اجرای اقتباس موسیقایی از “شاه لیر” شکسپیر در تئاتر تهران

یک تطبیق موسیقایی از نمایشنامه “شاه لیر” اثر ویلیام شکسپیر در حال حاضر در مجموعه تئاتر شهر تهران روی صحنه است. کارگردانی این نمایش را الیکا عبدالرزاقی بر عهده دارد و تا تاریخ ۱۳ ژوئن ادامه خواهد داشت.

در این نمایش، بازیگران اصلی شامل احمد ساعتیان، رضا یزدانی، پاشا رستمی، الهام آکوان، علی‌رضا ناصهی و نوشین اعتماد هستند.

“شاه لیر” یک نمایشنامه تراژیک است که به بررسی موضوعاتی همچون قدرت، وفاداری، جنون و وضعیت انسانی می‌پردازد. داستان حول محور شاه لیر، یک پادشاه سالخورده می‌چرخد که تصمیم می‌گیرد پادشاهی خود را بین سه دخترش – گونریل، رگان و کوردلیا – تقسیم کند، بر اساس ابراز عشق آن‌ها به او.

برای آزمایش وفاداری آن‌ها، لیر از هر دختر می‌خواهد که اعلام کند چقدر او را دوست دارد. گونریل و رگان به طرز افراطی او را تحسین می‌کنند، در حالی که کوردلیا، که صادق اما کمتر مبالغه‌آمیز است، فقط عشق و وفاداری خود را بیان می‌کند. لیر، از صداقت او آزرده خاطر می‌شود و کوردلیا را طرد می‌کند و پادشاهی را بین گونریل و رگان تقسیم می‌کند.

این تصمیم موجب وقوع زنجیره‌ای از حوادث تراژیک می‌شود. گونریل و رگان، که از او سپاسگزاری نمی‌کنند و فریبکار هستند، به زودی به لیر خیانت می‌کنند و او را از قدرت و کرامتش محروم می‌سازند. لیر، که به طور فزاینده‌ای آشفته و آسیب‌پذیر است، به طوفانی در دشت می‌زند که نماد درگیری درونی او و نزول به جنون است.

در این دوران، او رنج عمیقی را تجربه می‌کند و شروع به درک ماهیت واقعی دخترانش و خود می‌کند. در همین حین، هرج و مرج سیاسی به وجود می‌آید و پادشاهی با شورش و جنگ داخلی مواجه می‌شود. ادموند، پسر نامشروع گلاستر، توطئه می‌کند تا ارثیه برادر مشروعش، ادگار، را تصاحب کند. خیانت و فریب‌های ادموند باعث می‌شود که گلاستر دچار خیانت و کوری شود، هم به‌طور واقعی و هم به‌طور مجازی. سرنوشت تراژیک گلاستر به بررسی خیانت و عواقب اعتماد نادرست این نمایشنامه کمک می‌کند.

در میان این آشفتگی‌های شخصی و سیاسی، نمایشنامه به بررسی موضوعات وفاداری و فرزندپروری می‌پردازد. کوردلیا، علی‌رغم اینکه طرد شده، به پدرش وفادار می‌ماند و برای کمک به او برمی‌گردد، حتی در حالی که خیانت خواهرانش در حال گسترش است. ثبات او به شدت با فریبکاری گونریل و رگان که به طور فزاینده‌ای بی‌رحم می‌شوند، در تضاد است. این نمایشنامه همچنین به طبیعت مخرب جاه‌طلبی و تأثیر فسادآور قدرت اشاره می‌کند.

با پیشرفت داستان، جنون لیر عمیق‌تر می‌شود، اما او بینش بیشتری نسبت به انسانیت و نقص‌های خود پیدا می‌کند. رابطه او با کوردلیا بهبود می‌یابد، اما تراژدی زمانی به وقوع می‌پیوندد که او در آشفتگی‌های بعدی به اسارت در می‌آید و کشته می‌شود. جاه‌طلبی‌های گونریل و رگان به سقوط آن‌ها منجر می‌شود و در نهایت، نمایشنامه با مجموعه‌ای از مرگ‌ها – لیر، کوردلیا و دیگران – به پایان می‌رسد که هزینه‌های ویرانگر غرور، خیانت و بی‌عدالتی را نشان می‌دهد.

در صحنه‌های پایانی، شخصیت‌های باقی‌مانده به بازتاب آشفتگی و از دست رفتن‌ها می‌پردازند و بر نظرات تاریک نمایشنامه در مورد آسیب‌پذیری انسانی و عواقب عدم شناسایی وفاداری و فضیلت واقعی تأکید می‌کنند. “شاه لیر” یکی از قدرتمندترین تراژدی‌های شکسپیر باقی می‌ماند و تفکری عمیق در مورد پیچیدگی‌های انسانیت، اقتدار و رنج ناگزیر همراه با غرور و کوری اخلاقی ارائه می‌دهد.

ویلیام شکسپیر، که به عنوان بزرگ‌ترین نمایشنامه‌نویس ادبیات انگلیسی شناخته می‌شود، در سال ۱۵۶۴ متولد شد. در طول کارنامه خود، شکسپیر آثار قابل توجهی نوشت که شامل بیش از ۳۶ نمایشنامه، ۱۵۴ شعر و چندین شعر دیگر است. نمایشنامه‌های او در ژانرهای مختلفی از جمله تراژدی‌هایی مانند “هملت” و “مکبث”، کمدی‌هایی مانند “رویای شب نیمه تابستان” و “شب دوازدهم”، و تاریخ‌هایی مانند “هنری پنجم” و “ریچارد سوم” قرار دارند.

آثار شکسپیر به خاطر طرح‌های پیچیده، شخصیت‌های به یاد ماندنی و بینش‌های عمیق نسبت به وضعیت انسانی شناخته شده‌اند و آن‌ها را به آثار ادبی ماندگار تبدیل کرده‌اند که همچنان مخاطبان را در سرتاسر جهان مجذوب خود می‌کنند.