روسیه

در روز جمعه، معاون وزیر امور خارجه چین نشستی با معاونان وزیر امور خارجه روسیه و ایران برگزار کرد که به بررسی برنامه هسته‌ای ایران و تحریم‌های آمریکا اختصاص داشت. سه کشور بر لزوم لغو تحریم‌های یک‌جانبه و اهمیت دیپلماسی تأکید کردند. وزیر امور خارجه چین نیز بر تعهد به حل و فصل صلح‌آمیز اختلافات و مخالفت با تحریم‌های غیرقانونی تأکید کرد. چین به عنوان میانجی در تلاش‌های صلح و ثبات در غرب آسیا نقش دارد و به دنبال تقویت همکاری‌های بین‌المللی است. این در حالی است که فشارهای ایالات متحده بر ایران ادامه دارد.

وزیر امور خارجه روسیه، سرگئی لاوروف، از حمایت مسکو از احیای توافق هسته‌ای برجام که در سال ۲۰۱۵ میان ایران و قدرت‌های جهانی امضا شد، تأکید کرد. او در مصاحبه‌ای با وبلاگ‌نویسان آمریکایی گفت که روسیه وضعیت توافق را با ایالات متحده و اروپایی‌ها مورد بحث قرار داده و بر ضرورت احیای آن تأکید کرد. لاوروف همچنین هرگونه فشار بر ایران به خاطر نفوذش در غرب آسیا را رد کرد و گفت که توافق جدید نباید به شرایط سیاسی گره زده شود. احیای توافق هسته‌ای نیاز به همکاری بین‌المللی و دیپلماسی دارد تا امنیت و ثبات در خاورمیانه حفظ شود.

سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، بار دیگر بر حمایت مسکو از احیای توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ ایران تأکید کرد. او در مصاحبه‌ای با وبلاگ‌نویسان آمریکایی، به گفتگوهای جاری با ایالات متحده و کشورهای اروپایی درباره این توافق پرداخت. لاوروف بیان کرد که روسیه خواهان احیای فرمت اصلی توافق است و هرگونه فشار به ایران را رد کرد. همچنین، او نگرانی خود را از تلاش‌های آمریکا برای ایجاد شرایط سیاسی جدید به منظور توافق جدید اعلام کرد. توافق هسته‌ای ایران همچنان یکی از موضوعات کلیدی در سیاست بین‌الملل به شمار می‌رود.

ناوهای جنگی ایران، چین و روسیه روز دوشنبه تمرینات سالانه مشترک خود را در خلیج عمان آغاز کردند. این تمرینات تحت عنوان “کمربند امنیتی 2025” در نزدیکی بندر چابهار برگزار می‌شود و پنجمین تمرین مشترک از سال 2019 است. تحلیلگران این مانورها را نمایشی از شراکت فزاینده این کشورها در برابر نفوذ ایالات متحده و چالش‌های جهانی می‌دانند. همچنین، این تمرینات به عنوان پاسخ به تهدیدات رئیس‌جمهور ترامپ علیه ایران تلقی می‌شود و انتخاب بندر چابهار به دلیل اهمیت ژئو استراتژیک آن حائز اهمیت است. این مانورها پیام‌های نظامی، سیاسی و اقتصادی قوی را به همراه دارند.

روسیه به تهدیدات بریتانیا، فرانسه و آلمان درباره فعال‌سازی مکانیسم بازگشت سریع تحریم‌ها علیه ایران واکنش نشان داد و آن را گفتاری «غیرمسئولانه» و «غیرقانونی» خواند. میخائیل اولیانوو، نماینده روسیه در وین، خواستار تمرکز این کشورها بر یافتن راه‌حل‌های سیاسی به جای مجازات ایران شد. ایران پس از خروج یک‌جانبه ایالات متحده از توافق هسته‌ای (JCPOA) و عدم تأمین منافع خود، به کاهش تعهدات هسته‌ای خود پرداخت. سفیر اتحادیه اروپا همچنین از ایران خواست تا با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همکاری کند و به تعهداتش بازگردد.

وزارت امور خارجه روسیه با اعلام ماریا زاخارووا، سخنگوی خود، تأکید کرده است که تحریم‌های بدون تصویب شورای امنیت سازمان ملل غیرقانونی هستند و شامل تحریم‌های علیه ایران و روسیه نیز می‌شود. زاخارووا در مصاحبه‌ای اعلام کرد که مسکو و تهران در این زمینه متحد هستند و تحریم‌های دور زده شده از طریق شورای امنیت را نامشروع می‌داند. او به مکانیزم “snapback” اشاره کرد و گفت کشورهای بریتانیا، فرانسه و آلمان حق ندارند این تحریم‌ها را بازگردانند، زیرا الزامات قطعنامه 2231 را رعایت نکرده‌اند. تنش‌ها میان ایران و غرب به‌دلیل برنامه هسته‌ای ادامه دارد.

در سال 2025، ایران و روسیه توافقی جامع و تاریخی با 47 ماده امضا کردند که به همکاری‌های اقتصادی، سیاسی و امنیتی این دو کشور تاکید دارد. هدف این توافق، تقویت شراکت‌ها در برابر تحریم‌های غرب، افزایش ثبات منطقه‌ای و توسعه پروژه‌های استراتژیک مانند کریدور حمل‌ونقل شمال-جنوب است. این توافق همچنین نشان‌دهنده تغییرات ژئوپلیتیکی در واکنش به سیاست‌های فشار حداکثری آمریکا است. علاوه بر این، دو کشور بر همکاری در حفظ تمامیت ارضی، مبارزه با تروریسم و کنترل تسلیحات تاکید دارند و این توافق می‌تواند به کاهش اثر تحریم‌ها بر اقتصادهایشان کمک کند.

سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، به منظور گفتگو با مقامات ایرانی به تهران سفر کرده است. این سفر در شرایطی انجام می‌شود که همکاری‌های اقتصادی و امنیتی بین ایران و روسیه در حال گسترش است. لاوروف با عباس عراقچی، همتای ایرانی خود، درباره موضوعاتی چون افزایش همکاری‌های تجاری، پروژه‌های مشترک انرژی و حمل‌ونقل، وضعیت سوریه و تلاش‌های دیپلماتیک برای احیای توافق هسته‌ای گفتگو خواهد کرد. این سفر پس از وضع تحریم‌های جدید علیه صنعت نفت ایران توسط ایالات متحده انجام می‌شود و می‌تواند به تقویت روابط بین‌المللی و اقتصادی ایران کمک کند.

مذاکرات برای ساخت یک نیروگاه هسته‌ای جدید در ایران در حال پیشرفت است. الکسی لیکاچف، رئیس شرکت دولتی انرژی هسته‌ای روسیه (روس‌اتم)، اعلام کرد که زمان‌بندی پروژه به عهده طرف ایرانی خواهد بود و مکان جدیدی برای ساخت نیروگاه شناسایی شده است. این پروژه می‌تواند به توسعه زیرساخت‌های انرژی هسته‌ای در ایران و افزایش تولید انرژی کمک کند. همچنین، همکاری‌های هسته‌ای بین ایران و روسیه به تقویت روابط دوجانبه منجر می‌شود و می‌تواند شرایط اقتصادی و اجتماعی ایران را بهبود بخشد.

اسماعیل باقری، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، اعلام کرد که سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، این هفته به تهران سفر خواهد کرد. هدف این سفر بررسی روابط دوجانبه و تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی است. لاوروف با عباس عراقچی و دیگر مقامات ایران دیدار خواهد کرد. این سفر در راستای تقویت همکاری‌های دو کشور انجام می‌شود و به بررسی مسائلی همچون تحولات سیاسی خاورمیانه، روابط اقتصادی، امنیت مرزها و همکاری‌های بین‌المللی خواهد پرداخت. روابط ایران و روسیه در سال‌های اخیر به شدت توسعه یافته و این سفر می‌تواند نقطه عطفی در روابط دوجانبه باشد.

توافق همکاری استراتژیک ایران و روسیه به عنوان یک گام کلیدی در ایجاد روابط غیرغربی و مستقل از ایالات متحده مطرح شده است. گرگ سیمونز، پژوهشگر سوئدی، این توافق را راهکاری برای مقابله با جنگ اقتصادی تحت رهبری آمریکا دانسته و بر اهمیت همکاری‌های بین کشورها در برابر غرب تأکید کرده است. او همچنین به تأثیر این توافق بر مذاکرات ایران و اروپا اشاره کرد و اظهار داشت که اروپایی‌ها به دلیل بحران‌های اقتصادی توانایی مقابله با آمریکا را ندارند. سیمونز معتقد است که جهان در حال تغییر است و کشورهای جنوب خواهان استقلال و هویت هستند.

سفیر روسیه در تهران، الکسی دیدوف، ادعا کرده که کشورهای غربی در تلاشند تا روسیه و چین را از مذاکرات هسته‌ای ایران کنار بگذارند. او تأکید کرده که بدون مشارکت مسکو و پکن، این مذاکرات موفق نخواهند بود. دیدوف همچنین به روابط قوی ایران و روسیه اشاره کرده و معاهده همکاری استراتژیک جامع امضا شده در ژانویه را نقطه عطفی در روابط دو کشور دانسته است. این معاهده می‌تواند به تقویت همکاری‌های اقتصادی و نظامی، و همچنین پروژه‌های مشترک در زمینه انرژی و فناوری کمک کند.

در این مقاله به توافق جامع استراتژیک ایران و روسیه که در ۱۷ ژانویه به امضاء رسید، پرداخته شده است. این توافق، در شرایط تحریم‌های غرب، به تقویت روابط دو کشور در زمینه‌های تجارت، انرژی و دفاع کمک می‌کند. سرگئی مارکدونوف، پژوهشگر دانشگاه MGIMO، اعلام کرده که این توافق نشان‌دهنده تعمیق روابط تهران و مسکو و تلاش برای پشت سر گذاشتن میراث منفی گذشته است. همچنین، همکاری‌های امنیتی و دفاعی از جمله بندهای مهم این توافق به شمار می‌روند. توافق به عنوان گامی مثبت در راستای تقویت روابط و مواجهه با چالش‌های جهانی تلقی می‌شود.

در دیدار اخیر معاون وزیر امور خارجه روسیه، سرگئی ورشینین، با سفیر ایران در مسکو، کاظم جلالی، وضعیت بحرانی غرب آسیا، به ویژه در فلسطین، لبنان، سوریه و یمن مورد بحث قرار گرفت. دو طرف بر اهمیت آتش‌بس پایدار و دسترسی بدون قید و شرط به کمک‌های انسانی در غزه تأکید کردند. وزارت امور خارجه روسیه اعلام کرد که این نشست به منظور بررسی همکاری‌های بین‌المللی و حل بحران‌ها برگزار شده است. ایران و روسیه به عنوان کشورهای کلیدی در منطقه می‌توانند نقش مؤثری در ایجاد صلح و ثبات ایفا کنند و همکاری‌های بیشتری در آینده انتظار می‌رود.