وزیر خارجه: تبدیل مکران به قطب اقتصادی آینده ایران ضروری است
وزیر امور خارجه ایران، عباس عراقچی، تأکید کرده است که “بهشت گمشده” مکران باید به هاب اقتصادی آینده ایران و منطقه تبدیل شود. این سخنرانی در خلال کنفرانس هشتم اقیانوس هند که در مسقط، عمان در حال برگزاری است، بیان شده است. عراقچی افزود: “جمهوری اسلامی ایران سیاست «مبتنی بر دریا» را در صدر توسعه استراتژیک خود قرار داده است.”
وی ادامه داد: “کشوری با بیش از 5800 کیلومتر خط ساحلی – که 4900 کیلومتر آن در سواحل جنوبی این اقیانوس وسیع قرار دارد – نمی‌تواند نسبت به آینده خود بی‌تفاوت باشد.” عراقچی همچنین تصریح کرد: “توسعه یک اقتصاد مبتنی بر دریا نه تنها یک انتخاب است، بلکه یک ضرورت است.”
متن کامل سخنرانی او به شرح زیر است:
عالیجنابان،
مهمانان محترم،
دوستان عزیز،
امروز، ما در سرزمینی گرد هم آمده‌ایم که قرن‌ها به عنوان پلی بین شرق و غرب شناخته شده و ارتباط‌دهنده تمدن‌ها و ملل بزرگ بوده است. عمان، میزبان مهربان ما، نه تنها یک بازیگر اقتصادی بوده، بلکه نماد تعامل، گفتگو و دیپلماسی سازنده در منطقه اقیانوس هند است. این منطقه در قلب تحولات جهانی، همچنان نقش تعیین‌کننده‌ای در شکل‌گیری آینده اقتصاد بین‌الملل ایفا می‌کند.
در طول تاریخ، دریا بیشتر به عنوان دروازه‌ای برای اتصال تمدن‌ها شناخته شده تا یک مرز جغرافیایی. دریاچه هند برای هزاران سال نه تنها یک منبع آبی بلکه یک بزرگراه حیاتی برای تجارت، تبادل فرهنگی و توسعه تمدنی بوده است. این مسیر، بازرگانان را از سواحل هند به آفریقا، از جزایر اندونزی به خلیج فارس و از ایران به دریای سرخ متصل کرده است. در دورانی که مسیرهای زمینی طولانی و خطرناک بودند، این اقیانوس به اتصال اقتصادهای نوظهور و ایجاد فرصت‌های جدید کمک کرده است.
اما امروز، جهان در حال تغییرات بنیادی است. سرعت بالای توسعه‌های اقتصادی و فناوری، وابستگی کشورها به مسیرهای تجاری جدید و نیاز به امنیت و همکاری منطقه‌ای، از هر زمان دیگری مهم‌تر شده است. در چنین شرایطی، مسیرهای سنتی و الگوهای قدیمی تجارت دیگر کافی نیستند. ما باید آینده‌ای طراحی کنیم که اقیانوس هند تنها یک مسیر عبوری نباشد، بلکه یک هاب همکاری‌های استراتژیک و اقتصادی باشد. این فلسفه در پس تم سال جاری کنفرانس، “سفر به افق‌های جدید مشارکت دریایی”، نهفته است. این تم صرفاً یک شعار نیست، بلکه یک ضرورت تاریخی برای همه کشورهای منطقه است.
با توجه به این تحولات، جمهوری اسلامی ایران سیاست “مبتنی بر دریا” را در صدر توسعه استراتژیک خود قرار داده است. کشوری با بیش از 5800 کیلومتر خط ساحلی – که 4900 کیلومتر آن در سواحل جنوبی این اقیانوس وسیع قرار دارد – نمی‌تواند نسبت به آینده خود بی‌تفاوت باشد. توسعه یک اقتصاد مبتنی بر دریا نه تنها یک گزینه برای ایران است، بلکه یک ضرورت است. ما بر این باوریم که سواحل ما نه تنها مرزهای طبیعی هستند، بلکه دروازه‌هایی برای اتصال ایران به اقتصاد جهانی محسوب می‌شوند. بنابراین، دولت چهاردهم جمهوری اسلامی ایران یک برنامه جامع و عملیاتی برای توسعه بنادر، حمل و نقل دریایی و ایجاد زنجیره تأمین منطقه‌ای تدوین کرده است.
در این زمینه، سواحل مکران جایگاه ویژه‌ای دارند. این سواحل که پتانسیل‌های طبیعی و اقتصادی آن‌ها برای قرن‌ها نادیده گرفته شده بود، اکنون به اولویت توسعه ملی تبدیل شده است. “بهشت گمشده” مکران باید به هاب اقتصادی آینده ایران و منطقه تبدیل شود. بر اساس این استراتژی، دولت جمهوری اسلامی ایران چهار هدف کلیدی برای توسعه این منطقه شناسایی کرده است:
- اول: تقویت اقتصادهای محلی و بومی، ایجاد اشتغال پایدار برای جوامع ساکن در این مناطق و حمایت از صنایع کوچک و متوسط که می‌توانند نقشی در زنجیره تأمین منطقه‌ای ایفا کنند.
- دوم: توسعه زیرساخت‌های انرژی با تمرکز بر انرژی‌های تجدیدپذیر. ما بر این باوریم که اقتصاد آینده به انرژی‌های پایدار و تمیز وابسته است.
- سوم: تکمیل کریدورهای ترانزیتی بین‌المللی و تقویت مسیرهای حمل‌ونقل. ایجاد شبکه‌ای از مسیرهای ریلی، جاده‌ای و دریایی که ایران را به کشورهای دیگر در منطقه و فراتر از آن متصل کند، یکی از ارکان سیاست مبتنی بر دریا ماست.
- چهارم: جلب سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی به عنوان نیروی محرکه توسعه اقتصادی. هیچ اقتصادی بدون سرمایه‌گذاری پایدار نمی‌تواند رشد کند و ما از همه کشورها که تمایل به مشارکت در توسعه این منطقه دارند، استقبال می‌کنیم.
با این حال، هیچ‌یک از این برنامه‌ها بدون امنیت پایدار قابل تحقق نیست. امنیت دریایی اکنون بیش از هر زمان دیگری برای اقتصاد جهانی حیاتی است. جمهوری اسلامی ایران همچنین مسئولیت تأمین امنیت دریایی را بر عهده دارد. نیروی دریایی ایران به همراه کشورهای منطقه در عملیات‌های ضد دزدی دریایی، مبارزه با قاچاق مواد مخدر و جرایم سازمان‌یافته و تأمین امنیت ناوبری مشارکت داشته است. ما بر این باوریم که امنیت دریایی نباید به عنوان ابزاری برای فشار یا نفوذ از سوی قدرت‌های فرامنطقه‌ای استفاده شود؛ بلکه باید نتیجه‌ای از همکاری میان کشورهای منطقه باشد.
در عین حال، هیچ کشوری نمی‌تواند به تنهایی در مسیر توسعه اقتصادی خود پیش برود. همکاری منطقه‌ای کلید پیشرفت مشترک است. از طریق عضویت در انجمن اقیانوس هند (IORA) و نشست نیروی دریایی اقیانوس هند (IONS)، ایران تعهد خود را به چندجانبه‌گرایی و همکاری‌های اقتصادی و امنیتی در منطقه تأکید می‌کند.
با این حال، هنوز چالش‌های بزرگی وجود دارد: برخی از قدرت‌های فرامنطقه‌ای به دنبال بهره‌برداری از نواقص سیاسی، اقتصادی و امنیتی در منطقه هستند و همکاری طبیعی میان کشورهای منطقه را تضعیف می‌کنند. ما نمی‌توانیم اجازه دهیم رقابت‌های ژئوپولیتیکی قدرت‌های جهانی آینده این منطقه را تعیین کند. تصمیم‌گیری درباره سرنوشت اقیانوس هند باید توسط کشورهای این منطقه انجام شود و باید به نفع مردم آن‌ها باشد.
در پایان، خرسندم که این کنفرانس در کشور دوستانه و برادرانه ما، عمان، برگزار می‌شود – کشوری که همواره نماد تعامل، گفتگو و دیپلماسی سازنده در منطقه بوده است. ما بر این باوریم که تنها از طریق همکاری و اعتماد متقابل می‌توانیم آینده‌ای پایدار برای مردم این منطقه بسازیم. امیدوارم این کنفرانس آغازگر فصل جدیدی در همکاری‌های دریایی و منطقه‌ای باشد؛ فصلی که در آن همکاری جایگزین تقسیم و توسعه جایگزین رقابت‌های مضر شود.
