جامعه

ایران از افغانستان خواسته تا در مبارزه با مواد مخدر اقدامات قاطع‌تری اتخاذ کند. معاون وزیر کشور ایران، علی‌اکبر پورجمشیدیان، در دیدار با هیئتی از افغانستان بر اهمیت ممنوعیت کشت و تجارت مواد مخدر تأکید کرد و خواستار تدوین استراتژی یکپارچه‌ای از سوی افغانستان شد. وی همچنین به ضرورت همکاری‌های بین‌المللی و منطقه‌ای برای مقابله مؤثر با قاچاق مواد مخدر اشاره کرد. در این راستا، ایران تجربیات خود را در زمینه مبارزه با مواد مخدر با افغانستان به اشتراک خواهد گذاشت. نماینده UNODC نیز از تلاش‌های ایران در این زمینه تقدیر کرده و بر تقویت همکاری‌ها تأکید کرد.

مبارزه با فساد یکی از مسائل مهم جهانی است و ایران از زمان انقلاب اسلامی در سال 1979، قوانین متعددی برای ترویج عدالت و استقلال ملی تصویب کرده است. ایران در سال‌های اخیر اقدامات قانونی بیشتری در این زمینه انجام داده، از جمله تصویب کنوانسیون مریدای 2003 و اصلاح ساختارهای اداری. با این حال، چالش‌هایی نظیر تحریم‌ها و نقص در سیستم اداری وجود دارد. قوانین جدیدی مانند قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات و قانون ارتقاء سلامت نظام اداری به تصویب رسیده است. فرهنگ عمومی و آموزش مردم نیز در مبارزه با فساد نقش مهمی ایفا می‌کند.

در سال آبی جاری (از ۲۳ سپتامبر ۲۰۲۴ تا ۲۸ فوریه)، بارش باران در ایران به ۷۸.۸ میلی‌متر رسیده که کاهش ۴۲.۹ درصدی نسبت به میانگین بلندمدت ۱۳۷.۹ میلی‌متر را نشان می‌دهد. در هفته گذشته، کشور تنها ۳ میلی‌متر باران دریافت کرده که کاهشی ۵۷.۴ درصدی دارد. استان‌های خراسان و مازندران افزایش بارش داشته‌اند، در حالی که کهگیلویه و بویراحمد کمترین بارش را با ۷۳ درصد کاهش تجربه کرده است. با وجود افزایش بارش در سال گذشته، کمبود آب همچنان مشکل‌ساز است و نیاز به مدیریت منابع آبی بیشتر احساس می‌شود.

یک کنفرانس بین‌المللی درباره جنگل‌های زاگرس در سال آینده توسط سازمان منابع طبیعی و مدیریت حوزه‌های آبخیز برگزار خواهد شد. این کنفرانس با هدف ترویج دیپلماسی منابع طبیعی، کشورهای با اقلیم مدیترانه‌ای و خشک را دعوت می‌کند. رئیس سازمان، رسول اشرفی‌پور، بر تأثیرات منفی تغییرات اقلیمی تأکید کرد و اعلام کرد که هفته مدیریت منابع طبیعی از ۵ مارس آغاز می‌شود. همچنین، اقدامات برای مقابله با طوفان‌های شن و گرد و غبار در ۲۳ استان کشور در حال انجام است، به‌ویژه در خوزستان که نیاز به توجه بیشتری دارد.

پارک‌های علم و فناوری گیلان و ازمیر در نشستی در حاشیه COMSTECH به بررسی تقویت همکاری‌های خود در زمینه‌های سلامت، مالکیت فکری و سرمایه‌گذاری مشترک پرداختند. گیلان به عنوان مدیر اجرایی INSTP، آمادگی خود را برای همکاری با ترکیه اعلام کرد و قرار است رویدادی مشترک در زمینه اقتصاد دریایی برگزار شود. همچنین، پارک مازندران و پارک بیروینی استانبول نیز بر سر گسترش تعاملات علمی و فناوری و امضای تفاهم‌نامه‌ای برای حمایت از شرکت‌های ایرانی و ترکی توافق کردند. این همکاری‌ها می‌تواند به ارتقای فناوری و اقتصاد دو کشور کمک کند.

وزارت بهداشت ایران در ایام تعطیلات نوروز خدمات ویژه‌ای به بیماران مبتلا به بیماری‌های نادر و سخت‌درمان ارائه خواهد داد. این خدمات از ۲۱ اسفند آغاز می‌شود و شامل فعالیت کلینیک‌های دیالیز، دندانپزشکی، مراکز انتقال خون و درمان‌های قلبی و شیمی‌درمانی می‌باشد. همچنین، ۱۵ مرکز خدمات جامع برای بیماران ام‌اس به صورت ۲۴ ساعته فعال خواهند بود. روز ملی بیماری‌های نادر در ۸ اسفند برگزار می‌شود تا آگاهی و حمایت از بیماران نادر و خانواده‌های آن‌ها افزایش یابد. وزارت بهداشت بر اهمیت سلامت این بیماران تأکید کرده و به ارائه خدمات ادامه می‌دهد.

سازمان هلال احمر جمهوری اسلامی ایران (IRCS) در هفته منتهی به ۲۵ فوریه ۲۰۲۴، خدمات نجات به ۱,۰۲۱ نفر ارائه کرد. این خدمات شامل ۶۷۹ عملیات نجات و امداد بود که منجر به انتقال ۳۱۴ نفر به مراکز درمانی و ارائه خدمات اضطراری به ۱۴۸ فرد دیگر شد. همچنین، هلال احمر به عنوان یکی از پنج جامعه برجسته جهانی شناخته شده و از فعالیت‌های خود در زمینه بهداشت و درمان حمایت می‌کند. این سازمان به مقابله با تغییرات آب و هوایی و افزایش تاب‌آوری جامعه نیز توجه دارد.

پزشکی سنتی ایرانی با تأکید بر بهبود سبک زندگی و حفظ سلامت، ظرفیت بالایی برای ترویج خودمراقبتی در ماه رمضان دارد. روزه‌داری می‌تواند به بهبود سلامت جسمی و روحی کمک کند، اما افرادی که بیماری‌های خاصی دارند، ممکن است معاف شوند. نکات مهم برای روزه‌داران شامل توجه به سبک غذا خوردن، بیدار شدن به موقع برای سحری و مراقبت از تغذیه است. افطار باید با نوشیدنی گرم و مواد مغذی آغاز شود و از مصرف غذاهای مضر و ورزش در زمان گرسنگی پرهیز شود. تدابیر مناسب می‌تواند به کاهش تأثیرات تغذیه نادرست کمک کند.

در هفته ۱۵ تا ۲۱ فوریه ۲۰۲۴، ایران با ۱۳۳ زلزله مواجه شد که توسط مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران ثبت گردید. از این تعداد، ۱۱۸ زلزله کمتر از ۳ ریشتر، ۱۳ زلزله بین ۳ تا ۴ ریشتر و یک زلزله ۵.۴ ریشتری در خوزستان رخ داد. استان کرمان با ۱۳ زلزله، بیشترین تعداد را داشت. در سال گذشته، ۶،۹۴۹ زلزله در کشور ثبت شد. ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی‌اش، دارای فعالیت زلزله‌ای بالاست و باید برای مدیریت بحران و کاهش خطرات زلزله آمادگی بیشتری داشته باشد. تهران به عنوان شهری با خطرات طبیعی فراوان، نیازمند توجه ویژه‌ای است.

ایران و بلاروس به تازگی توافق کردند تا یک کمیته علمی مشترک راه‌اندازی کنند. این کمیته با هدف تقویت همکاری‌های علمی در زمینه‌های فیزیک، شیمی و فناوری‌های پیشرفته تشکیل خواهد شد. مقامات دو کشور بر اهمیت همکاری‌های علمی و فناوری تأکید کردند و به توافقات قبلی از جمله شناسایی مدارک تحصیلی اشاره کردند. در سال ۲۰۲۳، یادداشت تفاهمی برای تقویت همکاری‌های فناوری امضا شد که شامل برگزاری رویدادهای مشترک و اعزام هیئت‌های فناوری است. همچنین، مقامات بر لزوم اجرایی شدن سریع توافقات و بهره‌برداری از تجربیات ایران در مقابله با تحریم‌ها تأکید کردند.

محمود کلنگاری، متخصص حفاظت از محیط زیست، گونه‌ای جدید از موریانه‌دار به نام Sinaiella azadi sp. Nov. را در شازند، استان مرکزی ایران کشف کرد. این کشف به غنای تنوع زیستی ایران که دارای نه خانواده و حداقل چهل گونه از موریانه‌داران است، افزوده است. تحقیقات علمی در این زمینه به شناخت بهتر زیست‌شناسی موریانه‌دارها کمک کرده است. ایران به عنوان یکی از ۲۰ کشور غنی در تنوع زیستی و ژنتیکی، دارای اکوسیستم‌های متنوعی است. کشف گونه‌های جدید نه تنها به این غنا می‌افزاید، بلکه توجه به حفاظت از محیط زیست را نیز جلب می‌کند.

در دنیای امروز، همکاری‌های بین‌المللی در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) اهمیت زیادی دارد. وزیر ارتباطات ایران، ستار هاشمی، و همتای صربستانی‌اش، دیان رستیچ، توافقنامه‌ای برای تقویت این همکاری‌ها امضا کردند. هاشمی در سفر رسمی به بلگراد، با رئیس‌جمهور صربستان دیدار کرد و تمایل برای گسترش همکاری‌ها در زمینه‌های مختلف، به ویژه ICT و هوش مصنوعی، را بیان کرد. دو کشور توافق کردند تیم‌های مشترکی برای تعریف سازوکارهای همکاری تشکیل دهند و هاشمی به ظرفیت‌های ایران در تولید فیبر نوری اشاره کرد. ایران به‌عنوان یک بازیگر کلیدی در زنجیره ارزش هوش مصنوعی شناخته می‌شود.

ایران به همراه چین و روسیه سمپوزیوم «Nano-Micro ICR 2025» را در تاریخ ۲۵ فوریه به‌صورت مجازی برگزار کرد. این رویداد بر آخرین دستاوردهای نانو و میکروالکترونیک تمرکز داشت و هدف آن تقویت همکاری میان دانشگاه‌ها و مؤسسات پیشرو در این حوزه‌ها بود. شخصیت‌های علمی برجسته از دانشگاه‌های معتبر به ارائه سخنرانی پرداختند و موضوعات مختلفی از جمله نانو مواد و نانو بیوتکنولوژی مطرح شد. ایران به‌عنوان یک رهبر جهانی در فناوری نانو، در رتبه چهارم از نظر تعداد انتشارات علمی قرار دارد و صادرات محصولات نانو به ۴۹ کشور در حال انجام است.

دانشگاه خلیج فارس در بوشهر برنامه “مدرسه زمستانی” را برای دانشجویان و اساتید خارجی از ۲۳ تا ۳۰ فوریه برگزار می‌کند. این برنامه شامل کارگاه‌های تخصصی و بازدید از مراکز علمی و تحقیقاتی است. شرکت‌کنندگان شامل اساتید هندی و عمانی و دانشجویان از عمان و لبنان هستند. محمد جواد سلمان‌پور اعلام کرد که ایران در جذب دانشجویان بین‌المللی موفق است و ظرفیت جذب ۲۵۰،۰۰۰ دانشجوی خارجی تا ۲۰۲۶ را دارد. در حال حاضر، حدود ۱۰۰،۰۰۰ دانشجوی خارجی در ایران تحصیل می‌کنند. دیپلماسی علمی ایران نیز در حال افزایش است.

ایران با ۱۸ کرسی یونسکو در زمینه‌های مختلف، به دنبال تعمیق همکاری‌های علمی و تحقیقاتی جهانی است. در رویدادی که توسط کمیسیون ملی یونسکو در ایران برگزار شد، مقامات بر اهمیت این کرسی‌ها در ترویج تبادل علمی و دیپلماسی تأکید کردند. حسین سیماعی‌سراف، وزیر علوم، خواستار حمایت بیشتر از کرسی‌ها و گسترش آن‌ها به دانشگاه‌ها شد. چالش‌های مالی و ضرورت ایجاد چارچوب قانونی برای اداره کرسی‌ها مطرح شد. همچنین، تأکید بر نقش علم در ایجاد پل‌های ارتباطی و توسعه پایدار، زمینه‌ساز تقویت همکاری‌های بین‌المللی و ملی خواهد بود.

دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور و دانشگاه میسان تفاهم‌نامه‌ای برای تقویت همکاری‌های علمی در حوزه سلامت امضا کردند. این تفاهم‌نامه به تبادل اساتید و دانشجویان، برگزاری دوره‌های آموزشی مشترک و انجام پروژه‌های تحقیقاتی می‌پردازد. همچنین، افزایش گردشگری سلامت می‌تواند پذیرش بیماران عراقی را به مراکز پزشکی ایران تسهیل کند. مقامات عراقی نیز به گسترش همکاری‌های بهداشتی با ایران اشاره کردند و بر اهمیت این تعاملات برای بهبود خدمات سلامت تأکید کردند. همکاری‌های علمی و بهداشتی بین دو کشور در آینده نزدیک تقویت خواهد شد و به ارتقاء خدمات درمانی کمک می‌کند.

طبق گزارش شاخص آمادگی دولت برای پیاده‌سازی هوش مصنوعی (AI) در خدمات عمومی، ایران در بین 188 کشور در رتبه 91 قرار دارد که نسبت به سال 2023 سه پله صعود کرده است. این شاخص به عنوان معیاری معتبر برای سیاست‌گذاران شناخته شده و به بررسی 40 شاخص در سه ستون اصلی دولت، فناوری و داده‌ها می‌پردازد. همچنین، ایران برنامه‌ریزی برای تأسیس اولین پارک هوش مصنوعی در تهران را در دو سال آینده دارد تا پیشرفت‌های فناوری را نمایش دهد و خدمات هوش مصنوعی را به مردم ارائه کند. نهادهای دولتی و شرکت‌ها در این پروژه همکاری می‌کنند.

وضعیت حاشیه‌نشینی در ایران به بحرانی جدی تبدیل شده است. بر اساس گزارش‌ها، حدود 6.5 تا 7 درصد از جمعیت کشور در حاشیه شهرها زندگی می‌کنند و این آمار ممکن است بالاتر باشد. عوامل اصلی این مشکل شامل خشکسالی، کمبود امکانات زندگی در مناطق روستایی و گران بودن مسکن در شهرهاست. جمعیت حاشیه‌نشین در 35 سال اخیر از 600,000 به بیش از 25 میلیون نفر افزایش یافته است. این وضعیت نه تنها به افزایش جرم و جنایت منجر شده، بلکه نابرابری در دسترسی به خدمات بهداشتی و آموزشی را نیز تشدید کرده است. حل این بحران نیازمند تغییرات اساسی است.

وضعیت مدارس در ایران به شدت بحرانی است و بیش از 30 درصد از آنها ناامن هستند. در حالی که رژیم ایران به بهانه کمبود بودجه از ترمیم زیرساخت‌های داخلی خودداری می‌کند، به پروژه‌های بازسازی در لبنان توجه دارد. محمد باقر قالیباف، رئیس مجلس، بر لزوم این بازسازی تأکید کرده است. همچنین بحران مسکن با افزایش قیمت‌ها و ناتوانی میلیون‌ها نفر در تأمین سرپناه شدت یافته است. در این شرایط، رژیم منابع مالی را به پروژه‌های خارجی اختصاص می‌دهد، نشان‌دهنده بی‌توجهی به نیازهای داخلی و تمرکز بر نفوذ منطقه‌ای است.