فرهنگ

اصفهان به عنوان یکی از شهرهای فرهنگی و هنری ایران، با موزه موسیقی خود به معرفی فرهنگ غنی موسیقی ایرانی می‌پردازد. این موزه در دسامبر 2005 افتتاح شد و مجموعه‌ای از بیش از 300 ساز سنتی را به نمایش می‌گذارد. بازدیدکنندگان می‌توانند از بخش‌های مختلف موزه شامل سالن سازهای ملی، منطقه‌ای و خانه موسیقی دیدن کنند و تجربه‌های زنده موسیقی را داشته باشند. هزینه ورود 6.5 یورو است و موزه روزانه از 9 صبح تا 1 بعدازظهر و 3:30 تا 9 شب باز است. موزه در محله جلفا، نزدیک به کلیسای وانک واقع شده است.

جشنواره‌ها و جشن‌های ایرانی نمایانگر فرهنگ و میراث غنی این سرزمین هستند. از نوروز که سال نو فارسی را جشن می‌گیرد تا شب یلدا، این رویدادها فرصتی برای ارتباط با مردم محلی و لذت از غذاهای سنتی فراهم می‌آورند. ریشه‌های این جشنواره‌ها به زرتشتی‌گری و آداب باستانی بازمی‌گردد و در فهرست میراث فرهنگی ناملموس یونسکو قرار دارند. نوروز به عنوان آغاز بهار، نماد تجدید حیات و امید است. مهرگان و گاهنبارها نیز نشان‌دهنده پیوندهای عمیق انسانی و ارزش‌های فرهنگی هستند. این جشن‌ها پل‌هایی بین گذشته و حال، و تجلی همبستگی و زیبایی طبیعت هستند.

جشن کریسمس در جلفا، اصفهان، نمایانگر تنوع فرهنگی و همزیستی مسالمت‌آمیز ادیان است. جلفا، که عمدتاً ارامنه در آن سکونت دارند، در دوران شاه عباس صفوی تأسیس شد. ارامنه کریسمس را در ۶ و ۷ ژانویه جشن می‌گیرند و با حدود ۱۰۰,۰۰۰ ارمنی در ایران، جلفا در این زمان به مرکز شادی تبدیل می‌شود. کلیسای وانک، نماد میراث ارمنی، کانون این جشن‌هاست. خیابان‌ها با تزئینات کریسمس آراسته می‌شوند و غذاهای مخصوصی مانند سبزی‌پلو و کوکو تهیه می‌شود. جلفا با تاریخ غنی و جشن‌های شادابش، مقصدی ایده‌آل برای تجربه کریسمس در ایران است.

جمعیت ارمنی ایران، بزرگ‌ترین بخش مسیحیان این کشور، شب کریسمس را در ۲۵ دسامبر جشن می‌گیرند، هرچند این روز به عنوان روز رسمی جشن در تقویم ارمنی‌ها نیست. ارمنی‌ها به پیروی از آداب و رسوم کلیسای حواری، جشن سال نو را همراه با دیگر مردم ایران برگزار می‌کنند. در این زمان، مراسم خاصی در هتل‌های معروف برگزار و برخی به پیست‌های اسکی می‌روند. روز مهم مذهبی آنان ۶ ژانویه است که در آن مراسم Eucharist در کلیسا برگزار می‌شود. ارمنی‌ها با غذاهای خاص و تزئینات ویژه، این جشن‌ها را به یادماندنی می‌سازند.

جشن‌های کریسمس در ایران، به ویژه میان ایرانی-آرمن‌ها، با شکوه و زیبایی خاصی برگزار می‌شود. این جشن‌ها در تاریخ ۲۵ دسامبر و همزمان با کشورهای کاتولیک برگزار می‌شود و نمایانگر غنای فرهنگی ایران است. آرمن‌ها، که اکثریت جامعه مسیحی را تشکیل می‌دهند، این روز را به‌طور رسمی جشن نمی‌گیرند اما نشانه‌های کریسمس در محله‌هایشان مشهود است. روز مهم مذهبی آنها ۶ ژانویه است که به مراسم عشای ربانی اختصاص دارد. جشن‌های کریسمس در ایران، تنوع فرهنگی این کشور را به نمایش می‌گذارد و جامعه مسیحی در کنار دیگران به شادی می‌پردازد.

زنان در تاریخ پرشیا نقش‌های مهمی ایفا کرده‌اند، از باستان تا ایران مدرن. در دوران هخامنشی، زنان مانند پانته آ و آرتیمیسیا به عنوان رهبران و جنگجویان شناخته شدند. ملکه آتوسا نیز در سیاست‌های امپراتوری تأثیرگذار بود. در دوران ساسانی، ملکه شیرین به عنوان نماد عشق و وفاداری شناخته شد. با ورود اسلام، شاعرانی چون رابعه بلخی و مهستی گنجوی به فرهنگ غنی ایران افزودند. در دوران قاجار و پهلوی، زنان به برابری جنسیتی و حقوق خود پرداختند. در ایران مدرن، شخصیت‌هایی مانند شیرین عبادی و مارژان ساتراپی به دفاع از حقوق زنان پرداخته‌اند.

هنر ساخت و نواختن روباب، ساز سنتی با سیم، به فهرست میراث فرهنگی ناملموس یونسکو افزوده شد. این شناسایی که به طور مشترک توسط ایران، افغانستان، تاجیکستان و ازبکستان انجام شده، اهمیت فرهنگی روباب را در حفظ هویت منطقه‌ای تأکید می‌کند. روباب نماد فرهنگی این جوامع است که در مراسم مختلف نواخته می‌شود و در موسیقی معنوی صوفی و تجمعات محلی نقش بسزایی دارد. شناسایی یونسکو فرصتی برای حفظ این میراث با همکاری‌های منطقه‌ای و ایجاد کارگاه‌های آموزشی فراهم می‌آورد و نسل‌های آینده را به تعامل با این سنت تشویق می‌کند.

جشن باستانی مهرگان، که ریشه در فرهنگ ایرانی دارد، به تازگی در فهرست میراث فرهنگی ناملموس جهانی یونسکو ثبت شده است. این شناسایی مشترک توسط ایران و تاجیکستان انجام شد و به اهمیت فرهنگی و تاریخی این جشن در جهان فارسی‌زبان اشاره دارد. مهرگان، که در شانزدهمین روز ماه مهر برگزار می‌شود، به افتخار میترا، الهه نور، جشن گرفته می‌شود. این جشن به عنوان دومین جشن مهم پس از نوروز در تاریخ ایران شناخته می‌شد. با شناسایی یونسکو، امید به حفظ و ترویج این سنت فرهنگی در نسل‌های آینده افزایش یافته است.