جامعه

دسترسی و affordability اینترنت و فناوری‌های دیجیتال می‌تواند پیشرفت جامعه را تسریع کند، اما حدود ۲.۶ میلیارد نفر از این منابع محروم‌اند که بخش عمده‌ای از آن‌ها زنان هستند. شکاف‌های دیجیتال مانع مشارکت زنان در اقتصاد و شکل‌دهی به راه‌حل‌های دیجیتال می‌شود. روز جهانی ارتباطات و جامعه اطلاعاتی (WTISD) ۲۰۲۵ بر اهمیت برابری دیجیتال جنسیتی تأکید دارد. زهرا بهروزآذر، معاون رئیس‌جمهور، خواستار توانمندسازی زنان از طریق اقتصاد دیجیتال شد. این رویداد بر لزوم همکاری بین‌المللی برای پر کردن شکاف دیجیتال و فراهم آوردن فرصت‌های بیشتر برای زنان تأکید می‌کند.

وزیر کشور ایران، اسکندر مومنی، اعلام کرد که کشور دیگر ظرفیت پذیرش پناهندگان غیرقانونی را ندارد، در حالی که دو میلیون نفر از اتباع بی‌مدرک در ایران زندگی می‌کنند. ایران به عنوان یکی از بزرگ‌ترین میزبانان پناهندگان در جهان، به ویژه از افغانستان، با چالش‌های اقتصادی ناشی از حضور این پناهندگان مواجه است. مومنی بر لزوم بازگشت این افراد به کشورهای خود تأکید کرد و گفت که در سال گذشته بیش از یک میلیون نفر به کشورشان بازگشته‌اند. همچنین، ایران در حال مذاکره با دولت افغانستان برای بازگشت تدریجی و با عزت پناهندگان است.

طبق گزارش وزارت آموزش و پرورش، نرخ ترک تحصیل در ایران به طور چشمگیری کاهش یافته و به ۱.۶۵ درصد در سال تحصیلی ۱۴۰۳ (۲۰۲۴-۲۰۲۵) رسیده است. در سال ۱۴۰۱، ۲۸۷,۶۱۷ دانش‌آموز ترک تحصیل کردند که این تعداد به ۲۴۷,۲۴۲ نفر در سال ۱۴۰۳ کاهش یافته است. همچنین، تعداد دانش‌آموزان خارج از مدرسه از ۹۰۲,۱۸۸ به ۹۲۸,۷۲۹ نفر افزایش یافته است. رئیس‌جمهور، مسعود پزشکian، بر لزوم بهبود نظام آموزشی و تأمین عدالت آموزشی تأکید کرده و برنامه‌هایی برای حل چالش‌های زیرساختی مدارس اعلام کرده است.

کمپین eradication سرخک در ایران به منظور واکسیناسیون کودکان زیر پنج سال در مناطق پرخطر، به ویژه در نیمه شمالی کشور برگزار می‌شود. مرحله دوم این کمپین از 17 تا 19 مه اجرا خواهد شد و هدف آن واکسیناسیون 300,000 کودک است. سرخک یک بیماری ویروسی بسیار عفونی است که می‌تواند به سیستم عصبی آسیب بزند. کمپین‌های سالانه واکسیناسیون از سال 1994 آغاز شده و ایران از سال 2000 عاری از سرخک بوده است. با این حال، افزایش موارد در کشورهای همسایه، خطر بازگشت این بیماری را برای ایران به همراه دارد.

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات ایران، ستار هاشمی، با وزیر صنعت و فناوری اطلاعات چین، لی لچنگ، در پکن دیدار کرد تا فرصت‌های همکاری فناوری را بررسی کنند. طرفین بر افزایش همکاری در زمینه‌های هوش مصنوعی، زیرساخت‌های ارتباطی و آموزش منابع انسانی تأکید کردند. لی لچنگ ایران را یک شریک مهم منطقه‌ای خواند و خواستار تقویت همکاری‌ها شد. هاشمی نیز چین را شریک استراتژیک ایران توصیف کرد و بر اهمیت به اشتراک‌گذاری تجربیات در حوزه‌های مختلف تأکید کرد. ایران متعهد به تقویت همکاری‌های منطقه‌ای در حوزه هوش مصنوعی است و به دنبال شکوفایی و وحدت در این زمینه می‌باشد.

در هفته اول ماه مه، ایران 138 زمین‌لرزه را ثبت کرد که 114 مورد آن‌ها بزرگایی کمتر از 3 داشتند و 20 مورد بین 3 تا 4 و یک مورد بزرگای 5 در استان سمنان بود. از 3 تا 9 مه، زمین‌لرزه‌ها در استان‌های مختلفی از جمله سمنان، کرمان و خراسان رضوی رخ دادند. در سال گذشته، 6,272 زمین‌لرزه در کشور ثبت شده است. ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی خود در منطقه‌ای با فعالیت‌های زلزله‌ای شدید قرار دارد و نیاز به آمادگی برای کاهش تأثیرات منفی زلزله‌ها ضروری است.

دانش‌آموزان ایرانی در بیست و پنجمین دوره المپیاد فیزیک آسیا (APhO 2025) که از 4 تا 12 مه در ظهران عربستان سعودی برگزار شد، موفق به کسب یک مدال نقره و شش مدال برنز شدند. ایران با تیمی متشکل از هشت دانش‌آموز و دو مربی در این رویداد شرکت کرد. میلاد محمدی مدال نقره و آریا زارعی و پنج دانش‌آموز دیگر مدال‌های برنز را به دست آوردند. این المپیاد فرصتی برای دانش‌آموزان دبیرستانی از کشورهای مختلف آسیا و اقیانوسیه برای به چالش کشیدن مهارت‌های فیزیکی خود است. ایران همچنین در المپیادهای دیگر بین‌المللی موفقیت‌های چشمگیری داشته است.

در دیدار وزیر آموزش عالی ازبکستان، کنگراتبای شاریپوف، با وزیر علوم ایران، حسین سیماعی‌سراف، در حاشیه نهمین اجلاس وزرای آموزش سازمان همکاری شانگهای در چین، بر تقویت همکاری‌های علمی و فناوری بین دو کشور تأکید شد. شاریپوف به تأسیس پارک فناوری مشترک و گسترش همکاری‌ها اشاره کرد و ابراز امیدواری کرد که شباهت‌های فرهنگی روابط را تقویت کند. همچنین، از دعوت شاریپوف به اجلاس وزرای سازمان همکاری اسلامی و بازدید سیماعی‌سراف از نمایشگاهی در چین خبر داده شد که دستاوردهای آموزشی و فناوری دانشگاه‌های چینی را به نمایش گذاشت.

مریم میرزاخانی، ریاضیدان برجسته ایرانی، نه تنها الگوی علمی برای دختران ایرانی، بلکه منبع افتخار برای دانش جهانی است. به مناسبت سالروز تولد او، ۱۲ مه به عنوان روز جهانی زنان در ریاضیات نامگذاری شده است. میرزاخانی نخستین زن و ایرانی دریافت‌کننده مدال فیلدز، مشهور به جایزه نوبل ریاضیات، بود. او در سال ۲۰۱۶ به آکادمی ملی علوم آمریکا انتخاب شد و متاسفانه در سال ۲۰۱۷ درگذشت. میراث او با راه‌اندازی بورسیه‌های مریم میرزاخانی در دانشگاه آکسفورد زنده است و الهام‌بخش نسل‌های آینده در دنیای علم خواهد بود.

هفته ملی «اهدا عضو، اهدای زندگی» از 15 تا 21 اردیبهشت برگزار می‌شود و هدف آن ترویج فرهنگ اهدای عضو پس از مرگ مغزی است. هر روز به موضوعات خاصی پرداخته می‌شود، شامل اهمیت اهدای عضو، آموزش و آگاهی عمومی، تعامل سازمان‌ها، و نقش خانواده‌های اهداکنندگان. همچنین، چهارمین کنگره پیوند اعضای اوراسیایی-ایرانی در شیراز از 13 تا 15 اردیبهشت با حضور حدود 80 استاد و متخصص بین‌المللی برگزار می‌شود. در پایان هفته، «مراسم بزرگ زندگی» به منظور احترام به خانواده‌های بیماران مغزی برگزار خواهد شد.

وزیر علوم ایران، حسین سیماعی‌ساراف، در نهمین اجلاس وزرای آموزش و پرورش کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در اورومچی چین شرکت کرد. این اجلاس فرصتی برای تقویت روابط علمی و آموزشی میان کشورهای عضو بود. در حاشیه اجلاس، سیماعی‌ساراف از نمایشگاه “تحصیل در چین” بازدید کرد که دستاوردهای آموزشی بیش از ۲۰ دانشگاه چینی را به نمایش گذاشت. همچنین، وی با همتای چینی خود درباره گسترش همکاری‌های آموزشی گفتگو کرد و چین تمایل خود به ارائه آموزش به زبان‌های فارسی و چینی را ابراز کرد. ایران و چین در حال توسعه همکاری‌های علمی و پژوهشی هستند.

همکاری در مبارزه با مواد مخدر و جرایم مرتبط با آن، بخشی اساسی از روابط ایران و ژاپن است. سفیر ژاپن در ایران، تاماکی تسوکادا، در دیدار با دبیر کل ستاد مبارزه با مواد مخدر ایران، بر اهمیت این همکاری تاکید کرد. او از آمادگی ژاپن برای ارائه آموزش و تجهیزات در این زمینه خبر داد و پیشنهاد تحقیقات مشترک در خدمات درمانی را مطرح کرد. زلفقاری نیز به تلاش‌های ژاپن اشاره کرد و خواستار کمک‌های بیشتر این کشور شد. او همچنین به افزایش تولید مت‌آمفتامین در افغانستان و چالش‌های موجود در مبارزه با مواد مخدر پرداخت.

گیاهان به عنوان تولیدکنندگان اصلی زیست‌توده، نقش حیاتی در زندگی انسان‌ها و موجودات زنده دارند و تأمین‌کننده غذا، دارو و اکسیژن هستند. حفظ سلامت گیاهان به امنیت غذایی، کاهش فقر و حفاظت از تنوع زیستی کمک می‌کند. با این حال، در دهه‌های اخیر، بسیاری از گیاهان در آستانه انقراض قرار دارند و انسان‌ها ۴۰ درصد محصولات زراعی را به آفات از دست می‌دهند. روز جهانی سلامت گیاهان، ۱۲ مه، تأکید بر اهمیت حفاظت از گیاهان و ارتباط آن‌ها با سلامت انسان‌ها و محیط زیست دارد. تنوع گیاهی ایران منحصر به فرد است و اقدامات لازم برای حفاظت از آن ضروری است.

مانور زلزله و ایمنی در مدارس کشور به‌منظور ارتقاء آگاهی و آمادگی دانش‌آموزان، به‌ویژه دانش‌آموزان دارای نیازهای ویژه، در 27 آبان 1403 برگزار شد. این مانور با همکاری یونیسف، یونسکو و موسسه بین‌المللی مهندسی زلزله، به هدف کاهش تلفات و افزایش فرهنگ ایمنی اجرا شد. برنامه شامل سه کتاب آموزشی برای والدین، معلمان و سیاست‌گذاران است که به مدیریت بلایا و آماده‌سازی کودکان با اختلالات مختلف می‌پردازد. همچنین چهار کارگاه آموزشی برای حمایت از کودکان دارای معلولیت برگزار شده و هدف برنامه‌ریزی برای گنجاندن منابع در مانورهای سالانه است.

در سال گذشته ایرانی (مارس 2024 – مارس 2025)، 38,463 زایمان چندقلو در کشور ثبت شد که از 979,923 زایمان کل، شامل 18,196 دوقلو، 651 سه‌قلو و 27 چهارقلو بود. استان تهران با 120,562 زایمان بیشترین و استان ایلام با 6,534 زایمان کمترین تعداد را داشتند. میانگین سن مادران برای اولین بار 27.5 سال و پدران 32.3 سال گزارش شده است. نرخ باروری در ایران 1.6 فرزند به ازای هر زن است و جمعیت سالمند به سرعت در حال افزایش است، به طوری که پیش‌بینی می‌شود تا 30 سال آینده، 32 درصد جمعیت کشور بالای 60 سال خواهند بود.

نمایشگاه گل و گیاه تهران، بیستمین دوره خود را از ۱۱ تا ۲۶ اردیبهشت ماه در پارک گفت‌وگو آغاز کرده است. این رویداد فرصتی برای علاقه‌مندان به گیاهان و گل‌ها است تا جدیدترین نمونه‌ها را مشاهده کنند. نمایشگاه شامل انواع گل‌ها، گیاهان زینتی و محصولات باغبانی از تولیدکنندگان داخلی و خارجی است. همچنین کارگاه‌های آموزشی و برنامه‌های سرگرم‌کننده برای خانواده‌ها و کودکان در نظر گرفته شده است. این نمایشگاه به‌عنوان پل ارتباطی بین تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان، به ترویج فرهنگ نگهداری از گیاهان کمک می‌کند و فرصتی برای یادگیری و تبادل اطلاعات فراهم می‌آورد.

دانشگاه دولتی سن پترزبورگ روسیه به زودی شعبه‌ای در منطقه نوآوری بین‌المللی شمال شرق تهران راه‌اندازی خواهد کرد. این اقدام با هدف تقویت همکاری‌های علمی و فناوری میان ایران و روسیه به امضا رسیده است. توافق‌نامه‌ای بین پارک فناوری پردیس، دانشگاه علم و صنعت ایران و دانشگاه سن پترزبورگ امضا شد که به ایجاد دبیرخانه ارتباطی و توسعه همکاری‌های علمی بین‌المللی اشاره دارد. این دانشگاه به عنوان نخستین دانشگاه خارجی در ایران فعالیت خواهد کرد و فرصت‌های تحصیلی جدیدی برای دانشجویان ایرانی ایجاد می‌کند. این توافق گام مهمی در همکاری‌های علمی و فناوری بین دو کشور است.

سفیر چین در ایران، کونگ پی‌وو، بر اهمیت همکاری‌ها در فناوری‌های پیشرفته، به ویژه هوش مصنوعی، تأکید کرده است. او در دیدار با وزیر ارتباطات، ستار حسینی، به تحولات ایران در فناوری اطلاعات اشاره کرد و به گسترش همکاری‌ها با وجود چالش‌ها تأکید نمود. حسینی نیز بر ظرفیت‌های بالای دو کشور در زمینه هوش مصنوعی تأکید کرد. ایران و چین در مارس 2021 توافق 25 ساله‌ای را امضا کردند و در دسامبر 2022، 16 یادداشت تفاهم را نهایی کردند. همچنین، ایران در شاخص آمادگی هوش مصنوعی، سه پله بهبود یافته و در رتبه 91 قرار دارد.