توانمندسازی جوامع روستایی؛ کلید توسعه اقتصادی و فرهنگی
توانمندسازی جوامع روستایی یکی از پیش‌نیازهای کلیدی برای توسعه اقتصادی و فرهنگی کشور است. در این راستا، زهره بهروزآذر، معاون رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده، بر اهمیت این موضوع تأکید کرد و به بررسی فعالیت‌های اقتصادی در مناطق روستایی پرداخت.
بهروزآذر در یک کنفرانس ویدئویی در رویداد “دانشگاه، مسئولیت اجتماعی و توانمندسازی مناطق محلی” گفت: “فعالیت‌های اقتصادی مناطق روستایی شامل کشاورزی، دامداری، صنایع دستی و منابع طبیعی است.” او همچنین به تفاوت‌های میان مفهوم روستا و جامعه محلی اشاره کرد و گفت: “جامعه محلی یک مفهوم وسیع‌تر است که شامل گروه‌های مختلف مردم در مناطق روستایی، محله‌های شهری، مناطق عشایری و حتی جوامع دیجیتال است.”
این مقام مسئول به نیازهای اساسی در روستاها اشاره کرد و گفت: “توسعه زیرساخت‌های کشاورزی، دامداری، بهداشت و آموزش از نیازهای بنیادی در روستاها است.” او افزود که در جوامع محلی، مسائلی چون حفظ فرهنگ، تقویت تعاملات اجتماعی و تقویت شبکه‌های حمایتی اهمیت زیادی دارد.
بهروزآذر خاطرنشان کرد که تنها ۳۰ درصد از جمعیت کشور در روستاها زندگی می‌کنند و گفت: “خالی شدن روستاها منجر به از دست رفتن بخش قابل توجهی از میراث فرهنگی، هنر، زبان و سبک زندگی خواهد شد.”
او همچنین از دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی خواست تا با استفاده از دانش و فناوری‌های نوین به حل چالش‌های کنونی جوامع روستایی بپردازند و به افزایش بهره‌وری آنها کمک کنند و کیفیت زندگی کشاورزان، به‌ویژه زنان کشاورز را بهبود بخشند.
نقش حیاتی روستائیان و عشایر در توسعه
روستائیان و عشایر نقش حیاتی در توسعه‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ایران ایفا می‌کنند. به همین دلیل، هفتم اکتبر ۲۰۱۳ به عنوان روز ملی روستا و عشایر اعلام شد.
- با وجود جمعیت کم، آنها در توسعه ملی سهم بزرگی دارند.
- اقتصاد روستایی و عشایری به عنوان منبعی نامحدود برای کشور محسوب می‌شود.
- این جوامع در تأمین غذای سالم و امنیت غذایی نقش کلیدی دارند.
بهروزآذر اضافه کرد که روستائیان و عشایر با زندگی در دور از آلودگی و مشکلات کنونی شهرها و وابستگی کمتر به منابع نفتی، در توسعه پایدار نقش مهمی دارند. این گروه‌ها در تأمین غذا، امنیت غذایی و تولید مواد غذایی سالم پیشرو هستند.
در حال حاضر، حدود ۲۵ درصد از جمعیت کشور در روستاها زندگی می‌کنند و حدود ۷۰ درصد از غذاهای مورد نیاز بازار داخلی را تولید می‌کنند. بیش از ۹۰ درصد محصولات کشاورزی و غذایی در روستاها تولید می‌شود. همچنین، ۲۵ درصد از محصولات گوشتی کشور و ۳۵ درصد از صنایع دستی توسط عشایر تولید می‌شود.
اقتصاد مناطق روستایی تنها به کشاورزی محدود نمی‌شود و شامل صنایع مختلفی از جمله:
- صنایع دستی
- صنایع خلاق
- پوشاک
- صنایع تبدیلی
- غذا
- گیاهان دارویی
- نجاری و مبلمان
- توریسم و اکوتوریسم
- ماهی‌گیری
- فرش و گلیم
- میوه‌های خشک
بودجه و برنامه‌های توسعه روستایی
مجلس شورای اسلامی (مجلس) بودجه‌ای معادل ۳۱ تریلیون ریال (حدود ۳۵ میلیون دلار) برای توسعه روستایی در بودجه سال ۱۴۰۱ (مارس ۲۰۲۲ – مارس ۲۰۲۳) تصویب کرد. با تخصیص این مبلغ، اعتبار کل برنامه‌های جامع توسعه به ۴۲ تریلیون ریال می‌رسد.
برنامه‌های جامع توسعه هدف دارند تا مناطق روستایی را با توجه به شرایط فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی توسعه دهند و به تأمین مسکن برای ساکنان روستاها و بهبود خدمات محیطی کمک کنند.
