مرگ غم‌انگیز عکاس فلسطینی فاطمه حسونه؛ خشم و درخواست عدالت در پی دارد

در روز چهارشنبه، جامعه هنری فلسطینی به خاطر از دست دادن فاجعه‌بار فاطیما حسونه، یک عکاس و هنرمند ۲۵ ساله، عزاداری کرد. او در نتیجه یک حمله هوایی اسرائیل در شمال غزه جان باخت. گزارش‌ها حاکی از آن است که او در کنار ده عضو خانواده‌اش، از جمله خواهر باردارش، در حمله‌ای که به وضوح ویرانگر توصیف شده، جان خود را از دست داد.

این حادثه وحشیانه تنها یک روز پس از آن رخ داد که اعلام شد مستند زندگی حسونه در غزه در یک جشنواره فیلم مستقل فرانسوی که به طور همزمان با کن برگزار می‌شود، به نمایش درخواهد آمد.

زمان مرگ او سؤالات جدی را درباره اینکه آیا او به‌طور خاص هدف قرار گرفته بوده یا خیر، به وجود آورده است. ارتش اسرائیل (IDF) ادعا کرد که این حمله به هدف یک عامل حماس که در حملات به سربازان و غیرنظامیان دخالت داشته، انجام شده است. با این حال، بسیاری از تحلیلگران و منتقدان نسبت به این ادعاها تردید دارند و به الگوی روایت‌های گمراه‌کننده از سوی IDF اشاره می‌کنند.

طبق گزارش‌ها، ارتش اسرائیل پیشنهاد کرده است که “قبل از حمله، تدابیری برای کاهش خطر برای غیرنظامیان اتخاذ شده است”، اما این موضوع اغلب غیرقابل باور تلقی می‌شود.

از تاریخ ۷ اکتبر، علاوه بر روزنامه‌نگاران و کارکنان رسانه‌ها، بسیاری از هنرمندان و روشنفکران فلسطینی—از جمله شاعران، نقاشان و محققان—هدف حملات مرگبار قرار گرفته‌اند، به طوری که هر کسی که قادر به توصیف واقعیات سخت این درگیری برای مخاطبان وسیع‌تری باشد، مورد هدف قرار گرفته است.

علاوه بر این، دولت اسرائیل به تازگی با پیامدهای ناخوشایند جوایز آکادمی مواجه شده است، جایی که چهار کارگردان مستند “هیچ سرزمین دیگری” که به وحشی‌گری‌های پاکسازی قومی اسرائیل در کرانه باختری پرداخته است، تنها شش هفته پیش جایزه بهترین مستند را دریافت کردند.

در واکنش، در تاریخ ۲۴ مارس، حمدان بالال، یکی از کارگردانان “هیچ سرزمین دیگری”، در خانه‌اش در کرانه باختری توسط سربازان اسرائیلی و شبه‌نظامیان مستعمره‌نشین مورد حمله قرار گرفت. این حادثه نگرانی‌ها را درباره اینکه آیا بحث‌هایی در میان مقامات اسرائیلی درباره اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از شرمندگی‌های بین‌المللی آینده، مانند شناسایی در جوایز آکادمی، صورت گرفته یا خیر، افزایش می‌دهد. احتمال حمله هوایی پیشگیرانه به نامزدهای جوایز یا مهمانان جشنواره به طرز ناخوشایندی با ذهنیت سرکوبگر نخبگان حاکم فعلی اسرائیل همخوانی دارد.

فاطیما امیدوار بود که به جشنواره کن برود و از این موضوع هیجان‌زده اما متضاد بود که غزه را ترک کند. سپیده فارسی، کارگردان فرانسوی-ایرانی که او را در مستند “روح خود را در دست بگذار و برو” به تصویر کشیده است، غم خود را ابراز کرده و تلاش‌های خود را برای اطمینان از حرکت ایمن حسونه در میان درگیری‌ها بیان کرد. پس از این خبر غم‌انگیز، فارسی گفت: “حالا کل خانواده مرده‌اند”، و بر ناامیدی‌اش نسبت به فقدان نه تنها حسونه بلکه آینده‌ای که او آرزوی آن را داشت، تأکید کرد.

جو ترسناک حاکم بر روزنامه‌نگاران در غزه قابل بیان نیست. طبق گزارش‌ها، چندین خبرنگار از زمان آغاز جنگ نسل‌کشی اسرائیل در اکتبر ۲۰۲۳ کشته شده‌اند.

همکارانی مانند انص الشریف از الجزیره غم خود را ابراز کردند و گفتند که فاطیما جنایات جنگ را از طریق لنز قدرتمند خود مستند کرده و درد مردم خود را به تصویر کشیده است. یک خبرنگار دیگر، مقداد جمیل، از همه خواست تا به یاد داشته باشند که تصاویر و نوشته‌های حسونه، به وضوح تاب‌آوری غزه را در میان رنج به تصویر کشیده است.

آسما آبو، بهترین دوست فاطیما، بر تعهد و عمق احساسی او در کارش تأکید کرد و او را “چشم غزه” توصیف کرد. به گفته آبو، فاطیما دارای توانایی عجیبی برای ارتباط با افرادی بود که او را عکاسی می‌کرد، و با آنها با همدردی واقعی رفتار می‌کرد. این احساس در بیانیه‌ای از سوی انجمن توزیع سینمای مستقل فرانسه (ACID) که در راستای مرگ او ابراز وحشت و همبستگی کرده بود، منعکس شد و زندگی او را “معجزه‌آسا” توصیف کرد.

حمله هوایی اسرائیل که جان حسونه را گرفت، بخشی از یک الگوی گسترده‌تر از خشونت علیه کسانی است که از مناطق درگیری گزارش می‌دهند. سازمان‌های حقوق بشر به مستندسازی تلفات غیرنظامی گسترده‌ای که اغلب با ادعاهای ارتش اسرائیل در مورد هدف قرار دادن تنها زیرساخت‌های نظامی در تضاد است، ادامه می‌دهند. مرکز حفاظت از روزنامه‌نگاران فلسطینی تأکید کرد که تقریباً ۲۱۲ خبرنگار از زمان تشدید درگیری‌ها جان خود را از دست داده‌اند، که نشان‌دهنده خطرات جدی است که رسانه‌ها با آن مواجه هستند.

فاطیما در کلام خود، آرزوی “مرگ بلند” را بیان کرده بود و امیدوار بود که مرگ او به آمار محدود نشود. با ادامه ابراز غم و اندوه، همکاران و دوستان او عزم خود را جزم کرده‌اند تا به ارثیه او احترام بگذارند و به مستندسازی و تقویت داستان‌های افرادی که در بحران زندگی می‌کنند، ادامه دهند. آنان خواستار پاسخگویی هستند و تأکید می‌کنند که حسونه نه تنها یک عکاس با استعداد، بلکه یک شاهد، داستان‌گو و نماد مقاومت در برابر نابودی بود.

به گفته دفتر رسانه‌ای دولت غزه، سرنوشت غم‌انگیز حسونه نشان‌دهنده ضرورت فوری حفاظت از خبرنگاران است. آنها بار دیگر خواستار پاسخگویی و حفاظت از کارکنان رسانه‌ای شدند، زیرا نقش آنها در مستندسازی هزینه انسانی درگیری‌ها بسیار حائز اهمیت است.

مرکز حفاظت از روزنامه‌نگاران فلسطینی گفت: “هر نام در فهرست ما از خبرنگاران نمایانگر یک صدای خاموش است. نام فاطیما حسونه فراموش نخواهد شد، نه توسط غزه و نه توسط جهان” و بر ضرورت به یاد آوردن سهم او در افزایش آگاهی درباره زندگی و مبارزه در غزه، حتی در میان سختی‌های بی‌پایان تأکید کرد.