جامعه

پروژه بین‌المللی مدیریت بلایای طبیعی و افزایش تاب‌آوری در برابر تغییرات اقلیمی با حضور نمایندگان سازمان حفاظت محیط‌زیست، سفارت ژاپن و یونسکو آغاز شد. این پروژه با حمایت مالی ژاپن اهدافی نظیر توسعه نقشه‌های خطر سیلاب، ایجاد سیستم‌های هشدار زودهنگام، مدیریت ریسک خشکسالی و توانمندسازی جوامع محلی را دنبال می‌کند. شینا انصاری به چالش‌های تغییرات اقلیمی و اهمیت مشارکت عمومی تاکید کرد. همچنین، رئیس یونسکو بر همکاری‌های زیست‌محیطی و اولویت‌بندی علم در مبارزه با تغییرات اقلیمی تأکید کرد. تقویت همکاری‌ها در مدیریت بحران و دسترسی به اطلاعات معتبر از الزامات این پروژه است.

ایران با چالش‌های اقتصادی و افزایش نرخ تورم مواجه است که به ویژه در بخش پزشکی فشار بیشتری به مردم وارد می‌کند. حذف نرخ ارز ترجیحی برای واردات تجهیزات پزشکی نگرانی‌های زیادی ایجاد کرده و هزینه داروها به حدی افزایش یافته که برای مردم غیرقابل تحمل شده است. رئیس سازمان غذا و دارو اعلام کرده که نرخ ارز برای واردات تجهیزات پزشکی از ۴۲۰۰ تومان به ۲۸۵۰۰ تومان رسیده است. نمایندگان مجلس هشدار داده‌اند که بسیاری از بیمارستان‌ها قادر به خرید تجهیزات ضروری نیستند و هزینه‌های رو به افزایش به یک موضوع حیات و مرگ برای شهروندان تبدیل شده است.

هفته ملی نجوم از ۲۸ آوریل تا ۵ مه با موضوع «آسمان شب، آموزش و ترویج علم» برگزار می‌شود و فرصتی برای علاقه‌مندان به نجوم است. در ایران، روز نجوم همزمان با روز ملی معلم در ۲ مه جشن گرفته می‌شود. این رویداد شامل فعالیت‌های متنوعی مانند جلسات مشاهده، سخنرانی‌ها، نمایشگاه‌ها و کارگاه‌های آموزشی است. روز نجوم بین‌المللی دو بار در سال برگزار می‌شود، با رویداد بهاری در نزدیک‌ترین شنبه به نیمه آوریل و پاییزی در نزدیک‌ترین شنبه به سپتامبر. هدف این رویداد افزایش آگاهی و علاقه به علم نجوم است.

در راستای مبارزه با فلج اطفال، کمپینی که در زمستان آغاز شد، بهار امسال با واکسیناسیون حدود 300,000 کودک زیر پنج سال در مناطق پرخطر نیمه شمالی کشور ادامه می‌یابد. فلج اطفال بیماری ویروسی مسری است که عمدتاً از طریق تماس شخصی منتقل می‌شود و می‌تواند به فلج منجر شود. واکسیناسیون این بیماری را قابل پیشگیری کرده و ایران از سال 2000 عاری از فلج اطفال بوده است. با این حال، شیوع ویروس در افغانستان و پاکستان ادامه دارد. کمپین واکسیناسیون در سال جاری در دو فاز اجرا می‌شود تا از ورود این بیماری به کشور جلوگیری کند.

دانشگاه علامه طباطبایی تهران و دانشگاه سالنتو ایتالیا توافقنامه‌ای برای تقویت همکاری‌های علمی در علوم اجتماعی و انسانی امضا کردند. این توافق شامل برگزاری دوره‌های آموزشی زبان، تبادل دانشجویان و اساتید، راه‌اندازی رشته باستان‌شناسی و انتشار نشریه مشترک است. همچنین برگزاری دوره‌های مجازی و جلسات آنلاین نیز پیشنهاد شد. در فوریه 2024، دانشگاه لوئیس ایتالیا نیز برای همکاری با دانشگاه‌های ایرانی اعلام آمادگی کرد. در رتبه‌بندی جهانی QS 2025، 17 دانشگاه ایرانی در 21 رشته حضور دارند و دانشگاه تهران با رتبه 280 در صدر قرار دارد.

در دنیای امروز، فناوری‌های نوین پزشکی تأثیر زیادی در بهبود کیفیت زندگی دارند. سازمان انرژی اتمی ایران با همکاری دانشگاه علوم پزشکی جهرم، نخستین کلینیک درمانی با استفاده از پلاسما سرد را راه‌اندازی کرده است که به درمان زخم‌ها می‌پردازد. این ابتکار به پیشرفت‌های علمی و اعتماد به نفس ملی در حوزه تکنولوژی‌های پزشکی اشاره دارد. همچنین، در روز ملی فناوری هسته‌ای، نمایشگاهی در تهران برگزار شد که پیشرفت‌های ایران در چرخه سوخت هسته‌ای و کاربردهای صلح‌آمیز فناوری هسته‌ای را به نمایش گذاشت. این دستاوردها می‌تواند به بهبود سلامت مردم و توسعه زیرساخت‌های بهداشتی کمک کند.

برنامه پزشک خانواده ایران، طرحی از وزارت بهداشت برای بهبود خدمات بهداشتی و درمانی است که به ویژه در مناطق روستایی تأثیرگذار خواهد بود. وزیر بهداشت، محمدرضا ظفرقندی، اعلام کرده که این برنامه در سال جاری راه‌اندازی می‌شود و نیاز به هماهنگی دقیق بین نهادهای مختلف دارد. برنامه شامل معاینات دوره‌ای، دسترسی ۲۴ ساعته به خدمات پایه و بازدیدهای مکرر از پزشکان است. تا سپتامبر ۲۰۲۳، ۱۸۲ شهر تحت پوشش این برنامه قرار دارند و هدف آن بهبود کیفیت زندگی و کاهش بار بیماری‌ها در جامعه است.

در ماه رمضان، خیرین موفق به آزادسازی ۲۵۰۰ زندانی جرائم غیرعمد شدند که نشان‌دهنده همدلی جامعه است. بدهی کل این زندانیان ۴۰ هزار میلیارد ریال برآورد شده و هر ساله، کمپین‌هایی برای جمع‌آوری پول برای آزادی آنها برگزار می‌شود. در سال گذشته، بیش از ۱۱,۳۸۰ زندانی آزاد شدند و ۲,۴۴۱ نفر عفو شدند. تهران، فارس و خراسان رضوی بیشترین آمار آزادسازی را داشتند. روش‌های آزادی شامل اعطای مرخصی، تأمین وام و پرداخت بدهی از سوی خیرین است. این اقدامات به ترمیم روابط اجتماعی و بازگشت زندانیان به زندگی عادی کمک می‌کند.

یادداشت تفاهمی بین دانشگاه بین‌المللی خزر در تهران و انجمن بین‌المللی تبادل پکن (BIEA) برای تقویت روابط علمی امضا شد. هدف این یادداشت ایجاد پیوندهای علمی و تحقیقاتی بین دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی کشورهای BRICS است. در نشستی آنلاین، دو طرف بر گسترش همکاری در زمینه‌های آموزش، تحقیق، علم و فناوری تأکید کردند. همچنین، ایران و چین در حال بررسی توسعه همکاری‌های علمی و تحقیقاتی هستند و در نشست‌های اخیر، برگزاری دوره‌های علمی مشترک و تبادل استادان و دانشجویان مطرح شد. BIEA به عنوان نهاد مشورتی سازمان ملل شناخته می‌شود و ارتباطاتی با بیش از 50 کشور دارد.

مقامات محیط زیست و منابع طبیعی برای بهبود کیفیت هوا و کاهش تأثیر طوفان‌های شن، نشستی برگزار کردند. شینا انصاری و علی تیموری در این جلسه به بررسی راهکارهای کاهش تأثیرات طوفان‌ها، مدیریت آتش‌سوزی‌های جنگلی و جذب مشارکت جوامع محلی پرداختند. همچنین، اهمیت تشکیل کمیته مشترک و برگزاری تمرین‌های مدیریت بحران مورد تأکید قرار گرفت. در کنفرانس ملی حفاظت از منابع طبیعی، انصاری بر لزوم همکاری نزدیک برای مقابله با تغییرات اقلیمی و ارزیابی ارزش اقتصادی جنگل‌ها تأکید کرد. همچنین، تثبیت 2.5 میلیون هکتار از نقاط داغ طوفان در 23 استان کشور گزارش شد.

بیماری پارکینسون یکی از چالش‌های بهداشتی در ایران است که شیوع آن 40 درصد بیشتر از میانگین جهانی می‌باشد. این بیماری، دومین بیماری شایع نورودژنراتیو است و علائمی مانند لرزش، سفتی عضلات و مشکلات حرکتی دارد. هنوز درمان قطعی برای آن وجود ندارد و درمان‌ها تنها به کاهش علائم کمک می‌کنند. محسن میرمحمدی، رئیس انجمن پارکینسون ایران، از مشکلات بیماران، از جمله عدم دسترسی به داروهای مناسب و هزینه‌های بالای درمان صحبت کرد. انجمن در نظر دارد کلینیک تخصصی‌ای برای بیماران راه‌اندازی کند و از نهادها خواست تا در شناسایی و کمک به بیماران همکاری کنند.

رئیس سازمان فناوری اطلاعات ایران، محمدمحسن صدر، در جلسه کمیسیون ملّی علم و فناوری برای توسعه (CSTD) به چالش‌های جامعه اطلاعاتی اشاره کرد و آن‌ها را «تحریم‌های یک‌جانبه» و «فاصله دیجیتال» معرفی کرد. وی بر اهمیت ایجاد یک جامعه اطلاعاتی مشترک تأکید کرد که در آن تمام کشورها از اطلاعات بهره‌مند شوند. صدر به پیشرفت‌های ایران در زمینه فناوری اطلاعات و ارتباطات اشاره کرد و خواستار همکاری‌های بین‌المللی برای کاهش فاصله فناوری شد. همچنین، در دیداری با معاون وزیر ارتباطات کوبا، تمایل برای همکاری در زمینه دولت هوشمند و امنیت سایبری مطرح شد.

روش کار به سرعت در حال تغییر است و هوش مصنوعی اکنون در دسترس است و مشاغل را به شیوه‌های جدیدی بازتعریف می‌کند. این فناوری به جای جایگزینی مشاغل، وظایف را به گونه‌ای تغییر می‌دهد که افراد بتوانند بر خلاقیت و استراتژی تمرکز کنند. آینده مشاغل به ترکیب مهارت‌های فنی و خلاق نیاز دارد، و تطبیق‌پذیری و یادگیری مداوم از ویژگی‌های کلیدی خواهد بود. در حالی که هوش مصنوعی تحلیل و پیش‌بینی می‌کند، مزیت انسانی در قضاوت، همدلی و ارتباطات باقی می‌ماند. آینده کار، همکاری انسان و هوش مصنوعی است، نه رقابت آن‌ها.

دانشگاه‌های ایرانی در حال بررسی همکاری‌های علمی و تحقیقاتی با مؤسسات چینی و روسی هستند تا روابط علمی و آموزشی را تقویت کنند. در جلسه‌ای در چین، سعید حبیبا و شنگ جیانگ‌سه درباره توسعه همکاری‌ها گفتگو کردند که شامل تدوین دوره‌های آموزشی مشترک، تبادل اساتید و دانشجویان، و گسترش برنامه‌های بورس است. دانشگاه‌های ایران و روسیه نیز برای گسترش روابط خود توافقاتی را امضا کردند که شامل برگزاری کنفرانس‌ها و پروژه‌های تحقیقاتی مشترک می‌شود. هدف ایجاد فرصت‌های جدید برای همکاری‌های علمی و فناوری و تسهیل تبادل تجربیات و اطلاعات است.

بر اساس مطالعه‌ای از محققان موسسه ملی اقیانوس‌شناسی، اکوسیستم‌های مانگرو در شمال خلیج فارس با فشارهای محیطی و انسانی روبرو هستند. درختان مانگرو، که به تثبیت خاک و حفاظت از سواحل کمک می‌کنند، زیستگاهی برای گونه‌های مختلف فراهم می‌آورند. این تحقیق به ارزیابی وضعیت جنگل‌های مانگرو در شهر دیّر پرداخته و نشان می‌دهد که تخریب جنگل‌ها از سال 2018 آغاز شده است. افزایش شوری و فعالیت‌های انسانی به این تخریب دامن زده‌اند. مطالعه بر لزوم مدیریت پایدار و استراتژی‌های حفاظتی برای حفظ این اکوسیستم‌ها تأکید دارد. عدم توجه به این چالش‌ها می‌تواند عواقب زیان‌باری به همراه داشته باشد.

بین ۶ تا ۹ آوریل ۲۰۲۵، سه حادثه معدنی در ایران جان حداقل نه کارگر را گرفت و دوباره مشکلات ایمنی معادن را نمایان کرد. اولین حادثه در مهاباد، روز ۶ آوریل، منجر به مرگ یک کارگر ۵۰ ساله شد. دومین و فاجعه‌بارترین حادثه در دامغان، روز ۷ آوریل، هفت کارگر را در تونل معدن به دلیل کمبود اکسیژن کشت. سومین حادثه در باجستان، روز ۹ آوریل، جان یک کارگر ۴۶ ساله را گرفت. این حوادث نشان‌دهنده شیوه‌های ایمنی ضعیف و عدم نظارت قانونی در معادن ایران هستند.