هسته‌ای

عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، تأکید کرد که مردم این کشور هرگز از حق خود برای داشتن برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز کوتاه نخواهند آمد. وی در دیدار با اعضای کنفرانس‌های پگوش در تهران به مواضع ایران درباره برنامه هسته‌ای و مذاکرات با ایالات متحده اشاره کرد و گفت که ایران به تعهدات خود تحت پیمان عدم گسترش سلاح‌های هسته‌ای پایبند است. عراقچی همچنین بر ادامه مذاکرات غیرمستقیم با ایالات متحده با حسن نیت تأکید کرد و به عزم ایران برای حفظ حقوق خود در برابر فشارهای بین‌المللی اشاره نمود.

قانونگذاران ایرانی تأکید کردند که کشورشان به توافقی عادلانه در خصوص برنامه هسته‌ای و لغو تحریم‌های ایالات متحده رضایت نخواهد داد. اعضای مجلس شورای اسلامی در بیانیه‌ای به مذاکرات غیرمستقیم با آمریکا اشاره کردند و آن را فرصتی برای نشان دادن نیت‌های واقعی واشنگتن دانستند. تأکید شد که تنها راه‌حل عادلانه‌ای که حقوق و منافع ایران را حفظ کند، قابل قبول است. همچنین، توانمندی‌های دفاعی ایران به رشد ادامه خواهد داد و تحریم‌های اخیر آمریکا محکوم شد. مذاکرات جاری در عمان به بحث درباره برنامه هسته‌ای و جایگزینی توافق 2015 متمرکز است.

در مذاکرات جاری، ایران به‌وضوح اعلام کرده که برنامه هسته‌ای خود را متوقف نخواهد کرد و هدف اصلی آن حفظ دستاوردها و پایان دادن به تحریم‌های ناعادلانه است. سخنگوی وزارت امور خارجه، اسماعیل باقایی، تأکید کرد که مذاکرات به رهبری عباس عراقچی با نماینده ویژه رئیس‌جمهور آمریکا، استیون ویتکف، در مسقط برگزار شده است. این مذاکرات به‌عنوان یک فرآیند میانجی‌گری توصیف شده و هر دو طرف آن را سازنده می‌دانند. ایران بر حاکمیت ملی و حقوق خود تأکید دارد و به دنبال یک توافق پایدار و عادلانه است که منافع ملت را تأمین کند.

در روزهای اخیر، مذاکرات غیرمستقیم ایران و ایالات متحده درباره برنامه هسته‌ای و رفع تحریم‌ها با انتقادات مقامات ایرانی مواجه شده است. مقامات ایران این مذاکرات را به عنوان “تله‌ای” از سوی آمریکا برای افزایش تنش‌ها تلقی کرده و به بررسی وقفه‌های هفتگی در گفتگوها پرداخته‌اند. در عین حال، نماینده ویژه آمریکا هشدار داده که اگر مذاکرات آینده در عمان نتیجه ندهد، ادامه نخواهد یافت. ایران بارها تأکید کرده که غنی‌سازی اورانیوم برایش غیرقابل مذاکره است و این موضوع را “خط قرمز” خود می‌داند.

وزیر امور خارجه ایران، عباس عراقچی، در کنفرانس ایران و جهان عرب در دوحه، به ممنوعیت رسمی دستیابی به سلاح‌های هسته‌ای توسط جمهوری اسلامی تأکید کرد و گفت که ایران همواره متعهد به رژیم عدم اشاعه بوده است. وی بر حق ایران در استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای، از جمله غنی‌سازی، تأکید کرد و خواستار پرهیز از استانداردهای دوگانه در زمینه سلاح‌های هسته‌ای شد. عراقچی همچنین ادامه گفت‌وگوها با ایالات متحده و سایر قدرت‌ها را مهم دانست و بر دیپلماسی به‌عنوان بهترین ابزار حل مسائل تأکید کرد.

ایران تنها کشوری نیست که اورانیوم غنی‌سازی می‌کند و برنامه‌ای برای تسلیحات هسته‌ای ندارد. بهروز کمالوندی، مدیر امور بین‌الملل سازمان انرژی اتمی ایران، به اظهارات مارکو روبیو، وزیر امور خارجه ایالات متحده، پاسخ داده و تأکید کرده که کشورهایی مثل بلژیک، هلند و ژاپن نیز غنی‌سازی اورانیوم انجام می‌دهند بدون اینکه تسلیحات هسته‌ای داشته باشند. کمالوندی به مقامات آمریکایی پیشنهاد کرده که قبل از اظهار نظر در مورد غنی‌سازی، تحقیقات کافی انجام دهند. او همچنین بر اهمیت تبادل نظر و همکاری‌های بین‌المللی در این زمینه تأکید کرده است.

علی لاریجانی، مشاور ارشد رهبر انقلاب اسلامی، در سخنرانی خود در دانشگاه شاهد به سیاسی بودن موضوع هسته‌ای ایران اشاره کرد و بر اهمیت دستیابی به دانش هسته‌ای صلح‌آمیز تأکید نمود. او گفت که ایران به چارچوب‌های تعیین‌شده احترام می‌گذارد، اما سایر کشورها این دلایل را نادیده می‌گیرند. لاریجانی همچنین به تحریم‌های فراتر از مسائل هسته‌ای اشاره کرد و تأکید کرد که ایرانیان با تمدن غنی خود در برابر فشارها تسلیم نخواهند شد. او نتیجه‌گیری کرد که موفقیت مذاکرات به عقلانیت و انصاف طرف‌ها بستگی دارد و ایران باید منطقی و با استدلال پاسخ دهد.

وزارت امور خارجه فرانسه اعلام کرده که این کشور به دنبال راه حلی دیپلماتیک برای مسئله هسته‌ای ایران است و آماده است مذاکرات را از سر بگیرد. این اظهارات پس از توییت عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، که خواستار بازگشت به دیپلماسی با سه کشور اروپایی – فرانسه، آلمان و بریتانیا – شده بود، بیان شد. عراقچی وضعیت کنونی روابط ایران و E3 را “باخت-باخت” توصیف کرد و بر ضرورت تغییر این وضعیت تأکید کرد. ادامه مذاکرات می‌تواند به بهبود روابط و کاهش تنش‌ها کمک کند و نیازمند همکاری جدی طرفین است.

این مقاله به بررسی نقش کشورهای شورای همکاری خلیج فارس (PGCC) و عراق در مذاکرات هسته‌ای ایران می‌پردازد. با افزایش تنش‌های منطقه‌ای، این مذاکرات با چالش‌های پیچیده‌ای مواجه است. کشورهای PGCC از جمله عربستان و امارات از گفتگوها حمایت کرده و این حمایت مشروط به تضمین‌های امنیتی و اقتصادی است. عربستان به دنبال تقویت روابط با ایران و حفظ ثبات منطقه‌ای است. عراق نیز به عنوان یک بازیگر بی‌طرف، از مذاکرات حمایت کرده و به دنبال تقویت ثبات و تجارت با ایران است. آینده مذاکرات شامل سناریوهای مختلفی است که ممکن است به توافق جامع یا شکست منجر شود.

عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، تأکید کرد که کشورش هیچ نیتی برای مذاکره در ملأ عام ندارد. این اظهارات پس از لغو سخنرانی او در کنفرانس سیاست هسته‌ای به دلیل تغییر فرمت به مناظره مطرح شد. در پستی در X، عراقچی نوشت که برخی گروه‌ها در تلاشند تا روند دیپلماسی را با بدنام کردن مذاکره‌کنندگان مختل کنند. او همچنین به تغییر فرمت سخنرانی به جلسه پرسش و پاسخ عمومی اعتراض کرد و بر اهمیت حفظ حریم خصوصی در مذاکرات هسته‌ای تأکید کرد. عراقچی ابراز امیدواری کرد که مذاکرات در فضایی محترمانه ادامه یابد.

موضوع هسته‌ای ایران در سیاست بین‌الملل از اهمیت بالایی برخوردار است و چین با ارائه موضع پنج‌نقطه‌ای خود در تلاش است تا مذاکرات هسته‌ای را تسهیل کند. در نشستی در پکن، وانگ یى، وزیر امور خارجه چین، بر حفظ امنیت مشترک، ایجاد شرایط مناسب برای گفت‌وگوها و اجتناب از اقدامات تنش‌زا تأکید کرد. او همچنین از ایران خواست که به تعهدات خود در عدم توسعه سلاح‌های هسته‌ای ادامه دهد. وانگ بر نیاز به اجماع جدید بر اساس توافق هسته‌ای JCPOA تأکید کرد و خواستار صداقت سیاسی ایالات متحده در بازگشت به مذاکرات شد.

پکن روز جمعه میزبان نشستی سه‌جانبه با حضور نمایندگان ایران، روسیه و چین خواهد بود تا در مورد برنامه هسته‌ای تهران گفتگو کنند. این نشست در شرایطی برگزار می‌شود که توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ پس از خروج ایالات متحده با چالش مواجه شده است. وزارت امور خارجه چین بر اهمیت آرامش و خویشتنداری تأکید کرده و هدف گفتگوها را تقویت ارتباط و احیای مذاکرات عنوان کرده است. رهبر انقلاب اسلامی ایران نیز به ایالات متحده هشدار داده است که در صورت حملات نظامی، پاسخ ایران قطعی خواهد بود. آینده توافق هسته‌ای به این مذاکرات وابسته است.

مذاکرات برای ساخت یک نیروگاه هسته‌ای جدید در ایران در حال پیشرفت است. الکسی لیکاچف، رئیس شرکت دولتی انرژی هسته‌ای روسیه (روس‌اتم)، اعلام کرد که زمان‌بندی پروژه به عهده طرف ایرانی خواهد بود و مکان جدیدی برای ساخت نیروگاه شناسایی شده است. این پروژه می‌تواند به توسعه زیرساخت‌های انرژی هسته‌ای در ایران و افزایش تولید انرژی کمک کند. همچنین، همکاری‌های هسته‌ای بین ایران و روسیه به تقویت روابط دوجانبه منجر می‌شود و می‌تواند شرایط اقتصادی و اجتماعی ایران را بهبود بخشد.

رئیس‌جمهور ایالات متحده، دونالد ترامپ، اعلام کرده که به دنبال یک “توافق صلح هسته‌ای معتبر” با ایران است. این اظهارات یک روز پس از امضای یادداشت ریاست‌جمهوری برای بازگرداندن کمپین “فشار حداکثری” علیه ایران بیان شده است. ترامپ بر اهمیت جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای تأکید کرد و گفت که می‌خواهد ایران کشوری بزرگ و موفق باشد. مقامات ایرانی به این اقدام واکنش منفی نشان داده و آن را محکوم به شکست دانسته‌اند. تاریخچه این مسائل نشان می‌دهد که دیپلماسی بین‌المللی در حوزه هسته‌ای با چالش‌های زیادی روبرو است.