تکنولوژی

در روز پنجشنبه، موشک استارشیپ اسپیس‌ایکس در حین پرواز از تگزاس به طور ناگهانی سقوط کرد که منجر به تغییر مسیر پروازهای هوایی بر فراز خلیج مکزیک شد. این حادثه به برنامه‌های اکتشاف فضایی ایلان ماسک آسیب زد. ارتباطات با موشک حدود هشت دقیقه پس از پرتاب قطع شد و مدیر اسپیس‌ایکس تأیید کرد که وسیله پرتابی از دست رفته است. زباله‌های فضایی باعث تأخیر در پروازهای تجاری شدند. FAA ممکن است تحقیقاتی درباره این حادثه آغاز کند. ماسک با وجود این setback، ابراز خوش‌بینی کرد که پرتاب‌های آینده به تعویق نخواهد افتاد.

شرکت اپل به دلیل انتقادات گسترده مبنی بر نادرستی‌های مکرر ویژگی هوش مصنوعی خود که برای خلاصه‌سازی هشدارهای خبری طراحی شده بود، این ویژگی را متوقف کرد. یکی از خطاها ادعای نادرستی درباره خودکشی متهم به قتل بود. این ویژگی که با هدف ساده‌سازی اعلان‌ها معرفی شده بود، با انتقادات رسانه‌ها و کاربران روبرو شد. اپل اعلام کرد که در حال کار بر روی بهبود این ویژگی است و به زودی به‌روزرسانی‌هایی ارائه خواهد داد. این اقدام نشان‌دهنده اهمیت دقت اطلاعات خبری و توجه به بازخوردهاست و به حفظ اعتماد مخاطبان کمک می‌کند.

علمای پزشکی و تغذیه نسبت به افزایش مصرف غذاهای فوق‌پردازش‌شده (UPFs) نگران هستند، زیرا این تغییرات ممکن است بر رشد فک انسان تأثیر بگذارد. تحقیقات نشان می‌دهد که رژیم غذایی بر شکل‌گیری فک نقش مهمی دارد و افراد کشاورز معمولاً فک‌های کوچک‌تری نسبت به شکارچیان دارند. غذاهای نرم و پردازش‌شده باعث کاهش اندازه فک و مشکلات دندانی مانند overcrowding می‌شوند. مطالعات ابتدایی نیز ارتباط بین رژیم غذایی و توسعه فک در کودکان را بررسی کرده‌اند. به‌طور کلی، تأثیرات UPFs بر رشد فک و سلامت دندان‌ها نیاز به تحقیقات بیشتر دارد.

ایران در هفته آینده اولین نسخه آزمایشی پلتفرم ملی هوش مصنوعی خود را معرفی خواهد کرد که بر حوزه‌های پزشکی و تشخیصی تمرکز دارد. این خبر توسط مجتبی علیزاده، دستیار معاون رئیس‌جمهور، اعلام شد. با صدور اولین مجوز اپراتور هوش مصنوعی توسط وزارت ارتباطات، زیرساخت‌های هوش مصنوعی کشور توسعه می‌یابد. همچنین، ایجاد مرکز مدیریت هوش مصنوعی در جزیره کیش و راه‌اندازی اولین مزرعه GPU تا بهار آینده برنامه‌ریزی شده است. این تلاش‌ها نشان‌دهنده عزم ملی برای پیشبرد فناوری‌های نوین و تأثیر مثبت بر کیفیت خدمات پزشکی و رشد اقتصادی کشور است.

ایران به زودی نخستین نمایشگاه پلتفرم ملی هوش مصنوعی خود را رونمایی می‌کند. موجتبا علیزاده، دستیار معاون رئیس‌جمهور، اعلام کرد که این رویداد بزرگ هفته آینده برگزار خواهد شد و تمرکز آن بر روی تشخیص پزشکی است. همچنین، وزارت ارتباطات مجوز نخستین اپراتور هوش مصنوعی را صادر کرده است. علیزاده به تأسیس مرکز مدیریت هوش مصنوعی در صنعت نفت در جزیره کیش اشاره کرد که به مدیریت هوشمند صنایع نفت و پتروشیمی کشور خواهد پرداخت. او همچنین از برنامه‌ریزی برای راه‌اندازی نخستین مزرعه GPU کشور تا اواخر مارس یا اوایل آوریل خبر داد.

با افزایش احتمال ممنوعیت تیک‌تاک در ایالات متحده، کاربران به اپلیکیشن چینی رِد نوت مهاجرت می‌کنند. این اپ به سرعت محبوب شده و به یکی از پر دانلودترین اپ‌ها تبدیل شده است. کاربران خود را “پناهندگان تیک‌تاک” می‌نامند و به دنبال جایگزینی برای تیک‌تاک هستند. رِد نوت ترکیبی از تیک‌تاک و اینستاگرام است و حدود 300 میلیون کاربر ماهانه دارد. باوجود نگرانی‌های امنیتی و اتهامات سانسور، کاربران به این پلتفرم جدید روی آورده‌اند و آن را فرصتی برای آشنایی با فرهنگ چینی می‌دانند.

ایران به تازگی پروژه بزرگ ماه‌نوردی خود را آغاز کرده که نشان‌دهنده حرکت استراتژیک این کشور به سمت بهره‌برداری از منابع ماه و پیوستن به کشورهای فضایی است. حسن سالاریه، رئیس سازمان فضایی ایران، در مصاحبه‌ای به وضعیت ماهواره‌های کشور، ساخت ماهواره‌های جدید، و پیشرفت‌های صنعت فضایی اشاره کرد. او تأکید کرد که ایران باید در اکتشافات فضایی فعالیت کند و برای این منظور نیاز به تقویت زیرساخت‌های فنی و مالی دارد. همچنین، سالاریه نسبت به برنامه‌های دولت برای توسعه صنعت فضایی ابراز خوش‌بینی کرد و تأکید کرد که غفلت در این حوزه می‌تواند پیامدهای جدی به همراه داشته باشد.

مدیر سازمان فضایی ایران

مدیرعامل سازمان فضایی ایران، حسن سالاریه، اعلام کرد که ماهواره حسگری پارسا ۲ با دقت تصویربرداری ۴ متر در اوایل فوریه و همزمان با سالروز پیروزی انقلاب اسلامی رونمایی خواهد شد. این ماهواره همچنین دقت ۸ متر در تصویربرداری سیاه و سفید دارد و نسخه‌ای توسعه‌یافته از پارسا ۱ است. ماهواره‌های پارسا ۱ و ۲ برای جمع‌آوری داده‌های مختلف در صنایع، کشاورزی و محیط زیست طراحی شده‌اند. سالاریه همچنین به توسعه ماهواره پارسا ۳ با دقت کمتر از ۲ متر اشاره کرد و بر لزوم سرمایه‌گذاری بیشتر در فناوری فضایی تأکید کرد.

شرکت دانش‌بنیان ایرانی، زیست تشخیص سنجش، کیت‌های تشخیصی نانو تولید کرده است که قادر به شناسایی سریع سطح تروپونین در خون هستند و به پزشکان در تشخیص حملات قلبی کمک می‌کند. این کیت‌ها به ویژه در شرایط اضطراری، مانند آمبولانس‌ها، کاربرد دارند و با کاهش زمان تشخیص، می‌توانند نرخ بقا بیماران را افزایش دهند. همچنین، این شرکت توافقی با خدمات اورژانس تهران امضا کرده است تا از این کیت‌ها استفاده شود. پیشرفت‌های علمی در این زمینه می‌تواند به بهبود خدمات درمانی و کاهش مرگ و میر ناشی از بیماری‌های قلبی کمک کند.

رئیس‌جمهور ایران، مسعود پزشکian، در جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی بر اهمیت توسعه هوش مصنوعی (AI) تأکید کرد و گفت تأخیر در این زمینه می‌تواند آسیب‌زننده باشد. او به نیاز به تدوین سیاست‌ها و قوانین مناسب برای تسهیل این فرآیند اشاره کرد و خواستار همکاری با متخصصان دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی شد. پزشکian همچنین بر لزوم سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها، آموزش و پژوهش تأکید کرد و گفت که حمایت از استارتاپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان می‌تواند به ایجاد شغل‌های جدید و بهبود شرایط اقتصادی کمک کند. ایران باید به‌سرعت در این حوزه پیشرفت کند.

تحقیقات جدید در مجله طبیعت نشان می‌دهد که نوشیدنی‌های شیرین‌شده با شکر به طور سالانه به ۲.۲ میلیون مورد جدید دیابت نوع ۲ و ۱.۲ میلیون مورد جدید بیماری‌های قلبی عروقی کمک می‌کند. این مطالعه به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه نگران‌کننده است. در آفریقای زیر صحرا، ۲۱٪ و در آمریکای لاتین ۲۴٪ از موارد جدید دیابت به نوشیدنی‌های شیرین مربوط می‌شود. مصرف این نوشیدنی‌ها باعث افزایش وزن و مقاومت به انسولین می‌شود. نویسندگان بر لزوم مداخلات فوری و مالیات بر این نوشیدنی‌ها برای کاهش مصرف تأکید کردند.

رئیس‌جمهور ایران، مسعود پزشکian، در دیدار با رئیس و اساتید دانشگاه امام حسین (ع) تأکید کرد که دانشگاه‌ها یکی از مراکز کلیدی برای حل مشکلات کشور هستند. او خواستار همکاری بیشتر بین دولت و دانشگاه‌ها برای توسعه منطقه ساحلی مکران و تحقق اهداف بلندمدت رهبر انقلاب اسلامی شد. پزشکian به ظرفیت‌های عظیم کشور و اهمیت تربیت دانشجویان متخصص اشاره کرد و بر لزوم بهره‌برداری از توانمندی‌های دانشگاه‌ها در تصمیم‌گیری‌های کلان تأکید نمود. این رویکرد نشان‌دهنده عزم دولت برای همکاری نزدیک با نهادهای علمی و پاسخ به چالش‌های کشور است.

ایران قصد دارد تا پایان سال شمسی جاری، ۵ تا ۶ ماهواره را به فضا پرتاب کند. حسن سالاریه، رئیس سازمان فضایی ایران، با اشاره به پیشرفت‌های برنامه فضایی کشور، اعلام کرد که تاکنون سه پرتاب موفق انجام شده و دو پرتاب دیگر نیز تا مارس ۲۰۲۵ انجام خواهد شد. وی به چالش‌های مالی و تأخیرهای پیش آمده در پرتاب‌های ماهواره‌ها اشاره کرد و تأکید کرد که تأمین مالی به عنوان اولویت مهمی در کنار مسائل فنی قرار دارد. ایران در سال‌های اخیر پیشرفت‌های قابل توجهی در فناوری فضایی داشته و ماهواره‌های جدیدی را با موفقیت به فضا پرتاب کرده است.

یک شرکت دانش‌بنیان ایرانی، کیت نانو برای تشخیص سریع سرطان روده بزرگ تولید کرده است. این کیت‌ها که توسط شرکت زست طراحی و راه‌اندازی شده، امکان شناسایی سریع این نوع سرطان را فراهم می‌آورد و تا کنون حدود ۶۰۰,۰۰۰ نفر از آنها استفاده کرده‌اند. دقت این کیت‌ها بیش از ۹۰٪ است و نتایج تست در ۱۰ تا ۲۰ دقیقه ارائه می‌شود. با توجه به افزایش شیوع سرطان در کشورهای در حال توسعه، وزارت بهداشت ایران غربالگری سالانه را برای افراد بالای ۵۰ سال توصیه می‌کند. این کیت‌ها به دلیل غیرتهاجمی بودن و کاهش هزینه‌های درمان، بهبود کیفیت زندگی بیماران را تسهیل می‌کنند.

مدیر مرکز تحقیقات فضایی ایران، حسن سالاریه، اعلام کرد که پرتاب ماهواره‌های “طلوع ۳” و “ظفر ۲” به دلیل مشکلاتی به تأخیر افتاده و در اواخر بهار ۲۰۲۵ انجام خواهد شد. وی همچنین به وضعیت ماهواره‌های در مدار اشاره کرد و گفت که ماهواره “پارس ۳” در حال ساخت است و دقت تصویربرداری آن حدود دو متر است. ماهواره “پارس ۲” نیز انتظار می‌رود در بهمن‌ماه رونمایی شود. سالاریه تأکید کرد که ایران در دو سال گذشته پیشرفت‌های قابل توجهی در برنامه فضایی خود داشته و امیدوار است با ادامه تلاش‌ها توانایی‌های بیشتری در این حوزه کسب کند.

یک پژوهشگر ایرانی، فاطمه زهرا سید‌ی، روشی نوآورانه برای شناسایی زودهنگام بیماری پارکینسون ارائه کرده است که بر اساس تغییر رنگ نانوذرات طلا در بزاق بیماران است. این سنسور می‌تواند به عنوان ابزاری ارزان و در دسترس برای پزشکان مورد استفاده قرار گیرد. نانوذرات در حضور نشانگرهای بیماری به رنگ بنفش تغییر می‌کنند، در حالی که در افراد سالم تغییر رنگی ندارد. این روش با دقت بالا و هزینه‌های پایین، می‌تواند به تشخیص سریع‌تر و درمان مؤثرتر بیماران کمک کند و آگاهی عمومی درباره اهمیت تشخیص زودهنگام را افزایش دهد.

دانشمندان ایرانی با توسعه کیت‌های شناسایی سریع گاز، ایران را به سومین کشور تولیدکننده این کیت‌ها تبدیل کرده‌اند. این کیت‌ها به دلیل هزینه پایین و کیفیت بالا، به‌ویژه در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی کاربرد دارند و قیمت آن‌ها ۵۰٪ کمتر از نمونه‌های آلمانی و ژاپنی است. این نوآوری موجب صادرات موفق به عمان و امارات متحده عربی شده و با استقبال خوبی مواجه گردیده است. همچنین، این دستاورد به بهبود ایمنی در صنایع کمک می‌کند و نشان‌دهنده تلاش‌های مستمر دانشمندان ایرانی در ارتقاء فناوری‌های نوین است.

انگورهای نصف شده که به تولید پلاسما در مایکروویوها معروف هستند، به عنوان رزوناتورهای مایکروویوی برای بهبود حسگرهای کوانتومی مورد بررسی قرار گرفته‌اند. مطالعه‌ای جدید در نشریه Physical Review Applied نشان می‌دهد که این پدیده می‌تواند به فناوری‌های نوآورانه حسگر کوانتومی کمک کند. محققان با استفاده از نانوالماس‌ها و قرار دادن آن‌ها بین دو انگور، میدان‌های مغناطیسی را تقویت کردند. نتایج نشان داد که انگورها قدرت میدان مغناطیسی را دو برابر می‌کنند. این تحقیق بر کاربردهای مواد غیرمتعارف در فناوری‌های کوانتومی تأکید دارد و می‌تواند به نوآوری‌های بیشتری در این زمینه منجر شود.

ابزارهای هوش مصنوعی در تشخیص سرطان انقلابی ایجاد کرده‌اند و دقت در غربالگری را افزایش داده‌اند. دانشگاه ژجیانگ با توسعه OmniPT، دستیار آسیب‌شناسی مبتنی بر هوش مصنوعی، تحولی در این حوزه به وجود آورده است. این سیستم به بهبود تشخیص سرطان‌های شایع و پیش‌بینی پیشرفت بیماری با دقت 80 تا 90 درصد کمک می‌کند. با وجود کمبود شدید نیروی کار در بخش آسیب‌شناسی چین، OmniPT زمان تشخیص را کاهش داده و دقت را افزایش می‌دهد. این ابزار به آسیب‌شناسان کمک می‌کند تا بر قضاوت‌های حیاتی تمرکز کنند و کارایی را بهبود بخشند.