محیط زیست

رئیس‌جمهور ایران، مسعود پزشک‌یان، در سفر به آذربایجان شرقی از دریاچه ارومیه بازدید کرد و نگرانی خود را از عدم اجرای طرح‌های احیای قبلی ابراز کرد. او تأکید کرد که برنامه ۲۶ ماده‌ای دو دهه پیش به‌طور کامل اجرا نشده است. پزشک‌یان بر لزوم یک رویکرد جامع و همکاری‌محور برای معکوس کردن کاهش اکولوژیکی دریاچه تأکید کرد و به بررسی پیشنهادات مختلف از جمله مدیریت ورودی آب پرداخت. او همچنین به اهمیت مشاوره با کارشناسان داخلی و بین‌المللی و ضرورت نظارت دقیق بر برنامه‌های اجرایی اشاره کرد و بر عزم جدی دولت برای احیای دریاچه تأکید نمود.

تهران در روز یکشنبه، ۲۳ مارس ۲۰۲۵، با شاخص کیفیت هوا (AQI) ۲۲، لحظه‌ای نادر از هوای پاک را تجربه کرد و به سومین پایتخت پاک جهان تبدیل شد. بارش باران‌های بهاری، وزش بادهای قوی و کاهش ترافیک ناشی از تعطیلات نوروزی عوامل مؤثر در این بهبود بودند. در حالی که تهران در سال گذشته تنها هفت روز هوای پاک داشت، این روز خاص فرصتی برای شهروندان فراهم کرد تا از هوای تازه لذت ببرند. بهبود کیفیت هوا نیازمند اقدامات پایدار و همکاری شهروندان و مسئولان برای کاهش آلودگی است.

تهران در سال گذشته با کاهش شدید کیفیت هوا مواجه بود و در سال 2024 تنها در هفت روز هوای پاک را تجربه کرد. این وضعیت نشان‌دهنده نگرانی‌های بهداشتی برای گروه‌های آسیب‌پذیر مانند کودکان و سالمندان است. برای کاهش آلودگی، مقامات مجبور به تعطیلی مدارس و ادارات شدند. تهران به علت ترافیک و فعالیت‌های صنعتی در بین آلوده‌ترین پایتخت‌ها قرار دارد. برای بهبود کیفیت هوا نیاز به اقدامات مؤثری همچون توسعه حمل و نقل عمومی، استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر و افزایش آگاهی عمومی وجود دارد. همکاری تمامی نهادها برای دستیابی به هوای پاک ضروری است.

برج میلاد تهران شامگاه شنبه به مدت یک ساعت در کمپین جهانی ساعت زمین شرکت کرد و چراغ‌های خود را خاموش کرد. این اقدام که از ساعت ۲۰:۳۰ تا ۲۱:۳۰ به وقت محلی انجام شد، به منظور افزایش آگاهی درباره حفظ محیط زیست و تغییرات اقلیمی بود. برج میلاد به عنوان اولین سازه در ایران که به این جنبش پیوسته، از سال ۲۰۰۷ به طور مداوم در این مراسم شرکت کرده است. ساعت زمین شامل خاموش کردن چراغ‌های غیرضروری و تشویق به اقدام‌های محلی برای حفاظت از سیاره است و به عنوان نمادی از همبستگی جهانی در راستای حفاظت از محیط زیست شناخته می‌شود.

ساکنان تهران به دلیل کاهش شدید سطح آب در مخازن سدهای اصلی، به شدت تشویق به آمادگی برای بحران آب می‌شوند. سد کرج تنها ۷٪ و سد لتیان ۱۱٪ از ظرفیت خود را پر کرده‌اند. این وضعیت ناشی از مدیریت ضعیف، خشکسالی و بارش ناکافی است. وزیر انرژی ایران، عباس علی‌آبادی، وضعیت را «بحرانی» توصیف کرده و بر لزوم اجرای پروژه‌های حیاتی آب تأکید کرده است. درخواست‌ها برای توزیع عادلانه آب و قوانین سخت‌گیرانه افزایش یافته و بهبود مدیریت منابع آب، پروژه‌های زیرساختی و آموزش عمومی از جمله نیازهاست. اقدام فوری برای مدیریت مصرف آب ضروری است.

سد کرج، منبع حیاتی آب شرب تهران، با بحران بی‌سابقه‌ای مواجه است. ذخایر آبی این سد به تنها ۸ درصد ظرفیت خود کاهش یافته و این کاهش ۵۶ درصدی نسبت به سال گذشته نگرانی‌های جدی درباره تأمین آب شرب ایجاد کرده است. فشار بر زیرساخت‌های مدیریت منابع آب افزایش یافته و نیاز فوری به بهبود استراتژی‌های صرفه‌جویی و راه‌حل‌های پایدار احساس می‌شود. مقامات باید تلاش‌های خود را برای افزایش آگاهی عمومی، توسعه زیرساخت‌ها، ایجاد سیاست‌های حمایتی و وضع محدودیت‌های مصرف آب تقویت کنند. حفظ و مدیریت منابع آبی برای تأمین آب شرب و حفظ محیط‌زیست ضروری است.

بارش سنگین برف در اردبیل، پایتخت استان اردبیل، باعث تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها شد و ساکنان از این فرصت برای تفریح در تپه‌ها بهره‌برداری کردند. این بارش که چهار روز ادامه داشت، صبح دوشنبه متوقف شد، اما دما به -21 درجه سانتی‌گراد باقی ماند. مناظر زیبا و جذاب برفی باعث جذب گردشگران و ثبت تصاویر دیدنی شد. مردم به فعالیت‌های زمستانی پرداخته و نکات ایمنی را رعایت کردند. کسب‌وکارها نیز با برگزاری مسابقات و تدارک غذاهای محلی از این شرایط بهره‌برداری کردند و لحظاتی شاد را برای خانواده‌ها فراهم آوردند.

در پی کمبود برق و گاز در دماهای یخ‌زده، تهران و ۲۶ استان از ۳۱ استان ایران روز سه‌شنبه تعطیل شدند. این تعطیلی‌ها شامل ادارات دولتی، بانک‌ها و مدارس بوده و برخی مدارس به کلاس‌های آنلاین منتقل شدند. خدمات بهداشتی و اضطراری به فعالیت خود ادامه دادند. این وضعیت به دلیل سرماهای شدید و فشار بر زیرساخت‌های انرژی کشور به وجود آمده و نگرانی‌هایی در مورد تأمین انرژی در آینده ایجاد کرده است. کارشناسان به توسعه زیرساخت‌ها و استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر به عنوان راهکارهایی برای مدیریت بحران تأکید دارند.

برف سنگین و سرمای شدید در ۲۵ استان ایران منجر به تعطیلی مدارس، دانشگاه‌ها و ادارات دولتی شد. تمامی استان‌ها به جز سیستان و بلوچستان، هرمزگان، یزد، بوشهر، کهگیلویه و بویراحمد و خوزستان تحت تأثیر این شرایط قرار گرفتند. سازمان هواشناسی هشدار داده که سرمای شدید در روزهای آینده تشدید خواهد شد و از شهروندان خواسته شده است که از سفرهای غیرضروری خودداری کنند. همچنین، کوه‌نوردان به دلیل خطرات احتمالی از صعود به ارتفاعات منع شده‌اند. این وضعیت نشان‌دهنده مشکلات زیرساختی و تأمین انرژی در کشور است.

وزیر کشور ایران، اسکندر مومنی، از شهروندان و مقامات خواسته است تا برای مواجهه با شرایط جوی نامساعد پیش رو اقدام کنند. هشدارهای نارنجی و قرمز به دستگاه‌های استانی صادر شده و تشکیل ستاد بحران الزامی است. پیش‌بینی می‌شود در هفته آینده دما به شدت کاهش یافته و بارش‌ها افزایش یابد. مومنی تأکید کرد که مردم باید سفرهای غیرضروری را کاهش دهند و رسانه‌ها باید اطلاعات دقیقی از وضعیت جوی ارائه دهند. او همچنین بر همکاری میان نهادها برای مدیریت بحران و اطلاع‌رسانی مؤثر تأکید کرد تا سلامتی و ایمنی مردم حفظ شود.

به دلیل ورود موج سرمای شدید و بارش سنگین برف، مدارس، ادارات و بورس‌ها در ۲۷ استان ایران در روز شنبه تعطیل شدند. دما تا ۱۵ درجه سانتی‌گراد کاهش یافته و این وضعیت تا سه‌شنبه ادامه خواهد داشت. استاندار تهران اعلام کرد که تمامی موسسات آموزشی و ادارات در این استان نیز تعطیل خواهند بود. مقامات بر مدیریت مصرف انرژی و تأمین ایمنی عمومی تأکید کردند. با توجه به مشکلات احتمالی حمل و نقل و انتظار خانواده‌ها برای بهبود وضعیت جوی، تعطیلی‌ها ادامه خواهد داشت تا شرایط جوی بهتر شود.

ایران در سال‌های اخیر با مشکلات جدی فرونشست زمین، به‌ویژه در استان اصفهان، روبرو شده است که به تهران و مشهد نیز رسیده است. به گفته سخنگوی بخش آب ایران، 70 درصد دشت‌های کشور تحت تأثیر این پدیده قرار دارند و نرخ فرونشست در ایران 10 برابر بیشتر از استانداردهای جهانی است. خشکسالی‌های مداوم و نیاز به حفر چاه‌های جدید از عوامل تشدیدکننده این مشکل هستند. کارشناسان هشدار می‌دهند که فرونشست زمین نه تنها یک چالش زیست‌محیطی، بلکه بحران اجتماعی و اقتصادی نیز به شمار می‌آید و نیاز به همکاری بین سازمان‌ها دارد.

وزیر بهداشت ایران، محمدرضا ظفرقندی، در کنفرانس ملی هوای پاک اعلام کرد که آلودگی هوا عامل ۱۵ درصد از مرگ و میر کودکان زیر ۵ سال است. او افزود که سالانه ۸.۱ میلیون نفر در جهان به دلیل آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند و ۷۰۰ هزار کودک زیر ۵ سال نیز از این معضل آسیب می‌بینند. در ایران، میانگین کیفیت هوا برای ۲۴۷ روز آلوده بوده است. ظفرقندی به نصب پنل‌های خورشیدی به عنوان راه‌حلی برای بهبود کیفیت هوا اشاره کرد و خواستار توجه جدی به بحران آلودگی هوا شد.

به دلیل بحران آلودگی هوا، مدارس ابتدایی تهران به مدت دو روز تعطیل شده‌اند و آموزش به صورت آنلاین ادامه خواهد یافت. همچنین مهدکودک‌ها و مدارس ویژه نیز تعطیل هستند تا از بروز مشکلات بهداشتی جلوگیری شود. آلودگی هوا به دلیل تعداد بالای خودروها و وارونگی دما در زمستان افزایش یافته و وضعیت در مناطق مرکزی تهران نگران‌کننده است. مسئولان شهری اقداماتی مانند بهبود حمل و نقل عمومی و ترویج استفاده از دوچرخه را به منظور کاهش آلودگی انجام داده‌اند. تعطیلی مدارس نشان‌دهنده ضرورت توجه به مسائل زیست‌محیطی و بهداشت عمومی است.

آلودگی هوا در تهران به اوج خود رسید و شاخص کیفیت هوا به ۱۶۰ رسید که نشان‌دهنده شرایط ناسالم برای همه گروه‌هاست. به همین دلیل، مدارس ابتدایی و مهدکودک‌ها در روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه تعطیل شدند. پیش‌بینی می‌شود که آلودگی در مناطق پرترافیک و مرکزی تهران ادامه یابد. وزارت بهداشت به مردم توصیه کرده که از ماسک استفاده کنند و فعالیت‌های بدنی شدید را محدود کنند. همچنین، بر اهمیت نوشیدن آب کافی تأکید شده است. بارش باران در روز جمعه ممکن است به بهبود کیفیت هوا کمک کند. آلودگی هوا نیاز به توجه فوری دارد.

کیفیت هوا در تهران در 30 روز گذشته تغییرات متعددی را تجربه کرده است. طبق گزارش‌ها، 12 روز شرایط قابل قبول، 9 روز ناسالم برای گروه‌های حساس و 9 روز ناسالم برای عموم ثبت شده است. در بهترین روز، AQI به 63 و در بدترین روز به 174 رسید. ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون به عنوان آلاینده اصلی شناخته شده‌اند که می‌توانند به مشکلات جدی سلامتی از جمله مرگ زودرس، حملات قلبی و سرطان ریه منجر شوند. بهبود کیفیت هوا نیازمند اقداماتی مانند کاهش استفاده از وسایل نقلیه شخصی و افزایش فضای سبز است.

دریاچه ارومیه، بزرگ‌ترین دریاچه آب شور ایران، به پایین‌ترین سطح آب خود رسیده است. با وجود تلاش‌های احیا، نتایج مورد انتظار حاصل نشده و کارشناسان محیط زیست هشدار می‌دهند که بدون مدیریت مؤثر منابع آب، این دریاچه ممکن است به طور کامل خشک شود. چالش‌ها شامل تغییرات اقلیمی، مدیریت نادرست منابع آب و تقاضای بالا از بخش کشاورزی است. احیای این دریاچه برای حفظ اکوسیستم و معیشت مردم محلی حیاتی است. اقدامات مؤثری مانند مدیریت آب، آموزش و همکاری بین‌سازمانی برای نجات دریاچه ضروری است.