شروع زودهنگام ساعت 6 صبح مدارس ایران، اعتراضات عمومی و نگرانی‌های بهداشتی را به همراه دارد
در یک اقدام جنجالی که موجب انتقادات گسترده‌ای شده، رژیم ایران زمان شروع کار ادارات عمومی را به ساعت ۶ صبح تغییر داده و این الزام را به مدارس در سرتاسر کشور نیز گسترش داده است. این سیاست که بدون مشورت عمومی کامل یا توجه به عواقب وسیع‌تر آن اجرا شده، نگرانی‌های جدی را در میان خانواده‌ها، معلمان و کارشناسان بهداشت ایجاد کرده است.
تلاش دولت برای شروع زودهنگام به منظور “صرفه‌جویی در انرژی”
دستور اولیه در تاریخ ۱۷ اردیبهشت توسط محمدرضا عارف، معاون اول رئیس‌جمهور ایران صادر شد. وزارت کشور به سرعت یک اطلاعیه رسمی منتشر کرد که از تاریخ ۲۰ اردیبهشت تا ۳۱ شهریور، ساعات کاری تمام ادارات، موسسات عمومی و خصوصی، بانک‌ها، شرکت‌های بیمه و شهرداری‌ها از ساعت ۶ صبح تا ۱ بعد از ظهر خواهد بود. همچنین، تمام ادارات در روزهای پنجشنبه در این دوره تعطیل خواهند بود.
مسئولان ادعا کردند که ساعات کاری زودهنگام به منظور کاهش مصرف انرژی ملی در شرایط کمبود برق، افزایش دما و کاهش بارندگی‌ها، که همگی فشار زیادی بر تولید برق وارد کرده‌اند، اتخاذ شده است. با این حال، منتقدان استدلال می‌کنند که این تدبیر جایگزینی نامناسب برای سیاست قبلی صرفه‌جویی در نور روز است که به دلایل مذهبی لغو شده بود.
گسترش به مدارس و واکنش‌های عمومی
با توجه به انتقادات از خانواده‌های شاغل که با مشکل مدیریت مراقبت از کودکان تحت این زمان‌بندی جدید مواجه بودند، دولت اعلام کرد که ساعات کار مدارس را با روز کاری جدید هماهنگ خواهد کرد. علی فرهادی، معاون وزیر برنامه‌ریزی و توسعه منابع وزارت آموزش و پرورش، ادعا کرد که این اقدام در پاسخ به تقاضای عمومی انجام شده است:
- “پس از تصمیم هیئت دولت در تاریخ ۱۷ اردیبهشت برای شروع کار ادارات در ساعت ۶ صبح، تقاضای زیادی از والدین شاغل برای تغییر ساعات مدرسه وجود داشت.”
یک Circular صادر شده در تاریخ ۲۲ اردیبهشت این تغییر را تأیید کرد. از تاریخ ۲۳ اردیبهشت، تمام مدارس تک‌شیفت از ساعت ۶ صبح تا ۱ بعد از ظهر فعالیت خواهند کرد. مدارس دو شیفت در دو جلسه: ۶:۰۰ تا ۹:۳۰ صبح و ۹:۳۰ صبح تا ۱:۳۰ بعد از ظهر برگزار خواهند شد.
با این حال، این اعلامیه فقط انتقادات عمومی را تشدید کرد. رسانه‌های اجتماعی با انتقادات والدین، معلمان و متخصصان بهداشت که از تأثیر منفی این اقدام بر سلامت کودکان هشدار می‌دادند، پر شد.
پزشکان هشدار می‌دهند: شروع زودهنگام
کارشناسان به طور مداوم بر اهمیت خواب کافی برای کودکان و نوجوانان تأکید کرده‌اند. مجبور کردن دانش‌آموزان به بیدار شدن در ساعت ۴:۳۰ یا ۵ صبح برای رسیدن به مدرسه در ساعت ۶ صبح، چرخه‌های طبیعی خواب را مختل کرده و می‌تواند منجر به خستگی مزمن، اختلال در تمرکز، مشکلات روحی و کاهش سیستم ایمنی شود.
“کمبود خواب در دوران نوجوانی تنها بر عملکرد تحصیلی تأثیر نمی‌گذارد—بلکه همچنین عواقب طولانی‌مدتی برای سلامت روانی و جسمی دارد.” یکی از پزشکان اطفال مستقر در تهران هشدار داد.
این تغییر همچنین برای خانواده‌ها، به ویژه آن‌هایی که کودکان کوچک‌تری در پیش‌دبستانی دارند که قبلاً در ساعت ۸ صبح باز می‌شد، ایجاد آشفتگی لجستیکی می‌کند. به جای بازنگری در تصمیم‌گیری درباره زمان‌بندی کار، دولت با کشاندن دانش‌آموزان به همان چارچوب، بر این تصمیم تأکید کرده است.
مقایسه جهانی: زمان‌بندی ایران یک استثنا
در مقابل اقدام ایران، بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته ساعات مدرسه را بر اساس تحقیقات علمی در مورد الگوهای خواب نوجوانان تنظیم کرده‌اند. در فنلاند—کشور صاحب یکی از معتبرترین سیستم‌های آموزشی جهان—مدارس معمولاً بین ساعت ۸:۳۰ تا ۹ صبح شروع می‌شوند، با تأکید بر روزهای آموزشی کوتاه و با کیفیت.
به‌طور مشابه، مدارس در فرانسه و آلمان معمولاً زودتر از ساعت ۸ صبح شروع نمی‌شوند و بسیاری از ایالات متحده زمان شروع دبیرستان را به بعد از ساعت ۸ صبح منتقل کرده‌اند تا به توصیه‌های کارشناسان از انجمن‌های پزشکی اطفال و سلامت روانی پاسخ دهند.
این کشورها درک می‌کنند که همسو کردن زمان‌بندی مدارس با ریتم‌های بیولوژیکی کودکان، نتایج یادگیری را بهبود می‌بخشد و از سلامت روانی حمایت می‌کند—درسی که مقامات ایرانی به نظر می‌رسد نادیده گرفته‌اند.
بحران سیاست، نه فقط انرژی
در حالی که دولت اصرار دارد که زمان‌بندی جدید پاسخی به بحران انرژی کشور است، منتقدان آن را به عنوان یکی دیگر از سیاست‌های تحمیلی بدون برنامه‌ریزی کافی یا توجه به رفاه عمومی می‌بینند. فرهادی تأیید کرد که تغییر زمان‌بندی مدارس در ابتدا قرار بود همزمان با تغییر روز کاری باشد، اما به دلیل نزدیک شدن به پایان سال تحصیلی و فشار عمومی به تأخیر افتاده است.
او افزود که دولت امیدوار است تا مهرماه بحران انرژی را با همکاری مردم حل کند—و این به این معنی است که این سیاست جنجالی ممکن است تنها موقتی باشد. با این حال، بسیاری نگران هستند که آسیب به سلامت و تجربه آموزشی دانش‌آموزان ممکن است پایدار بماند.
