باستانی

بندر سیر اف در استان بوشهر، به عنوان یک مرکز تجاری تاریخی، ارتباط عمیقی با داستان‌سرایی جهانی دارد و منبع الهام شخصیت‌هایی چون سندباد است. این بندر، به عنوان نقطه شروع سفر دریانوردان ایرانی به دوردست‌ها شناخته می‌شود. سلیمان، تاجر مسلمان سده نهم، از سیر اف به چین سفر کرده و سفرنامه‌اش در موزه لوور موجود است. رئیس موزه سیر اف اعلام کرد که ۱۷,۰۰۰ قطعه آثار باستانی از این بندر در لندن نگهداری می‌شود و این موزه در حال تبدیل به یک موزه هوشمند است. سیر اف نقش مهمی در تجارت دریایی و تعاملات فرهنگی ایفا کرده است.

استان ایلام با تاریخ 11 هزار ساله، سرزمینی غنی از گنجینه‌های فرهنگی و هنری است. در این استان، قلعه والی، موزه باستان‌شناسی دره‌شهر و موزه کشاورزی کاخ فلاحتی سه نماد مهم تمدن ایلام محسوب می‌شوند. قلعه والی، با 22 اتاق و شش زیرزمین، به موزه انسان‌شناسی تبدیل شده است که آداب و رسوم محلی را به نمایش می‌گذارد. موزه باستان‌شناسی دره‌شهر، نخستین موزه تخصصی در استان، با 220 شیء باستانی، تاریخ ساسانی و شهر باستانی دره‌شهر را معرفی می‌کند. همچنین، موزه کشاورزی به شیوه‌های سنتی و ابزارهای کشاورزی قدیم می‌پردازد.

یک قطعه سنگ باستانی مربوط به پرسپولیس به اداره کل میراث فرهنگی فارس تحویل داده شد. محمد ثابت‌اقلیدی، رئیس اداره، اعلام کرد که این سنگ در نزدیکی ورودی سایت پرسپولیس کشف شده و هیچ آسیبی به ساختارها وارد نشده است. این کشف به همت یک فرد داوطلب انجام شده و نشان‌دهنده همکاری عمومی در حفظ میراث فرهنگی است. ثابت‌اقلیدی از برنامه‌های حفاری‌های باستان‌شناسی جدید در این منطقه خبر داد. پرسپولیس، که در 330 پیش از میلاد به آتش کشیده شد، به عنوان یکی از سایت‌های باستانی مهم و نمادین ایران شناخته می‌شود و نیاز به حفاظت و بررسی بیشتر دارد.

شهر باستانی پرسپولیس در استان فارس ایران، یکی از مهم‌ترین سایت‌های باستان‌شناسی جهان و پایتخت تشریفاتی امپراتوری هخامنشی است که در سال ۵۱۸ قبل از میلاد توسط داریوش بزرگ تأسیس شد. این مکان با ویرانه‌هایش، کاخ‌ها و نقوش برجسته زیبا، نمایانگر شکوه و پیچیدگی تمدن ایرانی است. پرسپولیس نه تنها به عنوان یک جاذبه گردشگری، بلکه به عنوان یک مرکز فرهنگی و تاریخی مهم شناخته می‌شود. این سایت اطلاعات ارزشمندی درباره جنبه‌های اجتماعی، مذهبی و سیاسی زندگی ایرانیان باستان ارائه می‌دهد و به عنوان میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.

یک تیم بین‌المللی باستان‌شناسان زیرآبی در آسینی، نزدیک به تولو در یونان، بقایای یک بندر باستانی را کشف کردند که می‌تواند درک ما از تاریخ دریایی مدیترانه را تغییر دهد. این تحقیق که از سال 2022 آغاز شده، تحت رهبری دکتر پاناجیوتا گالیاتساتو انجام می‌شود. تیم با استفاده از فوتوگراممتری، بقایای معماری و تکه‌های سفالی را مستند کردند که اطلاعاتی درباره زمان‌سنجی بندر ارائه می‌دهد. این کشفیات به بررسی تعامل تمدن‌های باستانی با محیط‌های دریایی کمک می‌کند و اهمیت بندر غرق‌شده را در تاریخ مدیترانه نشان می‌دهد. نتایج این تحقیق در نشریات علمی منتشر خواهد شد.

در تاریخ باستان‌شناسی ایران، دوران مس به‌عنوان دوره‌ای تأثیرگذار شناخته می‌شود. اخیراً، ده اثر باستانی از فرهنگ جیرفت به فهرست ملی میراث فرهنگی ایران اضافه شده است. این آثار متعلق به هزاره سوم پیش از میلاد بوده و نشان‌دهنده انتقال جوامع روستایی به مرحله شهرنشینی هستند. یافته‌های باستانی شامل جواهرات، سلاح‌ها و سرامیک‌های زیبا با سمبلیسم پیچیده‌ای از زندگی روزمره و حیوانات هستند. ثبت این آثار نه‌تنها به تنوع میراث فرهنگی ایران می‌افزاید، بلکه اهمیت تاریخ و تمدن‌های باستانی این سرزمین را نیز نشان می‌دهد.

موزه‌های میراث فرهنگی خراسان شمالی در ایام نوروز حدود ۳۰۰۰ اثر تاریخی را به نمایش می‌گذارند. قاسم طالب‌زاده، رئیس موزه‌ها، اعلام کرد که شش موزه استان برای بازدید عموم آماده شده است. موزه‌ها شامل موزه‌های انسان‌شناسی، فرش و باستان‌شناسی هستند. همچنین سه سایت تاریخی مهم، از جمله سایت باستان‌شناسی ریوی و شهر باستانی بلقیس، پذیرای مسافران نوروزی خواهند بود. سال گذشته، ۵۸۱۷ نفر از این موزه‌ها بازدید کردند و پیش‌بینی می‌شود امسال افزایش گردشگری فرهنگی را شاهد باشیم. این رویداد فرصتی برای آشنایی با تاریخ غنی ایران است.

مقبره توتمس دوم، فرعون مشهور مصر، اخیراً در غرب دره پادشاهان کشف شده است. این اولین مقبره فرعونی است که از سال ۱۹۲۲ به این سو پیدا شده و تاریخ آن به حدود ۳۵۰۰ سال پیش بازمی‌گردد. با این حال، مقبره عمدتاً خالی است و هیچ جسدی در آن یافت نشده است. باستان‌شناسان متوجه شدند که اشیای موجود به مکان دیگری منتقل شده‌اند. توتمس دوم به خاطر ازدواج با خواهرش، هتشپسوت، شناخته می‌شود و سلطنت او با رکود تاریخی مواجه بوده است. این کشف می‌تواند به درک بهتر تاریخ و باستان‌شناسی مصر کمک کند.

هر سال در دهم بهمن‌ماه، زرتشتیان و ایرانیان علاقه‌مند به سنت‌های باستانی، جشن سده را برگزار می‌کنند. این جشن ۵۰ روز قبل از نوروز و ۴۰ روز پس از شب یلدا، نمادی از گرما و پیروزی نور بر تاریکی است. ریشه‌های جشن سده به کشف آتش توسط شاه هوشنگ برمی‌گردد و شامل آیین‌هایی چون روشن کردن آتش، خواندن آیات اوستا و توزیع میوه است. این مراسم فراتر از مرزهای مذهبی، جوامع مختلف را گرد هم می‌آورد و در سال ۲۰۲۳ به عنوان میراث فرهنگی مشترک ایران و تاجیکستان توسط یونسکو شناخته شد.