جامعه

ایران با بیش از ۳۷,۰۰۰ گونه حیوانی و ۸,۰۰۰ گونه گیاهی، یکی از غنی‌ترین کشورهای جهان از نظر ذخایر ژنتیکی است. این اطلاعات در گزارشی از اداره محیط زیست به مناسبت روز ملی ذخایر ژنتیکی بیان شده است. ۱۵۴ گونه مهره‌دار در خطر انقراض قرار دارند که به دلیل تغییرات اقلیمی و آلودگی است. اقدامات مدیریت شامل ایجاد بانک‌های ژن، تهیه اطلس تنوع زیستی و برنامه‌های بازسازی می‌شود. حفظ تنوع زیستی وظیفه‌ای ملی و جهانی است که نیاز به همکاری همه ذینفعان دارد، تا نسل‌های آینده نیز از این منابع طبیعی بهره‌مند شوند.

در دنیای امروز، همکاری‌های انسان‌دوستانه و بهداشتی اهمیت زیادی دارد. سازمان هلال احمر ایران به رهبری پیروه حسین کولیوند و سفارت تاجیکستان در تهران به رهبری زوهدی نیزومیدین‌زاده در تلاش برای تقویت این همکاری‌ها هستند. در نشستی، بر بازگشایی مرکز هلال احمر ایران در تاجیکستان تأکید شد و مقام تاجیک اعلام کرد که کشورش آماده تسهیل فرایندهای قانونی است. کولیوند به قابلیت‌های پزشکی هلال احمر اشاره کرد و بر ادامه مذاکرات برای تقویت روابط بهداشتی تأکید نمود. این همکاری‌ها به بهبود شرایط بهداشتی و تقویت روابط دو کشور کمک خواهد کرد.

رئیس سازمان بهزیستی ایران از افزایش نرخ ناتوانی در کشور خبر داد و اعلام کرد که ۱۱.۵% از جمعیت ایران—معادل ۹.۵ میلیون نفر—با نوعی ناتوانی زندگی می‌کنند. نتایج نظرسنجی اخیر نشان‌دهنده افزایش قابل توجهی نسبت به سال‌های گذشته است. عوامل مؤثر شامل اختلالات مادرزادی، تصادفات جاده‌ای و حذف برنامه‌های غربالگری پیش از زایمان هستند. همچنین، اختلال طیف اوتیسم به عنوان یک چالش جدی مطرح شده و نیاز به مدارس تخصصی برای کودکان اوتیستیک احساس می‌شود. کارشناسان بر اهمیت داده‌های دقیق و سیاست‌گذاری مبتنی بر شواهد تأکید دارند تا به نیازهای رو به رشد پاسخ دهند.

روز جهانی آگاهی از اوتیسم در ۲ آوریل برگزار می‌شود و هدف آن افزایش آگاهی درباره اختلالات طیف اوتیسم (ASD) و ترویج شمول و حمایت از افراد اوتیستیک است. این اختلالات با دشواری در تعامل اجتماعی و ارتباطات مشخص می‌شوند. حدود ۱ در ۱۵۰ کودک در ایران مبتلا به اوتیسم هستند. سازمان بهزیستی برنامه‌هایی برای افزایش آگاهی عمومی و ایجاد مرکزی برای خدمات توانبخشی به بزرگسالان مبتلا به اوتیسم دارد. موضوع امسال “پیشبرد تنوع عصبی و اهداف توسعه پایدار سازمان ملل” است و بر ضرورت ترویج سیاست‌های شمول و برابری تأکید دارد.

وزیر علوم ایران، حسین سیماعی‌سراف، در نشست جهانی وزرای علوم که در یونسکو برگزار شد، تحریم‌های علمی علیه کشور را محکوم کرد و آن‌ها را مغایر با سیاست دسترسی آزاد یونسکو دانست. وی بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، این تحریم‌ها را غیرقانونی خواند. سیماعی‌سراف همچنین بر اهمیت دیپلماسی علمی در مقابله با چالش‌های معاصر و ترویج همکاری‌های عادلانه تأکید کرد. در حاشیه این رویداد، وی با مقامات یونسکو و وزرای علوم کشورهای دیگر ملاقات کرد و خواستار تقویت همکاری‌ها با دانشمندان ایرانی مقیم خارج شد. همچنین تصمیماتی برای سفر استادان ایرانی به کشور اتخاذ شد.

شینا انصاری، رئیس سازمان محیط زیست، در نشست‌های گروه کاری محیط زیست BRICS در برزیل شرکت کرده است. این نشست با هدف «پیشبرد همکاری‌های محیط زیستی برای توسعه پایدار» به مدت دو روز برگزار می‌شود. گروه کاری BRICS از سال 2015 برای بررسی چالش‌های محیط زیستی و تسهیل همکاری‌ها تأسیس شده است. اولویت‌های این گروه شامل کیفیت هوا، آب، تنوع زیستی و تغییرات اقلیمی است. انصاری همچنین از پروژه‌های موفق محیط زیستی جوامع محلی بازدید کرد. این نشست‌ها به تقویت همکاری‌های بین‌المللی و ایجاد راه‌حل‌های مشترک برای مشکلات محیط زیستی کمک می‌کند.

روز جهانی عدم زباله در تاریخ 30 مارس برگزار می‌شود و هدف آن ترویج ابتکارات کاهش زباله برای پیشبرد اهداف برنامه 2030 توسعه پایدار است. امسال تم این روز “به سمت عدم زباله در مد و نساجی” است که به ضرورت کاهش زباله در این بخش تأکید می‌کند. تولید پوشاک از سال 2000 دو برابر شده و 92 میلیون تن زباله نساجی به‌طور جهانی تولید می‌شود. برای مقابله با این چالش، نیاز به تغییرات سیستماتیک در تولید و مصرف پایدار و حمایت از روش‌های دائره‌ای وجود دارد. همکاری دولت‌ها و بخش خصوصی در این انتقال حیاتی است.

زلزله‌ای به قدرت 7.7 ریشتر روز جمعه در میاندالی، دومین شهر بزرگ میانمار و تایلند، ویرانی‌های گسترده‌ای به بار آورد. آمارها حاکی از جان باختن حداقل 1,000 نفر و مجروح شدن بیش از 2,370 نفر است. همچنین در بانکوک، 10 نفر جان خود را از دست داده‌اند. سازمان هلال احمر ایران آمادگی خود را برای ارسال نیروهای نجات و کمک‌های امدادی اعلام کرده است. این حادثه نه تنها خسارات مالی و اقتصادی، بلکه آسیب‌هایی به زیرساخت‌ها و میراث فرهنگی نیز وارد کرده و نیاز فوری به کمک‌های انسانی را نشان می‌دهد. همکاری‌های بین‌المللی برای حمایت از آسیب‌دیدگان ضروری است.

سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) به همراه وزارت جهاد کشاورزی ایران، کارگاه‌هایی برای بهبود تولید و صادرات پسته برگزار کرد. این کارگاه‌ها از 26 دی تا 5 بهمن تحت هدایت مشاور فائو، بر مدیریت میکوتوکسین‌ها تمرکز داشتند. هدف این پروژه، تضمین تولید سالم‌تر و تقویت بهترین شیوه‌ها برای ایمنی و کیفیت پسته است. با همکاری 60 ذینفع کلیدی، به تقویت ظرفیت در پیشگیری و کنترل میکوتوکسین‌ها پرداخته شد. این پروژه بهبود کیفیت و رقابت‌پذیری پسته ایرانی در بازار جهانی را هدف قرار داده و به امنیت غذایی و رشد اقتصادی کمک می‌کند.

در سال‌های اخیر، ایران در زمینه نانوتکنولوژی پیشرفت‌های قابل توجهی داشته است. 89.6 درصد از محصولات نانوتکنولوژی ایران به کشورهای آسیایی صادر می‌شود و کشورهای همسایه مانند عراق، ترکیه و افغانستان، واردکنندگان اصلی این محصولات هستند. ایران با قرار گرفتن در رتبه چهارم جهانی در انتشار مقالات علمی نانو، به عنوان یک رهبر جهانی در این حوزه شناخته می‌شود. موفقیت‌های نانوتکنولوژی می‌تواند به تقویت روابط تجاری با دیگر کشورها و توسعه اقتصادی کشور کمک کند و به عنوان یک صنعت نوظهور، نقش مهمی در بهبود کیفیت زندگی مردم ایفا نماید.

ایران در سال گذشته با کسب 12 مدال طلا در المپیادهای بین‌المللی، موفق به کسب جایگاه سوم جهان شد. رضا حسینی، رئیس باشگاه پژوهشگران جوان، هدف سال آینده را حفظ این جایگاه و افزایش تعداد مدال‌های طلا به بیش از 15 مدال عنوان کرد. همچنین، اولین المپیاد هوش مصنوعی به‌زودی برگزار خواهد شد. در سال گذشته، ایران در المپیاد نجوم مقام اول و در المپیاد زیست‌شناسی مقام چهارم را کسب کرد. شورای عالی انقلاب فرهنگی 14 رشته را تأیید کرده، که به دانش‌آموزان ایرانی امکان رقابت با خارجی‌ها را می‌دهد. هدف نهایی باید برقراری ارتباط علم با خدمت به جامعه باشد.

رتبه‌بندی جدید SCImago 2025 نشان‌دهنده کاهش مداوم موقعیت دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی ایران است. در چهار سال گذشته، دانشگاه‌های ایران به‌ویژه در زمینه‌های پژوهشی و همکاری‌های بین‌المللی کاهش قابل توجهی را تجربه کرده‌اند. تنها دانشگاه علوم پزشکی آزاد اسلامی تهران بهبود اندکی داشته و دیگر مؤسسات با افت رتبه مواجه شده‌اند. عوامل این افت شامل فرار مغزها، کمبود بودجه، کاهش همکاری‌های بین‌المللی و مدیریت نادرست است. افزایش مهاجرت دانشجویان و کاهش تولیدات پژوهشی نیز چالش‌های جدی‌ای برای دانشگاه‌ها ایجاد کرده است. اصلاحات استراتژیک و افزایش سرمایه‌گذاری در پژوهش ضروری است.

موضوع خودکفایی در تولید دارو و تجهیزات پزشکی از اولویت‌های دولت است. وزیر بهداشت، محمدرضا ظفرقندی، تأکید کرد که این دو حوزه برای سلامت مردم اهمیت دارد و در تلاش برای دستیابی به خودکفایی هستند. در سال اخیر، ایران به بیش از 60 کشور تجهیزات پزشکی به ارزش 20 میلیون دلار صادر کرده و بیش از 70 درصد تجهیزات پزشکی و 100 درصد تخت‌های بیمارستانی در کشور تولید می‌شود. همچنین، 600 شرکت فعال در این زمینه، 99 درصد داروهای داخلی را تولید می‌کنند. حمایت از تولیدکنندگان داخلی به کاهش وابستگی و رونق اقتصادی کمک می‌کند.

در تعطیلات نوروز، سازمان خدمات پزشکی اضطراری به ۲,۷۳۹ نفر از اتباع خارجی خدمات بهداشتی و درمانی ارائه داد و بیش از ۷۴,۰۰۰ عمل جراحی و ۲۶۹,۰۰۰ آزمایش غربالگری انجام شد. به منظور افزایش ایمنی جاده‌ها، حدود ۲۲,۰۰۰ افسر پلیس و ۳,۰۰۰ نیروی انتظامی در خدمت بودند و مناطق پرخطر شناسایی و تحت نظارت ویژه قرار گرفتند. همچنین، مجازات‌های تخلفات ترافیکی ۳۰ درصد افزایش یافت. این اقدامات نشان‌دهنده تلاش‌های گسترده برای ارتقای سلامت و ایمنی در ایام نوروز بود و نقش مهمی در حفظ سلامت مسافران ایفا کرد.