی توسط انتشارات امیرکبیر منتشر خواهد شد. این اثر به بررسی نقش فرهنگ در زندگی انسان و پاسخ به نیازهای روانشناختی و فیزیولوژیکی می‌پردازد. سالزمان با استفاده از داده‌های تجربی و نظری، سیر تکامل فرهنگ را به عنوان منبعی برای هویت و معنا و همچنین عاملی برای سلطه و آشوب تحلیل می‌کند. این کتاب به بررسی تنش‌های فرهنگی، امکان آشتی بین فرهنگ‌های متضاد و تأثیرات آن بر روانشناسی و سیاست می‌پردازد و برای دانشجویان رشته‌های مختلف فرهنگی و اجتماعی بسیار مناسب است.

بیست و ششمین جشنواره بین‌المللی داستان‌گویی در یزد به پایان رسید و برندگان معرفی شدند. این رویداد با هدف ترویج داستان‌گویی و شناسایی استعدادهای نوظهور توسط سازمان توسعه فکری کودکان و نوجوانان ایران برگزار شد و شرکت‌کنندگانی از ایران و هشت کشور دیگر در آن حضور داشتند. مراسم اختتامیه شامل اجرای موسیقی و اهدای جوایز به برندگان مختلف بود و به بزرگداشت مریم نیشیبا اختصاص یافت. برندگان در دسته‌های مختلف شامل داستان‌گویی سنتی، مدرن و فداکاری شناخته شدند. این جشنواره فرهنگی فرصتی برای معرفی استعدادهای جدید و گرامیداشت فرهنگ داستان‌گویی بود.