گردشگری

سعدی، شاعر بزرگ قرن سیزدهم و یکی از شخصیت‌های برجسته ادبیات فارسی، با آثار معروفش «بوستان» و «گلستان» شناخته می‌شود. آرامگاه او در شیراز، در نزدیکی باغ دلگشا قرار دارد و کمتر از حافظ مورد توجه قرار گرفته است. این ساختمان که در سال 1951 توسط محسن فروغی طراحی شد، شامل باغی وسیع و قنات زیرزمینی است. آرامگاه همچنین دارای استخر سکه و نوشته‌هایی از اشعار سعدی است. این مکان نه تنها فرصتی برای آشنایی با زندگی سعدی، بلکه فضایی معنوی برای بازدیدکنندگان فراهم می‌آورد و به عنوان جاذبه‌ای گردشگری مهم در شیراز شناخته می‌شود.

میدان گنجعلیخان در کرمان، یکی از جاذبه‌های تاریخی و گردشگری این شهر است که با معماری منحصر به فردش، توجه گردشگران و علاقه‌مندان به تاریخ و فرهنگ ایران را جلب می‌کند. این میدان بیضی‌شکل، با بازار کرمان و مدرسه گنجعلیخان احاطه شده است. وجود حمام تاریخی و مخزن آب نشان‌دهنده سبک زندگی گذشته مردم کرمان است. همچنین باغ نعناع بوی خوشی به فضا می‌دهد. این میدان به عنوان مرکز تجاری و فرهنگی، محل برگزاری جشن‌ها و رویدادهای مختلف نیز شناخته می‌شود و تجربه‌ای منحصر به فرد برای بازدیدکنندگان فراهم می‌کند.

باغ شازده، واقع در استان کرمان و مربوط به دوره قاجار، یکی از زیباترین باغ‌های تاریخی ایران است که به عنوان جاذبه‌ای مهم شناخته می‌شود. این باغ به مساحت ۵.۵ هکتار در دامنه‌های کوه‌های تیگران قرار دارد و در سال ۱۲۷۶ هجری شمسی تأسیس شده است. باغ شازده به عنوان یکی از ۹ باغ ایرانی در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده و دارای درختان بلند، جوی آب دلنشین و ساختمان‌های زیبایی است. این مکان تاریخی سالانه میزبان گردشگران داخلی و خارجی است و به دلیل زیبایی‌های طبیعی و تاریخ غنی‌اش، تجربه‌ای خاص را برای بازدیدکنندگان فراهم می‌کند.

رئیس‌جمهور ایران، ابراهیم رئیسی، در مراسم افتتاحیه نمایشگاه بین‌المللی گردشگری در تهران بر اهمیت تقویت صنعت گردشگری برای تنوع بخشی به منابع درآمد ملی و کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی تأکید کرد. او اعلام کرد که صنعت گردشگری به عنوان موتور محرک توسعه اقتصادی شناخته می‌شود و ایران با تمدن کهن و قابلیت‌های فراوان خود می‌تواند مقصدی جذاب برای گردشگران باشد. رئیسی همچنین بر لزوم توسعه زیرساخت‌ها، ارائه خدمات باکیفیت و همکاری‌های بین‌المللی تأکید کرد و از رشد ۴۲ درصدی ورود گردشگران خارجی در سال ۲۰۲۳ خبر داد.

مکانیزم سفرهای گروهی بدون ویزا بین ایران و روسیه هنوز اجرایی نشده و گردشگران همچنان با ویزا سفر می‌کنند. معاون اتحادیه گردشگری روسیه اعلام کرده که مدل آزمایشی هنوز به مرحله عمل نرسیده است، در حالی که وزارت توسعه اقتصادی روسیه پیش‌تر از آغاز این سفرها از 1 آگوست 2023 خبر داده بود. چالش‌هایی مانند عدم هماهنگی، آمادگی زیرساخت‌ها و اطلاع‌رسانی ناکافی مانع اجرای این توافقات هستند. با وجود این، گردشگری به عنوان منبع مهم درآمد و تبادل فرهنگی بین دو کشور، نیازمند همکاری بیشتر برای حل چالش‌ها و تحقق توافقات است.

دریاچه کیو در لرستان، شمال غرب خرم‌آباد، به عنوان جاذبه‌ای طبیعی و گردشگری شناخته می‌شود. این دریاچه با مساحت 7 هکتار و عمق بین 3 تا 7 متر، محل زندگی انواع پرندگان و جانوران آبزی است. آب این دریاچه از چشمه‌های کوه مخمل تأمین می‌شود. دریاچه کیو نه تنها مکان تفریحی بلکه نماد تاریخ و فرهنگ خرم‌آباد است و امکانات رفاهی و پارک‌های تفریحی در اطراف آن وجود دارد. همچنین، این دریاچه محلی برای برگزاری جشنواره‌ها و رویدادهای فرهنگی است که گردشگران را با زیبایی‌های طبیعی و فرهنگی استان آشنا می‌کند.

غار علی‌صدر، بزرگترین غار آبی دنیا، در روستای علی‌صدر شهرستان کبودرآهنگ قرار دارد و در سال 1967 افتتاح شده است. این غار با امکاناتی مانند قایق‌سواری، به عنوان مقصد گردشگری خاصی شناخته می‌شود. آب غار سرد، شفاف و بی‌رنگ است و از غار سراب سرچشمه می‌گیرد. غار دارای استالگمیت‌های زیبا و چندین سالن متصل به هم است. ارتفاع سقف آن بین 1 تا 35 متر و عمق آب بین 1 تا 17 متر است. با وجود زیبایی‌های طبیعی، این غار به عنوان یکی از مقاصد گردشگری مهم ایران شناخته می‌شود.

قلعه فلك‌الافلاك، معروف به دوازده برج و کاخ آتابکان، یکی از جاذبه‌های تاریخی خرم‌آباد ایران است. این قلعه بر روی تپه‌ای در کنار رودخانه و چشمه گلستان واقع شده و در تاریخ چندین سلسله مهم ایرانی پایتخت بوده است. فلك‌الافلاك به عنوان میراث ملی ایران ثبت شده و شامل آثار باستانی نظیر غارهای پیش از تاریخ و پل شاپوری می‌باشد. در دهه 1350، این قلعه به موزه انسان‌شناسی و باستان‌شناسی تبدیل شد. قلعه با مساحت 5300 متر مربع و دیوارهایی به ارتفاع 23 متر، نمایانگر تاریخ و فرهنگ غنی ایران است و به جذب گردشگران کمک می‌کند.

پرسپولیس، پایتخت باستانی امپراتوری هخامنشی، در حدود ۵۰ کیلومتری شمال شرقی شیراز واقع شده و به عنوان «تخت جمشید» نیز شناخته می‌شود. این سایت تاریخی در سال ۱۹۷۹ به عنوان میراث جهانی یونسکو ثبت شد و امروز یکی از مقاصد گردشگری محبوب است. پرسپولیس شامل تراس‌های بزرگ و ویرانه‌های عظیم از سنگ‌های صیقلی است که به دقت ساخته شده‌اند. ستون‌های بزرگ و سالن پذیرایی داریوش اول از ویژگی‌های بارز این مکان هستند. با وجود ویرانی‌ها، پرسپولیس نشان‌دهنده عظمت و فرهنگ غنی ایران باستان است و گردشگران زیادی را جذب می‌کند.

عصر صفوی یکی از دوره‌های طلایی تاریخ ایران در علم، فرهنگ و هنر است. میدان نقش جهان در اصفهان، به عنوان میراث جهانی یونسکو، یکی از بناهای برجسته این دوره است. مسجد امام، که به نام‌های مختلفی شناخته می‌شود، در این میدان واقع شده و نمونه‌ای عالی از معماری اسلامی است. این مسجد دارای گنبد اصلی، دو شبستان، چهار ایوان و مناره‌هاست. شیخ بهایی در ساخت آن نقش داشته و ویژگی‌های منحصر به فردی مانند زاویه‌های خاص و تزئینات زیبا دارد. مسجد امام هر ساله هزاران گردشگر را جذب می‌کند و نمایانگر تاریخ و فرهنگ غنی ایران است.

باغ ارم در شیراز، یکی از زیباترین باغ‌های ایرانی و میراث جهانی یونسکو است. این باغ با درختان بلند سرو، گل‌های معطر و درختان پرتقال تلخ، فضایی دلپذیر و آرامش‌بخش دارد. تاریخ باغ به دوران سلجوقیان برمی‌گردد و ساختمان آن مربوط به دوره قاجار است. باغ ارم به عنوان باغ گیاه‌شناسی تحت مدیریت دانشگاه شیراز قرار دارد و برای عموم باز است. با معماری پیچیده و کاشی‌های تزئینی، این باغ تجربه‌ای فراموش‌نشدنی برای گردشگران فراهم می‌کند و به عنوان مقصدی مهم در ایران شناخته می‌شود.

نوروز، به معنای روز نو، یکی از کهن‌ترین جشن‌های ایران باستان است که در اولین روز بهار برگزار می‌شود و آغاز سال تقویم ایرانی را نشان می‌دهد. این جشن نه تنها در ایران، بلکه در کشورهای دیگر مانند افغانستان و تاجیکستان نیز جشن گرفته می‌شود و به عنوان میراث فرهنگی ناملموس در یونسکو ثبت شده است. نوروز به مدت ۱۳ روز ادامه دارد و با آیین‌هایی مانند خانه‌تکانی و سفره‌ی هفت‌سین که شامل هفت خوراکی با حرف «س» است، جشن گرفته می‌شود. این جشن فرصتی برای تجدید روابط خانوادگی و اجتماعی و ترویج دوستی میان ملت‌هاست.

شب یلدا، یکی از زیباترین و طولانی‌ترین شب‌های سال در ایران، به معنای تولد است و با جمع شدن خانواده‌ها جشن گرفته می‌شود. این شب، از غروب آخرین روز پاییز تا طلوع اولین روز زمستان، به عنوان نماد امید و زندگی برگزار می‌شود. آداب و رسوم این شب شامل تهیه غذاهای محلی، خوردن میوه‌هایی چون انار و هندوانه، خواندن اشعار حافظ و شاهنامه، و گرفتن فال از حافظ است. شب یلدا فرصتی برای تقویت پیوندهای خانوادگی و اجتماعی است و ایرانیان به انتقال این سنت زیبا به نسل‌های آینده ادامه می‌دهند.

محصولات صنایع دستی هرمزگان، به ویژه خوس‌دوزی، عمدتاً برای مصارف محلی تولید می‌شوند. خوس‌دوزی نوعی گلدوزی است که با دوخت نوارهای نازک خوس بر روی پارچه‌های توری و مخمل، الگوهای هندسی و خاص را ایجاد می‌کند. این هنر تاریخی به دوره صفویان برمی‌گردد و در تزئین پرده‌ها، شال‌ها و لباس‌های عروسی کاربرد دارد. نقش‌ها معمولاً ساده و بدون نیاز به طراحی قبلی دوخته می‌شوند و نخ‌های طلایی و نقره‌ای در آن به کار می‌رود. خوس‌دوزی نه تنها جزء مهمی از فرهنگ هرمزگان است، بلکه می‌تواند منبع درآمدی برای هنرمندان نیز باشد.

موزه ارومیه یکی از بزرگترین گنجینه‌های تاریخی ایران است که در سال 1967 تأسیس شده و به نمایش بیش از 26 هزار اثر باستانی از هفتمین هزاره قبل از میلاد تا دوره قاجار می‌پردازد. این موزه شامل اشیاء هنری، تاریخی و فرهنگی، لوح‌های میخی اورارتو، نسخه‌های خطی قرآن و صنایع دستی است. موزه ارومیه به عنوان مکان فرهنگی و آموزشی، به پژوهشگران و گردشگران فرصتی برای آشنایی با تاریخ و فرهنگ غنی ایران ارائه می‌دهد. همچنین، این موزه با برگزاری نمایشگاه‌ها و برنامه‌های فرهنگی به ترویج هنر و فرهنگ ایرانی کمک می‌کند.

زر بافت یکی از زیباترین پارچه‌های ایرانی است که از تارهای طلا و پودهای ابریشم ساخته می‌شود. این هنر بافندگی به دوران پارت‌ها برمی‌گردد و در دوران ساسانی رونق زیادی داشت. در زمان صفویه، کارگاه‌های زیادی به تولید این پارچه‌ها مشغول بودند و صادرات آن‌ها بسیار رایج بود. اما امروزه تنها تعداد کمی کارگاه در ایران فعال هستند و بازار خوبی برای این پارچه‌های نفیس وجود ندارد. برخی از آثار تاریخی این پارچه‌ها در موزه‌های جهان نگهداری می‌شوند. حفظ و توجه به این هنر ارزشمند نیازمند تلاش نسل‌های آینده است.

موزه انسان‌شناسی آستان قدس رضوی در مشهد، واقع در بال wing غربی حرم امام رضا (ع)، یکی از جاذبه‌های فرهنگی و تاریخی است که تاریخ و فرهنگ غنی ایران را به تصویر می‌کشد. این موزه که در ابتدا به عنوان حمام عمومی تأسیس شده بود، در سال 1997 به عنوان محل تاریخی ثبت و در سال 2006 به موزه انسان‌شناسی بازگشایی شد. موزه با معماری منحصر به فرد و آثار هنری از جمله نقاشی‌های چایخانه، به مطالعه تاریخ و فرهنگ ایرانی کمک می‌کند و به عنوان مقصدی مهم برای گردشگران شناخته می‌شود.

مسجد جامع نائین، یکی از قدیمی‌ترین و بزرگ‌ترین مساجد استان اصفهان، به تاریخ قرن هشتم میلادی برمی‌گردد و تحت حفاظت سازمان میراث فرهنگی ایران قرار دارد. این مسجد به دلیل معماری منحصر به فردش، از جمله عدم وجود ایوان و گنبد و مناره هشت‌ضلعی ۲۸ متری، متمایز است. فضای داخلی آن با ستون‌های آجری و منبر چوبی زیبا تزئین شده و زیرزمین معتدل آن در تابستان و زمستان به عنوان محل نماز استفاده می‌شد. مسجد جامع نائین نه تنها از نظر مذهبی، بلکه به عنوان یک جاذبه تاریخی و فرهنگی نیز اهمیت دارد.