برنامه‌های یونسکو در ایران: آموزش محیط زیست به عنوان اولویت جدید
آموزش محیط زیست به عنوان یکی از برنامه‌های اصلی سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) در ایران قرار دارد و هدف آن توسعه راه‌حل‌های پایدار و همکاری‌های بین‌المللی برای مقابله با چالش‌های زیست‌محیطی است. از منظر یونسکو، آموزش محیط زیست یک فرآیند یادگیری است که آگاهی عمومی را درباره محیط زیست و چالش‌های آن افزایش می‌دهد و افراد را با دانش، مهارت‌ها، ارزش‌ها، تجربیات و اهداف لازم برای مقابله با این مسائل محیط زیستی مجهز می‌کند.
حسن فرطوسی، دبیر کل کمیسیون ملی یونسکو در ایران، این نکات را در حاشیه هشتمین کنفرانس ملی و نمایشگاه تخصصی آموزش محیط زیست مطرح کرد. به گفته وی، آموزش محیط زیست شامل دستیابی به آگاهی محیط زیستی، درک چالش‌ها و انجام اقدامات لازم است.
یونسکو به کشورهای مختلف و مؤسسات آموزشی کمک می‌کند تا برنامه‌های مؤثر آموزش محیط زیست را توسعه و پیاده‌سازی کنند. این سازمان به حفظ محیط زیست از طریق برنامه‌های بین‌المللی خود در زمینه علوم طبیعی و علوم زمین می‌پردازد. برخی از این برنامه‌ها شامل:
- برنامه هیدرولوژی بین‌المللی
- برنامه زمین‌شناسی و ژئوپارک‌های بین‌المللی
- برنامه اقیانوس‌شناسی بین‌دولتی
- برنامه علوم پایه بین‌المللی
فرطوسی همچنین به ابتکار «شراکت در سبز کردن آموزش» اشاره کرد که یکی از مهم‌ترین اقدامات یونسکو برای حمایت از کشورهای مختلف در مقابله با تغییرات اقلیمی است. او افزود: «یونسکو در تلاش است تا تأثیرات تغییرات جهانی و منابع آب را کاهش داده و آموزش برای استفاده پایدار از منابع آب را ترویج کند.»
هشتمین کنفرانس فرصت مناسبی برای به اشتراک‌گذاری ایده‌ها، تخصص‌ها و دستاوردها به منظور ترویج توسعه پایدار با انجام تحقیقات علمی، استفاده از فناوری‌های مدرن و توسعه راه‌حل‌های نوآورانه فراهم آورد.
در آوریل، پروژه بین‌المللی مدیریت بلایای طبیعی و افزایش تاب‌آوری در برابر تأثیرات تغییرات اقلیمی به‌طور رسمی با حضور نمایندگان از سازمان حفاظت محیط زیست (DOE)، سفارت ژاپن و یونسکو آغاز شد. این پروژه که با تأمین مالی ژاپن انجام می‌شود، شامل توسعه نقشه‌های خطر سیل، ایجاد سیستم‌های هشدار اولیه، ارزیابی و مدیریت ریسک خشکسالی کشاورزی و توانمندسازی جوامع محلی، به‌ویژه زنان و جوانان، برای آماده‌سازی مؤثر در برابر بلایا و بحران‌ها است.
این پروژه همچنین به توسعه زیرساخت‌های علمی و فنی در مدیریت بحران می‌پردازد و هدف آن تبدیل شدن به یک مدل منطقه‌ای برای مقابله با تغییرات اقلیمی است.
شینا انصاری، رئیس DOE، به چالش‌های تغییرات اقلیمی اشاره کرد و بر اهمیت مشارکت عمومی، دانش بومی و فناوری‌های مدرن در کاهش ریسک بلایا تأکید کرد. اینگ سونگ، رئیس دفتر یونسکو در تهران، نیز همکاری‌های زیست‌محیطی بین دو سازمان را ستود و بر اهمیت اولویت دادن به علم و افزایش آگاهی در مبارزه با تغییرات اقلیمی تأکید کرد.
به گفته محمدحسین عمادی، نماینده سابق کشور و سفیر سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (FAO)، تغییرات اقلیمی تأثیرات بزرگی بر بخش کشاورزی و امنیت غذایی در بسیاری از کشورها، به‌ویژه ایران داشته است. او افزود: «در برخی مناطق کشور، دمای هوا 2 درجه افزایش یافته در حالی که بالاترین دما در جهان 1.5 درجه است.»
تغییرات اقلیمی همچنین الگوهای رشد گیاهان را تغییر می‌دهد و ارزش‌های تغذیه‌ای محصولات را مختل می‌کند. به‌علاوه، اثرات غیرمنتظره تغییرات اقلیمی مانند خشکسالی، سیل و رانش زمین نیز بر امنیت غذایی تأثیر گذاشته است.
با توجه به اهمیت آموزش محیط زیست و همکاری‌های بین‌المللی، ایران به عنوان یکی از کشورهای پیشرو در این زمینه، به دنبال توسعه روش‌های نوین و پایدار برای بهبود وضعیت زیست‌محیطی خود است.
